Tầm quan trọng của liêm chính học thuật

* TS Hoàng Ngọc Vinh (chuyên gia giáo dục):

Việc đảm bảo tính liêm chính trong học thuật là điều cần thiết cho uy tín và danh tiếng của các cơ sở giáo dục cũng như để duy trì giá trị của các chức danh học thuật.

Giáo sư cần làm gương cho toàn bộ cộng đồng học thuật bằng cách duy trì các tiêu chuẩn cao nhất về ứng xử đạo đức trong nghiên cứu, giảng dạy và tương tác với sinh viên và trong các hội đồng xét duyệt chức danh giáo sư mà họ là thành viên.

Giáo sư không liêm chính và dễ dãi trong hướng dẫn nghiên cứu sinh sẽ dễ tạo ra các thế hệ nhà giáo, nhà nghiên cứu tương lai với những gì học được từ chính giáo sư của mình.

Như là hiệu ứng domino, những nghiên cứu sinh này một khi trở thành tiến sĩ, phó giáo sư thì rất dễ cho ra lò những tiến sĩ, cử nhân kém chất lượng như ta đã thấy trong thực tế.

* GS Đặng Ứng Vận (ủy viên hội đồng trường Trường đại học Hòa Bình):

Người thầy không chỉ dạy chuyên môn còn phải có ý tưởng, hoài bão, phong thái và nhiều thứ không thể đo đếm được.

Đặc biệt trong lĩnh vực học thuật, việc liêm chính học thuật đòi hỏi các giáo sư phải giữ gìn như một vấn đề mặc định không cần phải bàn tới.

Hiện nay có nhiều triết lý giáo dục khác nhau, nhưng người thầy luôn luôn phải làm gương để sinh viên noi theo.

Nếu một người thầy vi phạm về liêm chính khoa học thì các học trò sau này cũng sẽ vi phạm liêm chính khoa học theo. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hệ thống giáo dục mà còn ảnh hưởng đến hệ thống khoa học của đất nước.

* GS.TS Nguyễn Ngọc Châu (Viện hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam):

Đạt chuẩn vẫn có thể xem xét tước chức danh

Theo quy định, dù ứng viên đã được công nhận đạt tiêu chuẩn nhưng nếu có đầy đủ chứng cứ vi phạm (của ứng viên và các hội đồng giáo sư các cấp, dù đã thông qua), Hội đồng Giáo sư nhà nước vẫn xem xét tước chức danh giáo sư, phó giáo sư.

Thực ra, những quy định xét công nhận chức danh đạt tiêu chuẩn giáo sư, phó giáo sư hiện nay vẫn còn khá nhiều bất cập.

Việc hoàn thiện các quy định như tăng cường kiểm tra, giám sát (cả ứng viên và hội đồng giáo sư các cấp) là yêu cầu thực tế cấp thiết.

Bị tố vi phạm liêm chính nhiều lần

Hội đồng Giáo sư nhà nước vừa chính thức công nhận đạt chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư năm 2023 cho 630 nhà giáo. Tuy nhiên, trong danh sách này có nhiều người bị dư luận cho là vi phạm liêm chính.

Tuổi Trẻ tiếp tục nhận được đơn thư phản ánh nhiều ứng viên có dấu hiệu không liêm chính. Trong khi cộng đồng mạng cũng chưa dừng việc tố cáo nhiều ứng viên giáo sư, phó giáo sư là không liêm chính hiện nay đều nằm trong danh sách Hội đồng Giáo sư nhà nước chính thức công nhận đạt chuẩn năm nay.

Trong số nhiều ứng viên bị phản ánh, có một số ứng viên bị nêu tên rất nhiều lần, cụ thể:

- Một ứng viên giáo sư ngành y bị tố cáo là kê khai số lượng bài báo khoa học (công bố bài báo khoa học quốc tế) không trung thực. Ứng viên này được cho là công bố hơn 400 bài, trong khi hồ sơ chỉ kê khai dưới 100 bài.

Đồng thời, ứng viên cũng bị cáo buộc đã đăng bài trên các tạp chí "săn mồi", đăng hàng trăm bài báo khoa học dù ghi địa chỉ cơ quan làm việc của bản thân nhưng đứng tên đồng tác giả là người của Trường đại học Duy Tân.

Phóng viên nhiều lần liên hệ, gửi thông tin, câu hỏi đến ứng viên này và nhận được phản hồi "sẽ trả lời bằng văn bản sau ngày 20-11", nhưng đến nay vẫn chưa gửi.

- Một ứng viên giáo sư ngành toán đã đăng nhiều bài báo quốc tế mà trong đó phần ghi địa chỉ gồm hai nơi, một nơi là cơ quan làm việc của ứng viên, một nơi là Trường đại học Thăng Long, với danh nghĩa có hợp tác với trường này nhưng thực chất của sự hợp tác này chưa được làm rõ.

- Một ứng viên giáo sư ngành kinh tế bị tố vi phạm liêm chính học thuật trong kê khai công trình sách công bố "nhiều đến khó tin". Tên và nội dung sách, đề tài có sự sao chép lẫn nhau nhiều lần.