Chủ tịch Hội đồng văn học dịch (Hội Nhà văn TP.HCM) Hiền Nguyễn chia sẻ về Han Kang trong buổi tọa đàm văn học Han Kang - Người hiện thực hóa giấc mơ Nobel Văn chương của Hàn Quốc diễn ra ở Salon văn hóa Cà phê Thứ Bảy vào chiều 26-7.

Văn chương ám ảnh nhưng đầy chất thơ

Khi còn trong giai đoạn làm nghiên cứu sinh tại Hàn Quốc, bà Hiền Nguyễn kể bà từng có cơ hội được tham gia nhiều buổi giao lưu với các nhà văn nổi tiếng ở Hàn Quốc qua các chương trình do Viện Dịch thuật văn học Hàn Quốc tổ chức. Một trong số những người bà được gặp là Han Kang.

Nhà văn nổi tiếng của Hàn Quốc để lại cho bà nhiều ấn tượng sâu sắc: "Han Kang ngoài đời rất gần gũi, nói chuyện nhỏ nhẹ, chân tình về các vấn đề văn học với những dịch giả, nhà văn ngoại quốc. Con người trong cuộc sống đời thường của Han Kang khá khác với một bản sắc Han Kang trong văn chương, luôn quyết liệt, mạnh mẽ".

Dịch giả Hiền Nguyễn nói bà đến với văn của Han Kang qua con đường học thuật với việc phân tích các chủ đề như: ký ức lịch sử, nỗi đau chiến tranh, nhân quyền, cái chết, sự sống nhưng rồi đã thực sự xúc động và chết lặng...

"Có những đoạn văn trong Người ăn chay, Trắng hay Bản chất của người khiến tôi lặng đi, đau đớn, ám ảnh. Nhưng chính điều ấy tạo nên một chất thơ ngầm. Han Kang có những đoạn văn miêu tả xen kẽ các đoạn kể đậm chất thơ", bà Hiền nói.

Như ở đoạn cuối truyện Vết chàm xanh thuộc liên truyện Người ăn chay, có đoạn văn Han Kang mô tả dáng vẻ của người vợ Young Hye khi đối diện với chồng và em gái vừa táo bạo mà cũng nên thơ như một bức họa:

"Cô từ từ quay lưng lại hai người rồi đi về phía lô gia. Cô mở cánh cửa lùa, làm cho gió lạnh lập tức ùa vào. 

Anh thấy cái vết chàm xanh nhạt của cô, và thấy vết nước bọt cùng tinh dịch của mình khô đi bám ở đó như nhựa cây. Đột nhiên anh cảm thấy mình vậy là đã trải qua đủ mọi sự trên đời, đã già mất rồi, và giờ đây, có lẽ có chết cũng chẳng sợ nữa.

Cô chìa bộ ngực vẽ hoa vàng rực rỡ của mình ra ngoài lan can ở lô gia, mở toang hai chân vẽ đầy những cánh hoa màu cam. Như thể cô đang cố giao hợp với nắng và gió...".

Chiến lược đầu tư dài hơi để toàn cầu hóa văn học Hàn

Theo The Korea Times, phát biểu tại Diễn đàn Văn học toàn cầu Hàn Quốc năm 2025, GS Kwon Young Min (Đại học Quốc gia Seoul) cho rằng yếu tố quan trọng nhất cho sự thành công của văn học Hàn Quốc ở nước ngoài nằm ở chất lượng dịch thuật. 

Theo vị giáo sư này, văn học Hàn Quốc vẫn gặp khó khăn trên toàn cầu mặc dù đã có giải Nobel đầu tiên của nhà văn Han Kang vì "hiện vẫn chưa có đủ dịch giả có năng khiếu văn chương và trình độ tiếng Hàn cần thiết để dịch các tác phẩm văn học Hàn Quốc". 

Để giải quyết khoảng cách này, Viện Dịch thuật văn học Hàn Quốc hiện đang nỗ lực thành lập một trường sau đại học chuyên đào tạo dịch giả văn học.

Nhà văn Huỳnh Trọng Khang đã đề cập đến vấn đề này tại tọa đàm để cho thấy rõ hơn sự quan tâm sát sao của Chính phủ Hàn Quốc với sự quảng bá văn chương ra nước ngoài. 

Bà Hiền Nguyễn cho biết: "Phải nói, Hàn Quốc có một chiến lược rất dài hơi, bài bản trong việc quảng bá văn học ra nước ngoài. Từ khoảng năm 2006, tôi nhận hỗ trợ từ Viện Dịch thuật văn học Hàn Quốc để dịch các tác phẩm theo chương trình định kỳ mỗi năm. Họ cung cấp chi phí và đào tạo một đội ngũ diễn giả quốc tế liên tục, cho tới nay vẫn duy trì việc này.

Người ăn chay, Bản chất của người cũng là những tác phẩm được thụ hưởng chính sách hỗ trợ này của Hàn Quốc.

Ngoài Viện Dịch thuật, Hàn Quốc còn có nhiều quỹ khác để thúc đẩy việc giao lưu văn hóa giữa Hàn với các nước khác như: các dự án của Korea Foundation, quỹ Sejong và đặc biệt quỹ văn hóa Daesan với mục đích góp phần toàn cầu hóa văn học Hàn Quốc và phát triển văn hóa dân tộc. 

Điều đặc biệt, quỹ Daesan cũng đã từng hỗ trợ giới thiệu văn học Việt Nam ở Hàn Quốc". 

Han Kang và Người ăn chay

Có thể nói văn nghiệp của Han Kang chỉ khởi sự rực rỡ kể từ khi xuất bản cuốn sách trên dưới hai trăm trang: Người ăn chay.