Phóng to

Ông Ba Hải bây giờ vui thú điền viên sau những năm dài gian khó - Ảnh: T.Hùng

Kỳ1: Ba người ở Quới Sơn

Nữ đồng đội

Năm xưa bà Lê Thị Hồng là đồng chí của ông Ba Hải. Ngày ông Ba Hải cưới vợ năm 1966, bà còn là cô du kích bé nhỏ nép mình bên gốc dừa lén nhìn đám cưới. 30 năm sau, 1996, bà gặp lại khi ông như hình nhân mất hồn và đôi bàn tay trắng.

Trong hành trình của ông Ba Hải, bà Hồng song hành một cách tình cờ bởi khi ông - bí thư xã - bị bắt, bà là đảng ủy viên xã, người từng tin ông có uẩn khúc nào đó, dù chưa biết rõ ràng. Bà tin bởi ngày ấy vùng giáp ranh Quới Sơn gần như tan nát trong những trận càn, ông nói đánh là thắng, nói lùi là an toàn. Xã đông cán bộ phụ nữ như vậy mà ông bảo vệ không sẩy một ai thì nói ông phản bội là phản bội ra sao?

Gặp lại sếp cũ, bà Hồng mừng tủi đau lòng. Ông cứ nhắc đi nhắc lại: “Phải tìm ra sự thật”! Bà ủng hộ ông, chạy đến bất cứ chỗ nào có thể lật lại hồ sơ vụ án cũ, gõ cửa bất cứ ai có thể làm chứng cho ông. Bà tìm ra được một cán bộ cũ của huyện, sau ngày giải phóng chuyển về Sài Gòn có kể chi tiết quan trọng khi ông quản lý trại cải tạo: một tình báo viên của chế độ Sài Gòn có tự thú rằng ngày trước trong nhiều vụ ly gián của cơ quan cảnh sát đặc biệt và tình báo vùng IV có vụ của Ba Hải ở Quới Sơn. Người cán bộ ấy cho hay ông đã gửi thông tin này cho Công an Bến Tre và thường vụ Đảng ủy Quới Sơn.

Tuy nhiên, người tiết lộ thông tin tình báo trong trại cải tạo kia cũng chỉ biết vài thông tin bên lề chứ ông ta không phải là người trong cuộc. Nhân vật thật sự là tác giả của điệp vụ này, trong thời điểm đó, là một người “có công với cách mạng”, chân tướng ông này bị bóc trần khi tổ công tác của Phòng Bảo vệ chính trị nội bộ Bến Tre tìm ra sự thật.

Họ dò nát các kho tư liệu của Công an Bến Tre và Mỹ Tho mà chưa tìm ra manh mối. Đầu mối hi vọng cuối cùng được nghĩ tới là kho tư liệu tình báo khổng lồ của chính quyền Sài Gòn còn lưu trữ tại văn phòng Bộ Công an ở TP.HCM. Trong nhóm hồ sơ tình báo của vùng IV, nhóm công tác phát hiện những tình tiết trùng lặp kỳ lạ tại hồ sơ một vụ án gián điệp.

Phóng to

Ông Ba Hải và bà Lê Thị Hồng - Ảnh: T.Hùng

Điệp viên hai mang

Đó là một hồ sơ mà tình báo vùng IV nhắm vào một huyện ủy viên huyện Châu Thành để ly gián nội bộ cách mạng. Hồ sơ do một nhân vật tình báo trong chính quyền Sài Gòn tên Nguyễn Hữu Phước vốn là trưởng toán đầu mối thuộc tình báo vùng IV và ông Nguyễn Văn Luông (tình báo viên ngoại vi) lập ra. Nội dung gồm một số báo cáo ký tên Ba Năng (lúc đó là huyện ủy viên huyện Châu Thành) gửi cho ông Luông thông báo về “tình hình nội bộ cộng sản” và những kế hoạch chuẩn bị vùng lên diệt ác, phá kềm...

Những báo cáo kéo dài cho tới những ngày giải phóng nhưng không tạo được hiệu quả, do năm 1977 Cục kỹ thuật III Bộ Công an đã giám định chữ viết và vân tay của ông Ba Năng trên hồ sơ là giả. Ông Ba Năng may mắn thoát khỏi âm mưu ly gián, nhưng nhóm cán bộ ở xã ủy Quới Sơn thì chịu trận.

