Người Việt xem gì trên TikTok?

Theo số liệu của DataReportal tính đến tháng 2-2023, số lượng người sử dụng TikTok tại Việt Nam đã lên tới khoảng 49,9 triệu người, đứng thứ sáu thế giới và đứng thứ nhất tại Đông Nam Á. Trong đó phần lớn là người trẻ. Một số chuyên gia ước đoán số người dùng trong độ tuổi 13 - 18 là rất nhiều.

Trong báo cáo minh bạch của TikTok, nền tảng này xóa 1,7 triệu video tại Việt Nam vì vi phạm chính sách trong quý 4-2022. Từ lượng video vi phạm, có không ít video làm phẫn nộ dư luận, gây ảnh hưởng xấu đến xã hội, thậm chí là làm hỏng thế hệ trẻ.

Bên cạnh các video của các TikToker, người dùng còn tiếp cận được nhiều video từ nghệ sĩ. Nghệ sĩ Việt đã gia nhập cộng đồng TikTok như "nấm sau mưa", kể cả nghệ sĩ lớn tuổi.

Một số người cho rằng đây là thời cơ vàng để thực hiện chiến lược tiếp cận khán giả trẻ, tranh thủ quảng bá sản phẩm, xây dựng thương hiệu. Số khác sử dụng TikTok để đăng tải video đời thường dành tặng người hâm mộ.

Năm 2021, TikTok giới thiệu tính năng TikTok LIVE, cho phép người dùng phát sóng nội dung và tương tác trực tiếp với người theo dõi trong thời lượng không giới hạn. Sự ra mắt tính năng này đã cho người dùng thêm lựa chọn thay vì chỉ xem những video được quay chụp, biên tập, xử lý từ trước.

Ông Vũ Quốc Chinh - chuyên gia tư vấn, tiếp thị thương hiệu (ĐH Kinh tế TP.HCM) - nhận xét: "Ở các nước, việc kiểm soát các nội dung xuất hiện trên những kênh truyền thông số đều làm rất chặt chẽ và có mức xử phạt mạnh. Ở Việt Nam, chính sách của chúng ta vẫn chạy theo thực tế.

Các nền tảng này rất "khôn" khi đá trái bóng trách nhiệm về cho những người bán hàng hay "nhà sáng tạo nội dung". Họ bày ra sân chơi, thu tiền quảng cáo nhưng khi người dùng chịu hệ lụy gì họ đẩy cho những "nhà sáng tạo", người bán hàng và xem như mình vô can".

Theo ông Chinh, trong khi chờ đợi những phản ứng mạnh tay hơn từ cơ quan quản lý thì chúng ta cần xây dựng hàng rào nhận thức, dân trí cho người dùng mạng xã hội. Người dân cần biết tẩy chay, nói không với những video xấu, độc, nhảm và biết nghi ngờ những quảng cáo, thương hiệu xuất hiện trên những kênh như vậy.

THÁI THÁI - N.BÌNH

Thuật toán "gây nghiện" của TikTok

Chỉ cần vô tình tìm kiếm hoặc xem những nội dung liên quan nữ sinh, gái xinh..., thậm chí sex, người dùng dễ dàng tìm thấy rất nhiều video về chủ đề này trên TikTok. Đó là chưa kể ứng dụng còn đề xuất thêm nhiều video cùng chủ đề, nội dung liên quan theo hướng quan tâm của người dùng.

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, TikTok thu thập rất nhiều thông tin của người dùng. Đó không chỉ là các thông tin về tên, tuổi, ngày sinh, email, số điện thoại... mà còn bao gồm cả sở thích, hoạt động xem video, hành vi trên TikTok, xu hướng quan tâm...

Những dữ liệu này sẽ được cung cấp cho hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) của TikTok phân tích, từ đó đưa ra cách phân phối nội dung chính xác đến người dùng.

Các chuyên gia trong nghề gọi đây là thuật toán "gây nghiện" vì mỗi video TikTok chỉ có thời gian rất ngắn trong vài chục giây nhưng phần đông người dùng mất hàng giờ để lướt TikTok.

Ông Vũ Ngọc Sơn, giám đốc công nghệ Công ty an ninh mạng NCS, giải thích rằng đầu tiên TikTok lựa chọn video dành cho người dùng dựa vào các yếu tố: tương tác của người dùng (bấm thích hoặc chia sẻ, các tài khoản theo dõi, nội dung viết đăng tải và nội dung video tạo ra); thông tin video, bao gồm cả các chi tiết như chú thích, âm thanh và các hashtags; ngôn ngữ đang sử dụng, quốc gia, loại thiết bị...

Từ những dữ liệu này, AI sẽ tổng hợp và phân loại người dùng thành các nhóm có sở thích khác nhau để phân phối nội dung cho phù hợp. "Nguyên lý này các nền tảng khác như YouTube, Facebook cũng đã áp dụng.

Tuy nhiên lợi thế của TikTok chính là thời gian của mỗi clip rất ngắn nên cùng một khoảng thời gian, người dùng xem được nhiều clip trên TikTok hơn so với YouTube, Facebook.

Điều này có nghĩa là TikTok sẽ thu được nhiều phản ứng của người dùng hơn với cùng một khoảng thời gian để làm đầu vào cho máy học AI. Nói cách khác là AI của TikTok vừa học nhanh vừa chính xác hơn vì dữ liệu đầu vào nhiều hơn", ông Sơn phân tích.

Theo ông Sơn, TikTok có thuật toán triển khai nội dung mới theo cách mỗi khi một nội dung mới xuất hiện, thuật toán sẽ phân bổ đến một số lượng người nhất định để đo tương tác. Nếu tỉ lệ người xem thích video cao thì tiếp tục phân phối tới số lượng người đông hơn theo cấp số nhân.

"Vì vậy, nếu một nội dung càng độc, lạ, câu view thì tốc độ lan truyền càng nhanh. Điều này cũng sẽ tạo điều kiện những video có nội dung bẩn, độc hại được lan truyền mà không có kiểm soát", ông Sơn nhận định.

ĐỨC THIỆN