Phóng to

Bà Phạm Thị Bay, ngụ tại Q.Bình Thạnh, nhận thuốc điều trị diện bảo hiểm y tế tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định, TP.HCM. Nếu có giá thuốc chuẩn, người bệnh sẽ được lợi rất nhiều - Ảnh: M.ĐỨC

Phát hiện nhiều loại thuốc trúng thầu vào bệnh viện năm 2012 có giá quá cao so với mặt bằng giá chung của chính loại thuốc đó trên thị trường hoặc thuốc cùng nhóm, ngày 5-2-2013 Ban dược - vật tư y tế (Bảo hiểm xã hội VN) đã phát công văn số 584 gửi bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố trên cả nước “khống chế” ngay mức trần thanh toán đối với năm hoạt chất thuốc sử dụng nhiều ở các bệnh viện là cefoperazol + sulbactam, ceftriazon, levofloxacin, cefuroxim và methyl prednisolon. Đây là các hoạt chất để sản xuất thuốc kháng sinh điều trị nhiễm khuẩn, viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp gút cấp, viêm khớp vảy nến...

Bảo hiểm xã hội: “Thanh toán theo giá phổ biến”

Dựa trên kết quả đấu thầu thuốc của các bệnh viện do bảo hiểm xã hội các địa phương báo về, Bảo hiểm xã hội VN thấy giá thuốc trúng thầu của các bệnh viện, các địa phương có biên độ chênh lệch giá rất lớn. Sau khi xem xét các yếu tố liên quan, Bảo hiểm xã hội VN đưa ra danh mục 313 mặt hàng thuốc của năm hoạt chất trên để ấn định mức giá thanh toán bảo hiểm xã hội theo giá phổ biến. Theo Bảo hiểm xã hội VN, giá phổ biến của thuốc là mức giá xuất hiện phổ biến, gần sát với giá trung bình, mức giá xuất hiện lặp đi lặp lại tại nhiều kết quả đấu thầu thuốc...

Đơn cử như thuốc Desri (lọ 2g) của Hãng Bosch, Pakistan sản xuất có giá phổ biến theo tên thương mại trúng thầu vào các bệnh viện là 68.000 đồng/lọ. Qua thống kê, Bảo hiểm xã hội VN thấy thuốc này trúng thầu vào một số bệnh viện có giá thấp nhất là 68.000 đồng (bằng với giá phổ biến) nhưng ở một số bệnh viện khác thì giá trúng thầu nhảy lên 160.000 đồng/lọ, gấp đôi giá phổ biến.

Trong khi giá phổ biến theo nhóm thuốc (theo hoạt chất thuốc) chỉ có 78.000 đồng/lọ. Không chỉ thuốc này mà giá nhiều loại thuốc ngoại nhập khác cũng cao hơn giá phổ biến vài chục đến vài trăm phần trăm như vậy. Từ đó, Bảo hiểm xã hội VN đề nghị bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố sử dụng giá phổ biến năm 2012 của năm hoạt chất thuốc mà Bảo hiểm xã hội thống kê để thanh toán chi phí thuốc bảo hiểm y tế trong năm 2012 và sáu tháng đầu năm 2013 cho các bệnh viện.

Theo đó, thuốc nào có giá trúng thầu cao hơn giá phổ biến thì chỉ thanh toán bằng giá phổ biến. Bảo hiểm xã hội VN cũng chỉ đạo nếu bệnh viện nào có giá thanh toán bảo hiểm y tế của năm hoạt chất thuốc nêu trên cao hơn giá phổ biến thì lập danh sách và phối hợp với các bệnh viện này xác định nguyên nhân. Đồng thời đề nghị bệnh viện thương lượng với nhà thầu để điều chỉnh giá thuốc cho phù hợp, hoặc lựa chọn sử dụng các thuốc phù hợp trong điều trị để đảm bảo sử dụng hiệu quả quỹ bảo hiểm xã hội.

Nếu có giá thuốc chuẩn, người bệnh được lợi

Trao đổi với Tuổi Trẻ, trưởng ban thực hiện chính sách bảo hiểm y tế Bảo hiểm xã hội VN Phạm Lương Sơn cho rằng trong danh sách năm hoạt chất Bảo hiểm xã hội đề nghị thương lượng lại giá có bốn hoạt chất kháng sinh và một kháng viêm, đều là thuốc có tỉ trọng sử dụng lớn tại các bệnh viện, đặc biệt là các bệnh viện hạng 1 và 2. Theo ông Sơn, nếu xây dựng được giá thuốc phổ biến đúng quy định của pháp luật, có cơ sở khoa học sẽ giảm được rất lớn lãng phí tiền thuốc và tất cả người bệnh cùng được lợi.