Khi lật lại hồ sơ ông Ba Năng, tổ công tác phát hiện trong đó có một báo cáo “tình hình nội bộ cộng sản” giống hệt báo cáo vu cho ông Ba Hải. Nét chữ và nội dung được mang ra so sánh thì cùng một người viết, chỉ có tên người gửi và người nhận là khác nhau. Trong vụ Ba Năng thư gửi về cho ông Luông, còn thư Ba Hải gửi về cho một nhân vật tên Tám Tú. Tám Tú là ai?

Lần lại đường đi của lá thư mật báo này, người ta thấy nó được gửi từ phía tình báo vùng IV về cho ông Sáu T. (lúc đó là cán bộ Thành ủy Mỹ Tho). Người gửi chính là ông Nguyễn Văn Luông, một điệp viên hai mang, vừa là người của cách mạng vừa là điệp báo của vùng IV. Chính ông Sáu T. đã nhận báo cáo từ vợ của ông Luông và chuyển về cho Tư Dũng - phó Công an huyện Châu Thành. Trong báo cáo lại kèm những lời nhắn có vẻ khách quan rằng: “Coi chừng xem Ba Hải đã phản bội hay chỉ là âm mưu ly gián của địch, kẻo oan cho đồng chí mình” - báo cáo của điệp viên hai mang này đã “trúng đích” khi nó trở thành hồ sơ kết tội ba xã ủy viên của xã Quới Sơn thời chiến.

Sự thật ở đâu trong hồ sơ này? Ông Luông được gọi lên để hỏi về vụ Quới Sơn. Ông ta tái mặt, chống chế lòng vòng rồi cuối cùng phải thừa nhận mình chính là tác giả của điệp vụ ly gián đánh vào “hàng ngũ cộng sản” 30 năm về trước. Đầu tiên, ông ta lập hồ sơ vụ ông Ba Năng để báo cáo thành tích “chiêu dụ cộng sản” và nhận tiền lương chia đôi với tay phụ trách nhóm. Sau vụ Ba Năng thành công, ông nghĩ ra cách mở tiếp những hồ sơ ly gián nhắm vào vùng trọng điểm của chiến trường ác liệt vùng giáp ranh Mỹ Tho - Bến Tre.

Ông sao chép lại những báo cáo cũ và bịa ra tên nhân vật “Tám Tú” để đánh lừa cả hai phía. Bí quyết để cả tình báo nhà nghề của CIA bị qua mặt là khi “điểm chỉ” vào hồ sơ giả, ông ta chuyển bàn tay trái sang tay phải để biến hóa thành những người khác nhau.

Ngày 29-7-2003, Ban thường vụ tỉnh ủy ký kết luận giải oan vụ xã ủy Quới Sơn cho ba cán bộ trung kiên Ba Hải, Bảy Sơn và Thiện Chí. Người mất, người còn khi công lý sáng rõ sau 30 năm.

Đoạn kết ngọt ngào

Đoạn kết ngọt ngào sau những đau đớn đối với ông Ba Hải chính là lúc ông quyết định chắp nối với người đồng chí năm xưa của mình: bà Lê Thị Hồng. Ngày nhận được điện thoại của ông Lê Hoàng Tuấn báo tin ông Ba Hải đã có quyết định giải oan, bà Hồng làm ngay một con heo để ông Ba Hải làm lễ trình báo với tổ tiên ông bà rằng nỗi oan của ông đã được giải. Quỳ trước bàn thờ, thắp nén nhang, ông nghẹn ngào khóc ngất. Mãi rồi ông cũng làm được điều mà ông từng hứa với cha mình: “Cha ơi, con không hề phản bội lý tưởng của cha và cả con nữa!”.

Bây giờ trong căn nhà nhỏ của mình giữa vườn ca cao đang mùa trĩu trái, ông Ba Hải thanh thản ngồi kể chuyện đời. Ngồi kế bên ông là bà Hồng. Bà ra vô châm trà, kể tiếp những chi tiết mà ông quên. Cuộc đời sắp xếp cũng kỳ lạ: bà là cán bộ công an về hưu, chồng trước của bà chính là phó Công an huyện Châu Thành thời chiến, người đã thực hiện quyết định bắt ông Ba Hải trong vụ án điệp báo mấy mươi năm về trước.

________________________

Số báo tới sẽ là câu chuyện một trưởng công an xã từng bị chính quyền Sài Gòn treo giải thưởng 300.000 đồng và một con bò nếu ai bắt hoặc giết được. Thế nhưng một ngày nọ oan khuất ập đến...

Kỳ tới: Trưởng công an xã bị bắt