Hội thảo thu hút nhiều chuyên gia kinh tế trên cả nước - Ảnh: BÔNG MAI

Nhiều ý kiến đề xuất như vậy tại Hội thảo kinh tế vĩ mô thường niên năm 2022 được Trường đại học Ngân hàng TP.HCM phối hợp Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM tổ chức vào chiều nay 14-7.

Để ngân hàng thương mại được cho vay nhiều hơn

PGS.TS Nguyễn Đức Trung - phó hiệu trưởng phụ trách Trường đại học Ngân hàng TP.HCM - dẫn số liệu về tốc độ phục hồi kinh tế của Việt Nam sau đại dịch cho biết nửa đầu năm 2022 tăng trưởng GDP đạt 6,42%, cao hơn so với cùng kỳ hai năm liền trước. Trong 11 lĩnh vực chính, hầu hết đều tăng trưởng, trừ giáo dục và bưu chính viễn thông.

Dù vậy, ở nửa cuối năm nền kinh tế vẫn sẽ chịu thách thức lớn từ xung đột Nga - Ukraine khó đoán trước, khiến các quốc gia châu Âu chịu ảnh hưởng nặng nề hơn khi bước sang mùa đông và Nga bắt đầu siết chặt nguồn cung khí đốt. Áp lực lạm phát tiếp tục tăng trên phạm vi toàn cầu. 

Áp lực trả nợ đến hạn trong năm 2022 khá cao khiến nhu cầu huy động vốn trái phiếu nửa cuối năm cao, trong bối cảnh thanh khoản ngân hàng thương mại không còn dồi dào...

Ông Nguyễn Xuân Thành - giảng viên chính sách công Đại học Fulbright Việt Nam - cho rằng nền kinh tế đang phụ thuộc rất lớn vào diễn biến giá năng lượng. Trong kịch bản giá dầu Brent dao động từ 100 - 120 USD/thùng, áp lực lạm phát sẽ xuống thấp hơn. Tuy nhiên, nếu xung đột Nga - Ukraine trở nên căng thẳng hơn thì giá dầu có thể tăng lên trên 120 USD/thùng, kịch bản xấu cho nền kinh tế.

Nếu như năm trước có phân vùng dịch theo màu, thì hiện màu sắc cũng biểu thị mức độ lạm phát ám lên kinh tế.

Trong đó nhóm đỏ (trên 8%) gồm Anh, Hoa Kỳ, EU, Nga, Ukraine..., riêng Lào, Sri Lanka trên 20%. Nhóm màu cam (7-8%) rơi vào Ấn Độ, Thái Lan, Campuchia. Nhóm vàng (5-6%) gồm Hàn Quốc, Philippines, Singapore... Nhóm xanh (dưới 5%) thuộc về Trung Quốc, Nhật, Malaysia, Indonesia, Việt Nam...

Việt Nam không phụ thuộc vào lương thực nhập cũng giúp lạm phát vẫn nằm xanh, nhưng lại bị tác động tiêu cực do giá dầu. Do đó, ông Thành cho rằng áp lực phải mạnh tay thắt chặt tiền tệ có thể cân nhắc sau, "nhưng tại thời điểm này chưa phải mạnh tay thắt chặt".

Cùng quan điểm, PGS.TS Trần Hoàng Ngân - viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM - đặt vấn đề tại sao trong lúc nhiều người dân và doanh nghiệp đang gặp khó khăn, 6 tháng qua ngân sách nhà nước lại tăng mạnh 20% so với cùng kỳ, lên 941.300 tỉ đồng (bội thu 230.000 tỉ đồng).

Theo ông Ngân, Chính phủ cần hỗ trợ giá xăng dầu, không để lạm phát domino đến giá cả các hàng hóa khác. Mặc dù Ngân hàng Nhà nước đang rơi vào thế khó, nhưng cần đưa ra chính sách linh hoạt, điều chỉnh định hướng điều hành dư nợ tín dụng năm 2022 từ 14% tăng lên 16%, giúp doanh nghiệp có vốn sản xuất kinh doanh.

Tăng giải ngân đầu tư công, quan tâm người lao động

Về giải ngân đầu tư công, TS Trần Anh Tuấn - phó giám đốc Sở Kế hoạch và đầu tư TP.HCM - cho rằng mặc dù 6 tháng qua cả nước chỉ giải ngân được 35,3% kế hoạch năm nhưng theo kinh nghiệm, nửa cuối năm con số này có thể tăng mạnh, đôi khi một ngày của tháng 12 giải ngân bằng một tháng của đầu năm.

GS.TS Trần Thọ Đạt - chủ tịch Hội đồng chức danh giáo sư ngành kinh tế - nhận định hậu COVID-19 xuất hiện hàng loạt dự báo tốc độ tăng trưởng kinh tế thế giới thụt lùi. Trong bối cảnh u ám, nền kinh tế Việt Nam vẫn được xem là điểm sáng, cần chớp lấy cơ hội hiếm có này.

Dù vậy, hiện nay nhiều ngành nghề của nền kinh tế vẫn chưa phát triển hết tiềm năng, người lao động chính là đầu vào của tăng trưởng kinh tế lại chưa được quan tâm đúng mức và chưa có quyết sách kịp thời.

Một thực tế là hiện nay các khu công nghiệp khó tuyển người, ngành du lịch - hàng không phục hồi mạnh nhưng nhiều nơi thiếu người.

Mặc dù thời gian qua Chính phủ có đưa ra nhiều gói hỗ trợ, chương trình phục hồi kinh tế, nhưng cơ cấu hỗ trợ người lao động không đáng kể, "tỉ lệ giải ngân thấp đến mức ngạc nhiên". Gói cứu trợ dành cho doanh nghiệp đào tạo nhân sự hậu đại dịch "gần như không giải ngân được". Gói hỗ trợ an sinh xã hội, giúp người lao động trong tiền thuê nhà, xây nhà ở cho công nhân… cũng có tỉ lệ giải ngân thấp.

TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo - phó hiệu trưởng Trường Công nghệ và thiết kế, Đại học Kinh tế TP.HCM - cho rằng kể cả trong trường hợp lạm phát ở Việt Nam tăng hơn so với mục tiêu đưa ra, cũng cần xem đây là xu hướng của thế giới, không nhìn con số này để đánh giá thành quả của Chính phủ. Do đó cũng có thể tăng chỉ tiêu lạm phát khi cần.

Trăn trở với bội thu ngân sách

TTO - Thu ngân sách 6 tháng đầu năm tăng gần 230.000 tỉ đồng, gần gấp đôi số tiền giảm thu do giãn, giảm thuế, phí... Liệu ngành thuế có nên chia sẻ hơn để người dân bớt khó khăn?