Phóng to

Tổng thống Mỹ Obama và Tổng thống Syria Assad - Ảnh: Reuters

14g thứ sáu, trước các tổng thống ba nước vùng Baltic mà hơn 23 năm trước còn nằm trong Liên Xô cũ là Estonia, Lithuania và Latvia, với sự phò tá của Phó tổng thống Joe Biden, Tổng thống Obama đã chính thức tố canh bạc Syria bằng một bài diễn văn khởi đầu với một tam đoạn luận:

1- “Hôm nay chúng tôi đã công bố kết quả đánh giá chi tiết với độ tin cậy cao rằng chế độ Syria đã thực hiện một cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học giết hại hơn 1.000 người, trong đó có đến mấy trăm trẻ em…”. 2- “Kiểu tấn công như vậy là một thách đố đối với thế giới. Chúng ta không thể chấp nhận một thế giới mà phụ nữ, trẻ em và dân thường vô tội lại bị tiêu diệt bằng hơi độc trên một quy mô như vậy… Kiểu tấn công như vậy đe dọa các lợi ích an ninh quốc gia của chúng ta qua việc vi phạm các quy định quốc tế chống lại việc sử dụng vũ khí hóa học, đồng thời đe dọa các đồng minh của chúng ta trong khu vực là Israel, Thổ Nhĩ Kỳ và Jordan…”. 3- Từ hai mệnh đề trên, ông kết thúc tam đoạn luận: “(bởi thế) Chúng tôi đang tính đến khả năng tiến hành một hành động hạn chế, quy mô hẹp nhằm đảm bảo rằng không chỉ Syria, mà cả những nước khác trên thế giới, hiểu rằng cộng đồng quốc tế quan tâm đến việc duy trì lệnh cấm vũ khí hóa học cùng các quy định về vũ khí hóa học”.

Số tiền đặt vào canh bạc Syria của ông Obama hơi bị ít: sẽ chỉ là một cuộc tấn công hạn chế trên quy mô hẹp, một vài loạt tên lửa Tomahawk nhắm vào một vài mục tiêu nhất định nào đó, chứ không phải là cả một cuộc chiến toàn diện như dưới trào Bush “bố” và Bush “con”.

Nói cho ngay, ông Obama ngày 30-8-2013 đang là “con tin” của những tuyên bố của chính ông cách đây một năm mười ngày. Hôm thứ hai 20-8-2012, ông đã dõng dạc cảnh cáo: “Chúng tôi đã từng tỏ rõ cho chế độ Assad, và cho cả các bên liên quan trong cuộc, rằng một khi chúng tôi bắt đầu thấy có một mớ vũ khí hóa học đang được điều động hoặc sử dụng, thì đó chính là một lằn ranh đỏ đối với chúng tôi”.

Vụ tấn công hóa học hôm 21-8 được cho là do quân Chính phủ Syria gây ra khiến 1.429 người chết, trong đó có 426 trẻ em (theo số liệu nhiều báo chí Âu - Mỹ công bố), mà các thanh tra Liên Hiệp Quốc đang xác minh thực hư, đã diễn ra đúng một năm tính từ ngày ông Obama cảnh cáo. Nếu vụ tấn công đó quả thật là có và do phía Chính phủ Syria thực hiện, thì đó chính là một thách thức thẳng ngay mặt ông Obama kiểu: “Chúng tớ làm đấy, có giỏi thì… nhào vô”. Một lời nói ra, bốn con ngựa có rượt theo cũng khó kịp!

Ông Obama nay đang phải chứng tỏ “nói là làm”. Và chọn lựa của ông Obama, cho dù theo ông chưa phải là quyết định cuối cùng, để thực thi “nói là làm” sẽ là một “hành động hạn hẹp”, có thể hiểu là “chẳng đặng đừng”.

“Chẳng đặng đừng” do lẽ ở Syria có một “bên liên quan trong cuộc” to đùng là ông Putin cùng các lợi ích địa - chính trị của một nước Nga hồi sinh đang muốn trả mối nhục chục năm “bị gậy” gõ cửa Quỹ Tiền tệ quốc tế dưới trào Boris Yeltsin bị phương Tây xem thường. Nước Nga hồi sinh đó nay đang muốn thò một chiếc giày trận xuống rửa trên Địa Trung Hải - nói theo cách của một thủ lĩnh cực hữu một thời là Vladimir Zhirinovsky: “Tôi mà lên làm tổng thống, sẽ có ngày người lính Nga rửa giày trên Ấn Độ Dương”.

Quân cảng Tartus ở Syria mà ngày nay tàu chiến Nga đang quay trở lại, trong thập niên 1970-1980 từng là căn cứ của hạm đội Địa Trung Hải của hải quân Nga. Syria, một kình địch của Israel do mối thù thua trận mất cao nguyên Golan năm 1967, càng là một đồng minh của Nga sát cạnh Israel đồng minh của Mỹ.

“Chẳng đặng đừng” do lẽ bài học chiến tranh Gruzia - Nga năm 2008 còn nóng hổi, mới kỷ niệm năm năm. Bởi thế trước khi khởi sự, ông Obama đã mời tổng thống ba nước ngày nào nằm trong Liên bang Xô viết sang để trấn an.

Ra lệnh bấm nút tên lửa Tomahawk hay không tùy kết quả thanh tra. Trước đây, ông Clinton cũng từng ra lệnh bấm nút.

Song đã qua rồi thời oanh liệt đó! Chiếu bạc năm 2013 khác hoàn toàn chiếu bạc năm 2003 hoặc năm 1991 mà Mỹ từng dẫn đầu hai cuộc chiến tranh.

Đọc thêm

Tổng thống Mỹ "chuyền bóng" tấn công Syria sang quốc hộiTên lửa Mỹ "giương nòng", Syria sẵn sàng đáp trảMỹ chưa quyết định tấn công quân sự SyriaVì sao Mỹ và đồng minh chưa tấn công Syria?Các thanh sát viên LHQ bắt đầu rời SyriaPutin: Mỹ nói Syria dùng vũ khí hóa học là vô lý