Từ trái sang: tàu đổ bộ tấn công USS America của Hải quân Mỹ, tàu chở trực thăng HMAS Parramatta của Hải quân Úc, tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường USS Barry và tàu tuần dương mang tên lửa dẫn đường USS Bunker Hill diễn tập chung ở Biển Đông hồi tháng 4 - Ảnh: REUTERS

Báo South China Morning Post ngày 10-5 cho biết Mỹ đã tăng cường các hoạt động quân sự tại các vùng biển gần Trung Quốc trong năm nay, khi nguy cơ chạm trán giữa hai nước tiếp tục tăng lên.

Từ đầu năm 2020 đến nay, các máy bay của quân đội Mỹ đã tiến hành 39 chuyến bay qua Biển Đông, biển Hoa Đông, Hoàng Hải và eo biển Đài Loan, nhiều hơn gấp 3 lần so với khoảng thời gian tương tự vào năm 2019.

Hai trong số những chuyến bay này được thực hiện sát Hong Kong - một động thái hiếm hoi vì đây là khu vực nằm gần với Trung Quốc đại lục.

Trong khi đó, Hải quân Mỹ tiến hành 4 cuộc tuần tra tự do hàng hải ở Biển Đông trong 4 tháng đầu năm (trong khi cả năm 2019 chỉ 8 lần). Lần gần nhất diễn ra hôm 29-4 khi tàu tuần dương trang bị tên lửa dẫn đường USS Bunker Hill đi qua quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Theo tường thuật, hôm 8-5, tàu tác chiến cận bờ USS Montgomery cùng tàu tiếp tế USNS Cesar Chavez cũng đang hoạt động ở Biển Đông.

"Các lực lượng của chúng tôi bay, điều tàu và hoạt động trong vùng biển quốc tế của Biển Đông theo quyết định của chúng tôi và phù hợp với các quy tắc hàng hải và luật quốc tế, cho thấy phạm vi hoạt động rộng lớn của hải quân chúng tôi ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương", ông Fred Kacher, chỉ huy Nhóm tấn công viễn chinh số 7, cho biết.

Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper cho biết ông muốn gia tăng đầu tư quân sự tại khu vực. Ông nói rằng Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ "đã làm tốt trong việc duy trì sức mạnh, sự răn đe, năng lực và tình trạng sẵn sàng mà chúng ta cần trong khu vực".

Về phía Trung Quốc, bất chấp đại dịch COVID-19 đang ảnh hưởng tới toàn cầu, trong đó có các nước láng giềng, nước này vẫn gia tăng hoạt động quân sự trong khu vực.

Các máy bay của quân đội Trung Quốc đã xuất hiện ít nhất 6 lần gần không phận Đài Loan trong năm nay, trong khi tàu sân bay Liêu Ninh cùng các tàu hộ tống đã hai lần di chuyển gần đảo Đài Loan.

Tại Biển Đông, Trung Quốc gần đây ngang nhiên công bố thành lập cái gọi là "quận đảo" Tây Sa và Nam Sa để "quản lý" quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam. Bắc Kinh cũng tự tiện công bố cái gọi là "danh xưng tiêu chuẩn" của hàng chục đảo, bãi cạn trên Biển Đông và có nhiều động thái ngang ngược khác.

Tàu sân bay Liêu Ninh và tàu tiếp tế Type 901 đậu tại cảng Thanh Đảo, Trung Quốc hồi đầu tháng 4 - Ảnh chụp màn hình/Planet Labs Inc

Ông Timothy Heath, chuyên gia an ninh đến từ nhóm nghiên cứu chính sách toàn cầu Rand Corporation ở Mỹ, cho rằng việc Mỹ gia tăng các hoạt động quân sự một phần là do sự thất bại trong các nỗ lực ngoại giao nhằm giải quyết xung đột giữa Bắc Kinh và Washington.

"Trung Quốc tuyên bố chủ quyền ở một vùng biển quốc tế có ý nghĩa quyết định với thương mại toàn cầu cũng như với an ninh của Mỹ", ông Heath nói.

Ông Heath giải thích thêm: "Để củng cố các yêu sách của mình, Trung Quốc đã đẩy mạnh hoạt động xây đảo nhân tạo trên Biển Đông, tăng cường tuần tra và triển khai quân sự, đồng thời ép buộc các nước láng giềng ưng thuận với yêu sách của Bắc Kinh...

Điều này khiến cho Mỹ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc đẩy mạnh các hoạt động quân sự ở Biển Đông, để gửi đi thông điệp rõ ràng rằng Washington nghiêm túc trong việc duy trì trạng thái quốc tế của Biển Đông và các vùng nước trong chuỗi đảo thứ nhất, đồng thời báo hiệu Washington sẵn sàng bảo vệ các cam kết của mình".

Chuỗi đảo thứ nhất mà ông Heath đề cập là khu vực bao gồm các đảo lớn bên ngoài bờ biển lục địa Đông Á, trải dài từ Nhật Bản tới đảo Borneo ở Đông Nam Á.

Còn ông Tống Trung Bình, một nhà bình luận quân sự ở Hong Kong, cho rằng mâu thuẫn giữa Mỹ và Trung Quốc đã vượt ra ngoài phạm vi quân sự.

Bên cạnh việc Mỹ gây áp lực lên Bắc Kinh liên quan vấn đề Đài Loan và Biển Đông, ông Tống đánh giá: "Đây sẽ là cuộc xung đột toàn diện không chỉ liên quan đến quân sự mà còn trong các lĩnh vực khác như thương mại, văn hóa và ý thức hệ".

Việt Nam bác bỏ quyết định đơn phương của Trung Quốc về cấm đánh bắt cá ở biển Đông

TTO - Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng trưa 8-5 nêu rõ Việt Nam bác bỏ quyết định đơn phương cấm đánh bắt cá của Trung Quốc ở Biển Đông và đề nghị Trung Quốc không làm phức tạp thêm tình hình ở khu vực.