Thị thực vàng hồi sinh bảo tàng xe cổ

Tại thị trấn miền núi Caramulo, miền trung Bồ Đào Nha, Bảo tàng Museu do Caramulo - nơi trưng bày các loại xe cổ, các tác phẩm nghệ thuật và hiện vật có từ Thế chiến II, từng chật vật duy trì hoạt động vì vắng khách, doanh thu chỉ đủ trang trải chi phí.

Bước ngoặt đến cuối năm 2023, khi bảo tàng được phép nhận quyên góp thông qua chương trình “thị thực vàng”.

Chỉ trong hai năm, nơi đây huy động hơn 20 triệu euro (gần 23,4 triệu USD) từ các nhà đầu tư ở Mỹ, Trung Quốc và nhiều nước khác.

Theo Hãng tin Bloomberg, nguồn tiền này giúp bảo tàng sửa chữa cơ sở hạ tầng, mua thêm xe cổ hiếm như Bugatti 35B và Lamborghini Miura P400 SV, đồng thời tổ chức lễ hội xe quy mô lớn thu hút hàng chục nghìn du khách mỗi năm.

Từ một dự án nhỏ như Caramulo, Chính phủ Bồ Đào Nha kỳ vọng nhân rộng mô hình thu hút vốn bền vững qua chương trình “thị thực vàng”.

Tranh cãi hiệu quả lâu dài

Ra đời năm 2012 giữa khủng hoảng tài chính, “thị thực vàng” cho phép người nước ngoài được cư trú nếu đầu tư ít nhất 500.000 euro (gần 585.000 USD) vào bất động sản.

Tuy nhiên, chính sách này bị chỉ trích vì khiến giá nhà tại thủ đô Lisbon và thành phố Porto (miền bắc Bồ Đào Nha) tăng vọt, buộc hàng nghìn người dân xuống đường phản đối.

Từ năm 2023, Chính phủ Bồ Đào Nha đã loại bỏ hạng mục nhà đất, chỉ cấp thị thực cho người quyên góp tối thiểu 200.000 euro (gần 234.000 USD) cho văn hóa hoặc đầu tư từ 500.000 euro vào các quỹ trong nước.

Nhờ đó, riêng năm 2024, số thị thực được cấp tăng 72%, đạt mức cao kỷ lục, gần 5.000 thị thực.

Dù vậy, giới chuyên gia vẫn tranh luận liệu dòng vốn này có mang lại lợi ích lâu dài. Nhiều ý kiến cho rằng chính phủ nên điều tiết tiền sang các lĩnh vực thiết yếu như y tế, giáo dục hay nhà ở giá rẻ - những “điểm nghẽn” của nền kinh tế.

Từ khi triển khai, chương trình đã thu hút hơn 7 tỉ euro (hơn 8,1 tỉ USD), phần lớn từng chảy vào bất động sản, góp phần biến Lisbon thành một trong những thị trường nóng nhất châu Âu.

Trong khi nhiều nước như Tây Ban Nha, Ireland hay Hà Lan đã hủy bỏ chương trình tương tự, Bồ Đào Nha vẫn giữ lại, khẳng định sẽ điều chỉnh để đảm bảo “công bằng kinh tế - xã hội”.

Hiện nay, các nhà đầu tư chủ yếu chọn rót vốn qua quỹ trong nước, từ chứng khoán, trái phiếu đến nông nghiệp và năng lượng tái tạo.

Điển hình, Quỹ Pela Terra đã huy động 75 triệu euro (khoảng 87,7 triệu USD) để trồng hạnh nhân và ô liu, vừa sinh lời vừa tạo việc làm cho người dân ở vùng nông thôn.

Một số nhà đầu tư chọn quyên góp thay vì đầu tư để gắn kết với cộng đồng địa phương. Ông James Davis, nhà địa chất người Mỹ, đã ủng hộ 250.000 euro (hơn 292.000 USD) cho Quỹ Ricardo Espírito Santo Silva - nơi bảo tồn nghề thủ công truyền thống Lisbon.

“Số tiền ấy có thể mất đi, nhưng giá trị mà nó mang lại sẽ còn mãi”, ông nói.

Dù còn nhiều tranh cãi, chương trình “thị thực vàng” vẫn đang giúp những vùng hẻo lánh như Caramulo hồi sinh - nơi dòng vốn quốc tế không chỉ thổi sức sống vào bảo tàng xe cổ, mà còn góp phần giữ lại ký ức và bản sắc cho thế hệ tương lai.

Chương trình 'thị thực vàng' bóp nghẹt giấc mơ mua nhà của người dân châu Âu

Đối mặt với áp lực ngày càng tăng trong giải quyết cuộc khủng hoảng nhà ở, nhiều chính phủ trên khắp châu Âu đã loại bỏ “thị thực vàng”.