“Thực tế có những loại thuốc giống tên, giống hoạt chất, nhà sản xuất nhưng lại có nhiều giá khác nhau. Nếu có giá thuốc phổ biến cho từng khu vực thì không chỉ người bệnh có bảo hiểm y tế được lợi, vì thực tế quỹ bảo hiểm y tế chỉ thay mặt họ thanh toán chi phí bệnh viện, mà người bệnh không có bảo hiểm y tế cũng sẽ được hưởng lợi do được chi trả tiền thuốc điều trị với giá hợp lý trong thời gian khám chữa bệnh tại bệnh viện” - ông Sơn cho biết.

Theo ông Nguyễn Minh Thảo - phó tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội VN, chỉ riêng tỉnh Vĩnh Phúc thời gian qua Bảo hiểm xã hội và Sở Y tế tỉnh phối hợp rà soát kỹ lưỡng đã phát hiện trên 20 loại thuốc có chênh lệch giá lớn so với giá trúng thầu ở các địa phương bạn. “Sở Y tế và Bảo hiểm xã hội tỉnh Vĩnh Phúc đã yêu cầu các bệnh viện thương lượng lại với nhà cung cấp, kết quả đã thu về trên 1 tỉ đồng. Nếu lấy số tiền thu được trung bình như tỉnh Vĩnh Phúc thì số thu về từ chênh lệch giá thuốc cả nước có thể lên tới cả chục tỉ đồng, đủ chữa bệnh cho một huyện” - ông Thảo cho biết.

Bộ Y tế: “Bảo hiểm xã hội ban hành văn bản trái luật”

“Không có cơ sở pháp lý để ban hành quy định về giá phổ biến của thuốc thanh toán bảo hiểm y tế. Việc Bảo hiểm xã hội VN ban hành công văn số 584 ngày 5-2 công bố tạm thời và sử dụng giá phổ biến của năm hoạt chất thuốc sử dụng nhiều để thanh toán chi phí thuốc bảo hiểm y tế là chưa phù hợp quy định hiện hành. Bộ Y tế đề nghị Bảo hiểm xã hội VN chỉ đạo bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố... thực hiện theo đúng quy định hiện hành”.

Gần hai tháng sau khi Bảo hiểm xã hội VN ban hành văn bản 584, ngày 25-3 vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội Tống Thị Song Hương (thừa lệnh bộ trưởng Bộ Y tế) mới ký văn bản số 1528 “phản pháo” với nội dung như trên. Bộ Y tế khẳng định: theo quy định của thông tư liên tịch số 09 hướng dẫn thực hiện bảo hiểm y tế thì chi phí các dịch vụ kỹ thuật y tế được tính theo bảng giá dịch vụ kỹ thuật của bệnh viện được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật về thu viện phí; chi phí về thuốc, hóa chất, vật tư y tế được tính theo giá mua vào của cơ sở y tế, áp dụng cho tất cả các loại thuốc thuộc phạm vi thanh toán của quỹ bảo hiểm y tế, trong đó có năm hoạt chất thuốc cefoperazol+sulbactam, ceftriazon, levofloxacin, cefuroxim và methyl prednisolon.

Ngoài ra, giá thuốc mua vào của các cơ sở y tế là giá thuốc trúng thầu thực hiện theo quy định ban hành về đấu thầu mua thuốc, căn cứ theo thông tư liên tịch số 01/2012 hướng dẫn đấu thầu mua thuốc trong các cơ sở y tế và thông tư số 11/2012 hướng dẫn lập hồ sơ mời thầu mua thuốc trong các bệnh viện.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một quan chức của Bộ Y tế cho hay về nguyên tắc, các văn bản quy phạm pháp luật bao gồm luật, nghị định, thông tư, Bảo hiểm xã hội VN không phải cơ quan quản lý nhà nước nên không được ban hành văn bản quy phạm pháp luật. “Có những cái thông tư có rồi, nghị định có rồi, nhưng Bảo hiểm xã hội VN lại ban hành công văn hướng dẫn làm như thế này, như thế nọ đương nhiên điều đó là không đúng thẩm quyền. Trong thực tế có những điều công văn hướng dẫn cũng hợp lý vì văn bản quy phạm pháp luật không hướng dẫn chi tiết, nhưng lại tréo ngoe với văn bản quy phạm pháp luật” - quan chức này cho biết.