Học sinh thiệt mạng vì xem video rồi chế tạo pháo

Tháng 3-2023: ba học sinh cấp II ở Đắk Lắk xem các video hướng dẫn làm pháo tự chế trên mạng. Sau đó các em mua nguyên vật liệu chế tạo pháo trên mạng về nhà rồi chế pháo nổ tại nhà và bị phát nổ, một em thiệt mạng.

Ngày 7-12-2023: tại huyện Kim Sơn (tỉnh Ninh Bình) xảy ra vụ nổ do chế tạo pháo trong nhà làm hai người chết, một người bị thương. Vụ nổ làm căn nhà cấp 4 sập đổ hoàn toàn, các mảnh tường văng tung tóe.

Ngày 13-12-2023: xảy ra vụ nổ tại phường Tràng Cát, quận Hải An (Hải Phòng) do quấn pháo tự chế, một thanh niên 18 tuổi thiệt mạng.

Ngày 8-1-2024: hai học sinh 14 tuổi ở Lâm Đồng đang tự chế tạo và đốt pháo thì phát nổ. Hai em bị vỡ gan, thủng ruột, thủng khí quản, thủng phổi và tràn máu màng phổi do hậu quả của các vết thương xuyên bụng.

15 ngày, khởi tố 6 người liên quan mua bán pháo

Thượng tá Lê Quang Phúc, trưởng Phòng cảnh sát kinh tế Công an TP.HCM, cho biết trong 15 ngày ra quân tấn công trấn áp tội phạm, lực lượng Công an TP.HCM đã phát hiện sáu vụ và khởi tố sáu người về hành vi buôn bán pháo nổ.

Ông Phúc cho biết thêm từ nay đến trước, trong và sau Tết Giáp Thìn, phòng cùng các đơn vị liên quan tiếp tục tăng cường kiểm tra, phát hiện và xử lý những hành vi liên quan pháo nổ. Công an TP.HCM khuyến cáo người dân không được tàng trữ, mua bán, vận chuyển, sản xuất, chế tạo pháo nổ vì tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của người dân.

Mới đây Công an TP.HCM triệt phá hai đường dây buôn bán pháo lậu "khủng" liên tỉnh, thu giữ 8,4 tấn pháo nổ các loại.

Núp bóng vật liệu làm vườn

Ghi nhận của Tuổi Trẻ trên sàn thương mại điện tử TikTok shop, khi gõ từ khóa "dây cháy chậm", không ít shop bán các sản phẩm trên nhưng với tên gọi "rất khác" để tránh bị chặn.

Shop Bún... dù chỉ bán duy nhất sản phẩm "dây cuộn vỏ bọc kim loại" nhưng được đặt cho nhiều tên gọi khác nhau như "dây buộc đa năng", "dây buộc giàn hoa", "dây kích thích mọc hoa" với giá từ 10.000 đồng/mét. Với hàng trăm lượt bán, shop này quảng cáo sản phẩm có ưu điểm "buộc giàn hoa chắc chắn tránh ánh nắng mặt trời".

Tuy nhiên, ở dưới phần đánh giá sản phẩm, nhiều người mua để lại bình luận "test thử dây cháy chậm lắm", "dây cháy quá chậm và hun nhiều khói, giữ mùi lên áo" hay "hàng chất lượng nhưng không nên đốt vào buổi tối vì không thấy được tia sáng, rất nguy hiểm". Dễ thấy thực chất "dây uốn cây cảnh" vốn là dây cháy chậm được thay đổi tên gọi, tuy nhiên người chơi chỉ cần nhìn hình sẽ dễ dàng nhận ra.

Hay một shop khác có tên Bin... trên sàn thương mại điện tử Lazada cũng chỉ bán duy nhất sản phẩm dây uốn cây cảnh nhưng phần mô tả sản phẩm lại viết "dây phát sáng, tốc độ cháy ổn định cả khi dưới nước, không lo ẩm, mốc".

