Lãi vay mua nhà ở xã hội nên dưới 5%/năm

Theo nhiều chuyên gia, mức lãi vay ưu đãi để mua, thuê mua, xây dựng nhà ở xã hội nên từ 4,8 - 5%, người thu nhập thấp, công nhân mới có thể tiếp cận vốn vay mua nhà. Bởi với mức thu nhập thấp, người dân vẫn phải lo chi phí sinh hoạt hằng ngày, cho con đi học nên khoản tiền tiết kiệm mua nhà rất hạn chế.

Ông Lê Hữu Nghĩa cho rằng mức lãi vay gói tín dụng ưu đãi 100.000 tỉ đồng được đề xuất bằng lãi vay của Ngân hàng Chính sách xã hội với người nghèo, khoảng 6%/năm, là chưa phù hợp để người thu nhập thấp vay mua nhà, mà nên giảm về ngưỡng dưới 5% sẽ phù hợp hơn.

"Cần xác định đây là gói vay thực hiện nhiệm vụ an sinh xã hội nên không cộng chi phí hoạt động của ngân hàng vào lãi vay. Thậm chí Nhà nước có thể chấp nhận bù lỗ một phần lãi vay để lo chỗ ở cho người dân, như vậy chính sách mới khả thi.

Bên cạnh đó, kỳ hạn vay vốn nên kéo dài khoảng 25 năm, người vay mua nhà mới dễ thở, phù hợp với sức chịu đựng của họ. Còn kỳ hạn vay từ 15 - 20 năm như đề xuất vẫn quá ngắn", ông Nghĩa khuyến nghị.

Ông Nguyễn Hoài Nam, chủ tịch NHS Group - doanh nghiệp đang xây dựng dự án nhà ở xã hội NHS Trung Văn tại Hà Nội, cũng cho rằng với người thu nhập thấp thì việc cho vay mua nhà cần bảo đảm họ có thể vay với lãi suất phù hợp với thu nhập.

Theo đó, mức lãi vay ưu đãi nên từ 4 - 5%/năm, kỳ hạn vay khoảng 20 năm. Với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, việc cho vay phụ thuộc vào từng dự án cụ thể.

Sẽ xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội

Dự thảo nghị quyết về nguồn vốn ưu đãi cho phát triển nhà ở xã hội quy mô khoảng 100.000 tỉ đồng từ nguồn trái phiếu chính phủ đang được Bộ Xây dựng lấy ý kiến các bộ ngành trước khi trình Chính phủ ban hành.

Mục tiêu nhằm đảm bảo vốn thực hiện Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030.

Theo đề xuất của Bộ Xây dựng, gói hỗ trợ 100.000 tỉ đồng sẽ do Ngân hàng Chính sách xã hội đứng ra cho vay, thời hạn giải ngân đến hết ngày 31-12-2030, lãi vay sẽ bằng lãi vay ưu đãi cho hộ nghèo vay vốn do Thủ tướng quyết định trong từng thời kỳ.

Bộ Xây dựng kỳ vọng gói vay vốn giá rẻ này sẽ tạo điều kiện để mọi người có chỗ ở, hỗ trợ về nhà ở cho các đối tượng chính sách xã hội, người có thu nhập thấp, người nghèo gặp khó khăn về nhà ở, góp phần ổn định chính trị, bảo đảm an sinh xã hội.

Huy động trái phiếu: lãi suất bao nhiêu, ai mua?

Trong trường hợp được Chính phủ bảo lãnh phát hành trái phiếu, lãi suất cho gói 100.000 tỉ đồng vay mua nhà ở xã hội có thể được áp dụng mức dao động bình quân thị trường khoảng 2,6 - 2,7%.

Ông Lê Hoài Ân, chuyên gia đào tạo và tư vấn về tài chính ngân hàng, nhà sáng lập Công ty CP Giải pháp tài chính tích hợp, cho rằng trái phiếu chính phủ vốn là kênh huy động vốn cho đầu tư phát triển của Chính phủ, các ngân hàng chính sách và chính quyền địa phương. Do rủi ro rất thấp nên lãi suất của trái phiếu chính phủ chỉ quanh vùng 2% cho kỳ hạn 5 - 10 năm.

Các đối tượng mua chủ yếu sẽ là các đơn vị bảo hiểm, tổ chức tín dụng, quỹ đầu tư... Trong đó ngân hàng hay bảo hiểm là các đơn vị bắt buộc phải giữ tỉ lệ trái phiếu chính phủ nhất định trên tổng tài sản để đáp ứng yêu cầu thanh khoản.

Từ bài học một số quốc gia vẫn triển khai trong trường hợp tương tự, đó là chính phủ lập ra một pháp nhân riêng để huy động, nguồn thanh toán cho trái phiếu được lấy từ các dự án triển khai và người vay trả nợ.

Phương án này sẽ linh hoạt hơn, nhưng đổi lại, cũng sẽ khó thu hút tổ chức tín dụng, bảo hiểm tham gia. "Muốn huy động được nguồn lực xã hội, phải đưa ra mức lãi suất hấp dẫn đủ để thu hút. Khi lãi suất đầu vào cao, đầu ra sẽ khó duy trì thấp, lại không đảm bảo được tiêu chí và kỳ vọng đặt ra của gói cho vay theo đề xuất của Bộ Xây dựng", ông Ân nói.

