Bàn luận về súng kiểu Mỹ

Trong các vụ xả súng trước đây ở Mỹ, có một quy tắc bất thành văn là người dân thường không bàn luận về súng. Chỉ một số ít người sử dụng tin tức trên báo đài để thảo luận về văn hóa súng ống vốn phân cực thành hai quan điểm trái ngược nhau ở Mỹ.

Lập tức những người chỉ trích thường phản ứng bằng cách cáo buộc những người trên lợi dụng bi kịch để quảng bá cho một chương trình nghị sự chính trị, chẳng hạn như ban hành luật lệ kiểm soát súng hà khắc hơn. Những người chỉ trích lập luận rằng nên có một khoảng lặng sau vụ xả súng, bởi lúc ấy không ai có tâm trí thảo luận chính trị mà chỉ nên dành thời gian khóc than cho các nạn nhân. Do vậy không ai thật sự bàn luận về súng.

Tuy nhiên, tất cả dường như thay đổi vào hôm thứ hai (16-9) khi nghi phạm Aaron Alexis xả súng ở thủ đô Washington, giết chết 12 người và làm bị thương tám người. Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Dianne Feinstein ở California than phiền: “Quốc hội phải ngừng trốn tránh trách nhiệm và bắt đầu tranh luận nghiêm túc về bạo lực súng ống ở đất nước này. Chúng ta phải hành động nhiều hơn để chấm dứt số người chết liên tục vì bạo lực súng ống”.

Bà Feinstein cũng cho rằng thảm sát ở căn cứ hải quân do nghi phạm Aaron Alexis gây ra chỉ bổ sung vào “chuỗi vụ thảm sát do những kẻ loạn trí hay những tên sát nhân phẫn uất nắm trong tay nhiều vũ khí gây ra”.

Các thành viên Đảng Cộng hòa thường lấy tu chính án số II (bảo đảm quyền sở hữu súng) để chống lại bên Dân chủ. Nhưng David Frum, người chuyên viết diễn văn cho (cựu) tổng thống Đảng Cộng hòa George W. Bush, đã phản ứng về vụ xả súng ở Washington bằng một phong thái không hề bảo thủ. Ông viết đầy chất mỉa mai trên Twitter các quy tắc phải tuân theo sau vụ xả súng cho khoảng 94.000 “bạn đọc” của ông.

“Quy tắc 1: Cực kỳ ghê tởm khi nghĩ việc dễ dàng sở hữu súng có thể tạo ra những vụ tàn sát bằng súng” - Frum viết. Trong những vụ thảm sát bằng súng trước đây, quy tắc này có lẽ đã được tuân thủ.

Nhưng lần này, Frum đã chỉ ra rằng những người vận động hành lang không muốn người dân tranh cãi về luật kiểm soát súng. Chỉ trong tháng này, hai thượng nghị sĩ bang Colorado bị mất chức vì ủng hộ luật siết chặt sở hữu súng ống.

Bãi chức các chính trị gia là một điều vô cùng hiếm thấy ở Mỹ, nhưng nó xảy ra ở Colorado bởi vì người sở hữu súng muốn tống khứ bất cứ ai hạn chế quyền lợi của họ. Nó xảy ra ở Colorado ngay cả khi bang này từng trải qua hai cuộc xả súng đẫm máu: một ở trường trung học Columbine vào năm 1999, một ở rạp chiếu bóng Aurora năm 2012.

Có nhiều vụ thảm sát tương tự như thế trong những năm gần đây. Và chúng đã làm nổi bật vị thế “độc nhất vô nhị” về bạo lực súng ống của Mỹ trong các quốc gia phát triển. Tuy Mỹ chỉ chiếm 5% dân số thế giới nhưng đất nước này sở hữu 50% số lượng súng ống của thế giới.

Trong tin nhắn kế tiếp trên Twitter, Frum lại mỉa mai đặt vị trí của Mỹ trong bối cảnh toàn cầu. “Quy tắc 5: Sở hữu súng là cần thiết để có tự do như ở Serbia và Guatemala. Hạn chế súng dẫn đến sự chuyên chế, bạo ngược như ở Úc và Canada”.

Frum ám chỉ đến niềm tin của những người sử dụng súng rằng họ phải tự bảo vệ bản thân bằng súng, cho dù các quốc gia khác vẫn kiểm soát xã hội ổn định khi người dân không sở hữu súng.

Các vụ xả súng dường như không làm nhụt chí những người sử dụng súng hay Hiệp hội Súng trường quốc gia Hoa Kỳ - tổ chức đại diện cho những người sở hữu súng ở Mỹ. Thay vào đó, họ thường khai thác sâu vào những nguyên nhân khiến bạo lực súng ống lan tràn như các trò chơi bạo lực hay các vấn đề về tâm thần... có thể khiến một kẻ sở hữu súng như Aaron Alexis thực hiện một cuộc thảm sát điên rồ như vậy.

Những người sử dụng súng không muốn nói về những khẩu súng gây ra bạo lực và họ cũng không muốn những người khác nói về việc này. Nhưng vụ xả súng hôm thứ hai ở Washington lại khiến họ tiếp tục thảo luận xôn xao.

LIÊN HOÀNG