Trên Facebook, hoạt động mua bán chủ yếu diễn ra trong các nhóm kín về chơi pháo, tự làm pháo. Các nhóm này thu hút hàng chục nghìn thành viên với các bài viết về trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm làm pháo, chơi pháo mỗi ngày.

Dưới các bài đăng, không ít tài khoản rao bán các loại vật liệu chế pháo, tuy nhiên các tài khoản này yêu cầu người dùng nhắn tin riêng để được tư vấn và mua hàng trực tiếp.

Lời cảnh báo chết người từ chợ mạng

Theo Bộ Công an, không ít thanh thiếu niên, các em học sinh lén lút lên mạng xã hội học cách chế tạo pháo và mua các vật dụng về cất giấu rồi tự chế thành pháo nổ.

Theo cơ quan công an, rất nhiều cá nhân tàng trữ, vận chuyển và mua bán, chế tạo pháo nổ trái phép là thanh thiếu niên, học sinh. Điều đáng nói là các hành vi này đều xuất phát từ việc xem các video hướng dẫn trên mạng và mua vật liệu chế tạo từ các sàn thương mại điện tử, chợ mạng. Thống kê của Bộ Công an trong năm 2023 cho thấy đã phát hiện 2.354 vụ mua bán, vận chuyển pháo trái phép, bắt giữ hơn 3.000 cá nhân và thu hơn 40.000kg pháo. Cơ quan chức năng nhận định càng gần đến Tết Giáp Thìn, tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật về pháo diễn biến phức tạp, đặc biệt là hoạt động chế tạo, sản xuất, sử dụng pháo trái phép.

Chia sẻ với báo chí về kết quả công tác năm 2023, đại tá Đinh Kim Lập - phó giám đốc, thủ trưởng Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bình Thuận - cho biết chỉ trong 15 ngày thực hiện "đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm, bảo đảm an ninh trật tự, bảo vệ Tết Giáp Thìn 2024", Công an tỉnh Bình Thuận đã phát hiện 20 vụ tàng trữ, vận chuyển, mua bán pháo nổ trái phép và tạm giữ hơn 20 người.

Trong số đó phần lớn ở lứa tuổi học sinh, sinh viên lên mạng đặt các nguyên vật liệu về để tự sản xuất pháo nổ trái phép. Làm việc với cơ quan công an, các em khai đã đặt mua trên mạng các hóa chất dùng để làm pháo rồi lên mạng tìm các video hướng dẫn làm pháo tự chế để làm theo.

PGS.TS Trương Văn Vỹ, giảng viên Trường ĐH KHXH&NV TP.HCM, cho biết người tự chế pháo nổ trái phép thường rơi vào độ tuổi thanh thiếu niên là do độ tuổi trên có tâm lý ham vui, tò mò, thích thể hiện mình, dễ bị lôi kéo, thấy được những thú vui trước mắt mà chưa thấy được những hậu quả lâu dài.

Bên cạnh đó, mạng xã hội xuất hiện nhiều thông tin tiêu cực, trong đó có các clip hướng dẫn tự chế pháo nổ, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất an toàn. Những người có ý định xấu, vì lợi nhuận mà thông qua mạng xã hội đã tìm cách lôi kéo thanh thiếu niên tham gia.

Để ngăn chặn, phòng ngừa những vụ việc đáng tiếc do tự chế pháo nổ gây ra cần có giải pháp tổng thể. Trong đó các cơ quan chức năng liên quan và nhà trường cảnh báo những hệ lụy do tự chế pháo nổ trái phép gây ra, bên cạnh đó là phổ biến các quy định của pháp luật, nâng cao ý thức của người dân.

Các cơ quan chức năng cần kiểm soát chặt chẽ mạng xã hội liên quan đến việc chế tạo, buôn bán pháo nổ trái phép.

Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc quan tâm sát sao theo dõi con em mình, ngăn ngừa hành vi tự chế, mua bán pháo nổ trái phép, tránh những tai nạn đáng tiếc có thể xảy ra.

Ngày 11-1, Bộ Công an lên tiếng cảnh báo tình trạng học sinh tự chế tạo pháo nổ có thể gây hậu quả nguy hiểm khôn lường.