Mặc dù bị nhiều người phản đối vì bạo miệng, ông Trump vẫn được nhiều cử tri tin tưởng sẽ thay đổi được các chính sách thương mại - Ảnh: Reuters

Theo CNN, ông Trump xưa nay liên tục cáo buộc Trung Quốc điều chỉnh tỉ giá đồng tiền của mình để làm cho xuất khẩu của họ mang tính cạnh tranh hơn trên thị trường toàn cầu.

"Đó là điều mà họ đang làm"

Ông tuyên bố rằng Trung Quốc đang “giết chết Mỹ” trên phương diện thương mại.

“Chúng ta không thể tiếp tục để Trung Quốc cưỡng hiếp đất nước chúng ta nữa. Đó là điều mà họ đang làm” - ông Trump mạnh miệng phát biểu trong cuộc vận động tranh cử ở Fort Wayne, bang Indiana hôm 1-5 (giờ địa phương).0

Ý ông đang nói đến lượng xuất khẩu của Trung Quốc so với Mỹ. Bài phát biểu hôm 1-5 cũng là lần đầu tiên trong chiến dịch của mình ông Trump dùng từ “cưỡng hiếp” để nói về cách mà ông nhìn nhận việc Trung Quốc đang chiếm ưu thế về thương mại đối với Mỹ.

“Chúng ta sẽ xoay chuyển tình thế. Đừng quên rằng chúng ta đang nắm con át chủ bài trong tay. Chúng ta như một con heo đất bị cướp. Chúng ta có con át chủ bài. Chúng ta có rất nhiều quyền lực đối với Trung Quốc” - ông Trump bạo miệng phát biểu.

Vị ứng viên đang thắng thế trên đường chạy đua đến Nhà Trắng của bên Cộng hòa nói ông không “tức tối Trung Quốc” mà là bực các lãnh đạo Mỹ, những người mà ông cáo buộc là “hết sức kém cỏi”.

Hồi năm 2011, khi ông đi thăm một nhà máy quốc phòng ở New Hampshire, ông cũng từng phát ngôn gây sốc: “Trung Quốc đang cưỡng hiếp đất nước này”.

Phản ánh suy nghĩ của người dân Mỹ?

Phát ngôn trong cuộc vận động tranh cử liệu có đang phản ánh suy nghĩ của người dân Mỹ? Thực tế, như CNN cho biết, tầng lớp trung lưu ở Mỹ đang cực kỳ quan ngại về việc làm, đồng lương và tương lai của họ. Nhiều người đổ lỗi cho Trung Quốc.

Tại Mỹ, theo một thăm dò của Trung tâm nghiên cứu Pew, 43% cử tri tin rằng giao thương với các nước khác là một điều tồi tệ. Giới quan sát cho rằng không khó để hiểu lý do của việc này.

Theo đó, tầng lớp trung lưu ở Trung Quốc đang bùng nổ trong khi giới trung lưu ở Mỹ đang trở nên trì trệ. Một gia đình điển hình ở Trung Quốc đang trong giai đoạn tận hưởng “sự diệu kỳ châu Á”, với thu nhập tăng một cách kinh ngạc lên đến 70% từ năm 1988 đến 2008.

Trong khi giới trung lưu ở Mỹ và các nước phát triển đang chững lại. Theo nhà kinh tế Branko Milanovic - người nghiên cứu về lương bổng trên thế giới và cũng là tác giả cuốn Sự bất bình đẳng toàn cầu, thu nhập của họ chỉ tăng 4% trong cùng kỳ 20 năm kể trên.

Nói rõ hơn, theo số liệu của Ngân hàng Thế giới, một gia đình trung lưu ở Trung Quốc vẫn chỉ kiếm được khoảng 8.000 USD/năm, thấp hơn nhiều so với thu nhập 54.000 USD/năm của một hộ điển hình ở Mỹ. Tuy nhiên, như CNN cho biết, người Trung Quốc đang ngày càng giàu hơn với tỉ lệ tăng trưởng nhanh hơn.

Công ty tư vấn McKinsey dự đoán vào năm 2022, đa số tầng lớp trung lưu thành thị ở Trung Quốc sẽ kiếm từ 9.000 - 34.000 USD/năm. Họ sẽ tận hưởng một cuộc sống tốt đẹp hơn: đi ăn nhà hàng nhiều hơn, du lịch vòng quanh thế giới nhiều hơn và mua xe hơi mới.

Trong khi đó ở Mỹ, ngay cả những người có việc làm cũng lo lắng họ đang bên bờ vực của sự sụp đổ tài chính. Chi tiêu thì ngày càng tăng trong khi thu nhập vẫn không thay đổi là mấy.

Nhà kinh tế Milanovic nói không chỉ có người Trung Quốc đang tận hưởng cuộc sống tốt đẹp hơn. Tài khoản ngân hàng của tầng lớp trung lưu ở Ấn Độ, Thái Lan, Việt Nam và nhiều nước khác ở châu Á cũng phình to ra trong ba thập niên qua.

Ông Milanovic không thể chứng minh rằng thương mại và toàn cầu hóa đang khiến tầng lớp trung lưu ở châu Á tăng lên và tầng lớp trung lưu ở Mỹ chững lại, nhưng ông nói đó là “một câu chuyện hoàn toàn hợp lý”.

Giới quan sát nhận định trong khi tầng lớp “hạ trung lưu” ở Mỹ đang chán nản, nhiều người kỳ vọng ở ứng cử viên Donald Trump, người hứa hẹn sẽ sửa lại “những chính sách thương mại thảm họa” của Mỹ và đem lại việc làm cho người Mỹ từ tay người Trung Quốc và Mexico.