Trong khi đó, theo các chuyên gia, để tránh cho việc mặt bằng lãi suất bị tác động khi chúng ta huy động một lượng lớn tiền qua kênh trái phiếu, cần phân bổ huy động thành nhiều đợt trong 5 năm.

Chuyên gia kinh tế Lê Duy Bình, giám đốc Economica Việt Nam, cho rằng việc phân bổ theo phương án triển khai các dự án cũng giúp tối ưu hiệu quả nguồn vốn.

Cũng theo ông Bình, với mức lãi suất kỳ hạn 5 - 10 năm của trái phiếu chính phủ năm qua khoảng 2,7 - 2,8%, chủ yếu đối tượng mua vẫn sẽ là các tổ chức tín dụng, các nhà đầu tư tổ chức (bảo hiểm, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư)... "Khó có thể huy động người dân, doanh nghiệp tham gia mua bởi lãi suất trái phiếu chính phủ luôn ở mức rất thấp", ông Bình nhấn mạnh.

Còn ông Đặng Trần Phục, chủ tịch HĐQT Công ty CP AZfin Việt Nam, cho rằng gói cho vay ưu đãi này nên hướng tới cả hai đối tượng là người mua nhà và chủ đầu tư. Bởi nếu chủ đầu tư không có vốn ưu đãi để làm nhà ở xã hội, cũng sẽ không có nguồn cung để giải ngân cho khách vay.

* Ông Nguyễn Chí Thanh (phó chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam):

Ưu tiên vốn làm khu nhà ở xã hội tập trung để giảm giá bán

Các địa phương trên cả nước đã dành hơn 10.000ha đất để xây dựng nhà ở xã hội, theo báo cáo của Bộ Xây dựng, nhưng phần lớn diện tích đất này đều đang nằm... trên giấy, nằm trong quy hoạch, chưa giải phóng mặt bằng.

Vì vậy doanh nghiệp cần được vay vốn ưu đãi để đền bù giải phóng mặt bằng làm nhà ở xã hội.

Thực tế, quỹ đất sạch để làm nhà ở xã hội tại Hà Nội, TP.HCM rất hạn hẹp nên cần có cơ chế khuyến khích để cả địa phương và doanh nghiệp dám chuyển đổi quỹ đất xây nhà thương mại sang làm nhà ở xã hội.

Để có nhà ở xã hội giá rẻ, phải có quỹ đất đủ rộng để đầu tư xây dựng tập trung, quy mô lớn. Khi đó doanh nghiệp mới có điều kiện làm hạ tầng tốt, xây dựng số lượng lớn nhà ở, tiết kiệm được chi phí, giảm được giá bán nhà.

* TS Võ Trí Thành (nguyên viện phó Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương):

Phát hành trái phiếu làm nhà ở xã hội lúc này là khả thi

Dư địa về nợ công còn nên Chính phủ có thể phát hành trái phiếu huy động vốn để làm nhà ở xã hội, lo chỗ ở cho người dân. Lãi suất hiện nay cũng khá thấp nên việc phát hành trái phiếu chính phủ là khả thi.

Trong phát hành trái phiếu hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội, cần nhìn nhận việc lo chỗ ở cho các đối tượng khó khăn như người thu nhập thấp lúc này là một phần của đầu tư cho kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội. Vai trò của Nhà nước là rất quan trọng.

* Ông Lê Văn Nghĩa (trưởng Ban quản lý dự án thiết chế công đoàn, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam):

Xây thêm nhiều khu nhà ở thiết chế công đoàn trong năm 2025

Chủ trương của Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam là cân đối nguồn lực tài chính, tập trung thực hiện các dự án nhà ở tại nơi khó khăn và có nhu cầu lớn từ đoàn viên, người lao động.

Các căn hộ trong dự án thiết chế công đoàn sẽ được thiết kế với diện tích rộng hơn, đầy đủ tiện nghi, môi trường sống tốt hơn, với các diện tích phòng rộng 32m2 (1 phòng ngủ) và 45m2 (2 phòng ngủ).

Dự kiến trong năm 2025, tổ chức công đoàn sẽ khởi công các dự án ở Bắc Ninh, Tiền Giang và Bến Tre. Nguồn vốn xây dựng nhà ở trong các dự án đó được lấy từ nguồn tài chính công đoàn nên không gặp vướng mắc, nhưng nguồn vốn có hạn nên phải nghiên cứu, phân bổ phù hợp.

Thời gian qua các địa phương cũng đồng hành, hỗ trợ tổng liên đoàn trong công tác giải phóng mặt bằng và cơ sở hạ tầng giao thông gần khu vực dự án.

Theo Luật Công đoàn (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua, việc đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, công trình văn hóa, thể thao, hạ tầng kỹ thuật nhằm phục vụ tốt nhất đoàn viên, người lao động.

Về sử dụng tài chính công đoàn, nhiệm vụ chính của đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho đoàn viên công đoàn và người lao động thuê. Tổ chức công đoàn cam kết sử dụng hiệu quả nguồn lực để có thêm nhà ở cho công nhân thuê ở các khu công nghiệp, khu chế xuất.

Từ đó góp phần cải thiện điều kiện sống và tạo điều kiện để họ yên tâm công tác, sản xuất, đóng góp vào sự phát triển của đất nước.

Việc quan tâm nhà ở của tổ chức công đoàn khẳng định tiềm lực, nâng cao vị thế, uy tín của tổ chức công đoàn trong chăm lo, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người lao động.