* Mỹ lo Edward Snowden mang "núi" tài liệu sang Trung Quốc

Phóng to

Edward Snowden trên trang bìa tờ South China Morning Post ngày 13-6 - Ảnh: todayonline.com

“Snowden đã chủ động công bố những cuộc tấn công của chính quyền Mỹ vào mạng Internet ở Hong Kong và đại lục. Đây là vấn đề lợi ích quốc gia của Trung Quốc - bài xã luận trên tờ Hoàn Cầu viết - Có thể anh ta còn có nhiều bằng chứng hơn. Chính quyền Trung Quốc nên để anh ta lên tiếng và theo các thông tin được công khai, xem xét các chứng cứ để thương lượng với Mỹ công khai hoặc bí mật”.

Bài báo nói chính quyền Trung Quốc không chỉ nên xem xét quan hệ Trung - Mỹ mà cả ý kiến của dư luận trong nước, mà Hoàn Cầu cho rằng sẽ không hài lòng nếu Snowden bị đưa về Mỹ.

“Chúng ta đã nhận ra sự khiêu khích của Mỹ trên không gian mạng, các công ty Internet đã hỗ trợ Chính phủ Mỹ thực hiện hoạt động tình báo - Hoàn Cầu, vốn là một tờ báo có lập trường dân tộc chủ nghĩa, nói - Chúng ta đã nhận ra sự đạo đức giả khi họ nói một đằng làm một nẻo, và chúng ta đã nhận ra sự nhẫn tâm của họ trong những gì mà họ muốn làm, bất chấp nguyện vọng của người khác. Trung Quốc là một cường quốc đang lên và xứng đáng sự tôn trọng tương ứng từ Mỹ”.

Quan điểm thật sự của dư luận Trung Quốc về vấn đề này khó mà biết được do ở đây thiếu các cuộc thăm dò dư luận một cách khoa học đầy đủ, nhưng các quan chức cấp cao ở Bắc Kinh có thể thấy sức ép lớn hơn ở thời đại Internet.

Báo Mỹ Los Angeles Times dẫn lời một số chuyên gia nói Trung Quốc có lẽ không sử dụng Snowden chống lại Mỹ, do hai nước vừa mới cam kết xây dựng quan hệ thân cận hơn sau cuộc gặp thượng đỉnh giữa hai nhà lãnh đạo Tập Cận Bình và Barack Obama tuần trước.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc tỏ ra thận trọng khi bình luận về vấn đề Snowden. Ngày 13-6, người phát ngôn Hoa Xuân Oánh nói Trung Quốc hiện “không có thông tin gì để chia sẻ” về việc Snowden đang ở đâu và liệu anh ta có bị dẫn độ trở lại Mỹ hay không. Bà Hoa cũng lặp lại lập trường của Trung Quốc rằng họ là nạn nhân của các cuộc tấn công trên mạng và Bắc Kinh sẵn sàng hợp tác với Mỹ về các vấn đề an ninh mạng.

Từ Mỹ, các chính trị gia hàng đầu ngày 13-6 (giờ Mỹ) đã bắt đầu đặt câu hỏi về những liên hệ của Snowden với Trung Quốc. Nhiều nghị sĩ đã bắt đầu gọi Snowden là một kẻ phản quốc. “Chúng tôi muốn đảm bảo biết đầy đủ về những mối liên hệ của anh ta với Trung Quốc - chủ tịch Ủy ban tình báo Hạ viện Mỹ Mike Rogers nói - Chúng tôi phải đặt nhiều câu hỏi hơn về động cơ và các mối liên hệ của anh ta, tại sao anh ta lại tới đó và liệu chính quyền Trung Quốc có hợp tác đầy đủ với chúng ta?”.

“Việc anh ta có mặt ở Trung Quốc xin tị nạn từ chính quyền Trung Quốc và trả lời truyền thông Trung Quốc có vẻ là bất thường - Dutch Ruppersberger, nghị sĩ đứng đầu phe Dân chủ trong ủy ban tình báo, nói - Chúng tôi sẽ điều tra. Anh ta đã chọn tới Trung Quốc, quốc gia đã tấn công chúng ta trên mạng mỗi ngày, lấy đi lượng thông tin Mỹ trị giá hàng tỉ USD”.

Tờ báo đầu tiên tiết lộ việc Mỹ theo dõi thông tin người dùng Guardian cho biết Snowden đã mang theo 4 máy tính xách tay chứa các thông tin bí mật khi anh này bay từ Hawaii tới Hong Kong.

Giới chức tình báo Mỹ đang lo ngại cựu nhân viên CIA có thể sang Trung Quốc với khối dữ liệu nhạy cảm này. Jeremy Bash, một cựu nhân viên CIA đồng thời là chánh văn phòng Lầu Năm Góc, cho hay khả năng Snowden chạy tới Trung Quốc đang là mối lo ngại hàng đầu của các quan chức Mỹ.

Truyền thông Trung Quốc đã không bỏ lỡ cơ hội chỉ trích Mỹ. Trang tiếng Anh China Daily ngày 13-6 đăng một bức biếm họa lớn tượng Nữ thần tự do tay cầm một cuốn băng ghi âm và microphone thay vì ngọn đuốc và tấm bảng. Tại Hong Kong, tờ báo thân Bắc Kinh Takungpao (Đại Công Báo), viết: “Nếu nước Mỹ thật sự là người bảo vệ dân chủ, nhân quyền và tự do như chính họ mô tả… Tổng thống Obama nên thành thật xin lỗi người dân các nước khác vì xâm hại quyền riêng tư của họ”.

Sự có mặt của Snowden là vấn đề phức tạp với nhà cầm quyền Trung Quốc. Snowden vào Hong Kong ngày 20-5 bằng thị thực du lịch chỉ có thời hạn 90 ngày.