Chỉ đáng buồn những lễ hội dân gian ngày nay đã không còn đẹp và nguyên sơ như thuở nào. Trẩy hội chùa Hương, khách thập phương không khỏi hổ thẹn bởi la liệt hàng quán, thương nhân chen chân buôn bán sát tới nơi thờ Phật. Thèm khát lộc rơi lộc vãi, hậu duệ của đức Thánh Trần đè lên nhau xông vào xin ấn. Trần sao âm vậy, tiền âm phủ in nhái ngoại tệ mang toan tính đời thường nơi dương thế tràn tới cửa phủ, cửa chùa. Ồn ào đến mất cả linh thiêng, nếu không kịp chấn chỉnh, nhiều lễ hội chỉ còn vọng lại những tiếng sóng cuộn lên từ lòng ham muốn. Lễ sẽ mất dần tính trang nghiêm cung kính và hội sẽ không còn là những cuộc tự tình, tự giáo dục của cả cộng đồng.

Người ta bảo dân tộc ta có văn hóa cổ kính, dùng văn để trị, để giáo hóa con người. Truyền thống văn trị ấy đề cao “khắc kỷ phục lễ”, tức là rèn con người biết kìm hãm ham muốn riêng để phục hồi phép tắc lễ nghĩa. Lễ hội, vì lẽ ấy phải góp phần giáo dục con người biết tiết độ dục vọng, biết dừng lại và xấu hổ vì những ham muốn vật chất của mình, dùng những nghi lễ để tri ân tiền nhân và giúp con cháu không quên suy ngẫm về bổn phận hậu thế.

Không thể để đám đông với những ham muốn vô bờ xô đẩy lễ hội ngày càng xa dần với giá trị nhân bản truyền thống của nó. Việc ấn định lại khuôn khổ hợp lý cho các lễ hội, bài trừ mê tín dị đoan, bài trừ các sinh hoạt có màu sắc thương mại ở những nơi thờ tự, tín ngưỡng hay cơ sở tôn giáo thuộc trách nhiệm quản lý của Nhà nước.

Một nhà nước mạnh mẽ trước hết phải thể hiện ở chỗ thực hiện nghiêm chỉnh lệnh cấm công chức sử dụng xe công đi lễ chùa, nghiêm cấm công chức lập nơi thờ tự ngay trong công sở mà mình phụng sự. Cũng nên suy tính để nghiêm cấm việc in tiền âm phủ nhái hình thức và màu sắc của đồng nội tệ hay ngoại tệ, cấm lập các hòm công đức tràn lan và thả tiền lẻ bừa bãi ở những cơ sở thờ tự, tín ngưỡng. Tránh những trào lưu tự phát, một khuôn khổ pháp luật nghiêm khắc thể hiện trách nhiệm của Nhà nước trước việc giới hạn hoạt động của các lễ hội đã trở nên cần thiết.

Chỉ còn gần 10 năm nữa nước ta tiến đến cái ngưỡng để trở thành một quốc gia công nghiệp. Chúng ta cần những con người biết ứng xử văn minh tương xứng với thời đại công nghiệp ấy. Không tự rèn luyện, không nỗ lực cạnh tranh, chỉ tranh giành nhau một chút lộc thánh những mong đạt lợi, không khéo những thế hệ chúng ta ngày càng đắc tội với cả tiền nhân và hậu thế.

Bi hài chuyện khai ấnKhi mê tín được gắn dấu quốc giaThảm hại lễ hộiLễ hội: văn hóa hay cuồng tín?Kinh hoàng chen lấn xin ấn cầu danh10 hiến kế vui để hạn chế đầu tư quá nhiều vào lễ hội