Phụ huynh và học sinh xem danh sách trúng tuyển vào lớp 10 năm học 2018-2019 tại Trường THPT Trần Khai Nguyên (Q.5, TP.HCM) - Ảnh: NHƯ HÙNG

Mỗi năm cứ đến kỳ thi tuyển sinh lên lớp 10, phụ huynh và học sinh rất sợ không đủ điểm vào trường công, phải học trường tư. Có nhiều lý do để người ta sợ học trường tư: học phí cao, có nhiều học sinh cá biệt, nhiều trường cũng dạy kiểu nhồi nhét...

Trong khi đó, lâu nay Nhà nước có chủ trương xã hội hóa giáo dục để giảm gánh nặng bao cấp trong lĩnh vực này và giảm tải cho giáo dục công, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. 

Trong mắt người nước ngoài, họ suy nghĩ gì về việc này?

Chị Auntida Vajrabhaya (giáo viên trường tư ở Thái Lan):

Đa số học sinh trường tư là con nhà giàu

Tôi đang dạy tiếng Anh tại một trường tư thục ở Thái Lan. Không chỉ trường tôi mà các trường tư khác ở đất nước tôi, sĩ số trong một lớp thường không quá 25 học sinh. Trong khi đó, trường công thường có từ 40-50 học sinh/lớp.

Các trường công lâu đời ở Thái Lan có chất lượng dạy và học rất đáng ngưỡng mộ. Do đó, nếu các học sinh rất thông minh hoặc trường hợp gia đình muốn kiến tạo một thành tích sáng chói từ khi còn bé cho con em mình, họ sẽ gửi con vào trường công. 

Muốn vào những trường này, các em phải thi đầu vào và việc tuyển sinh sẽ lấy những em giỏi nhất từ trên xuống dưới cho đến khi đủ chỉ tiêu nên khá cạnh tranh.

Với các trường tư, học sinh không cần thi đầu vào. Do đó em nào học lực tầm tầm hoặc không thích áp lực của việc cạnh tranh, thi cử hay gia đình có điều kiện thì họ thích vào trường tư hơn. Một lý do nữa là trường tư thoải mái hơn. Chúng tôi cũng có những quy định rất nghiêm nhưng vẫn không ngặt nghèo như ở trường công.

Thuận lợi của các trường tư còn ở chỗ chúng tôi có nhiều tiền đầu tư vào các hoạt động cho học sinh hơn, nhiều lớp kỹ năng, nhiều lựa chọn trong các môn thể thao, các môn năng khiếu. Giáo viên phụ trách ít học sinh hơn nên dễ theo sát từng em và thường xuyên trao đổi với phụ huynh.

Do đa số học sinh các trường tư đều là con nhà giàu, có thể vài trường hợp học sinh rất tự phụ và kiêu căng, coi thường giáo viên, nhưng trường hợp này không xảy ra ở trường tôi dạy.

Theo ý kiến cá nhân tôi, trường tư năng động hơn do luôn nghĩ về việc bảo đảm và nâng cao chất lượng vì đó là vấn đề sống còn trong kinh doanh của những nhà đầu tư. 

Nếu có con, tôi muốn gửi con vào trường tư trong những năm cấp I vì trường tư sẽ chăm sóc rất tốt cho con tôi ở độ tuổi mà bé chưa biết tự chăm sóc mình. 

Khi bé vào cấp II, III, tôi sẽ chọn trường công vì con sẽ gặp các bạn học từ nhiều hoàn cảnh, xuất thân trong xã hội, chứ không phải như ở trường tư, nơi trẻ toàn tiếp xúc với bạn bè ở các gia đình giàu có...

Ông Stivi Cooke (người Úc):

Cần kiểm tra trường tư thường xuyên

Tôi từng có nhiều năm dạy tiếng Anh ở Việt Nam. Tôi không thích các trường tư thục ở Việt Nam vì không có bằng chứng cho thấy họ có thể cải thiện hơn việc giáo dục học sinh so với trường công lập. 

Tôi biết cũng có một số trường tư rất tốt, đặc biệt là đối với học sinh năng khiếu, nhưng nhiều trường tư quảng cáo là họ có "các lớp học hiện đại" và "khóa học đặc biệt" chỉ nhằm thu hút nhiều học sinh (và nhiều tiền) vào trường của mình...

Ở Úc, trường công cũng thu hút nhiều học sinh hơn trường tư, phần lớn vì học phí rẻ hơn. So sánh với Việt Nam thì giáo dục công ở Úc được tài trợ tốt và hầu như tất cả các trường đều có cơ sở vật chất, trang thiết bị tốt và giáo viên tận tụy được đào tạo bài bản.

Các trường tư ở Úc có mức phí rất cao, nhưng chính phủ kiểm tra để đảm bảo họ không "chặt chém" học sinh và phụ huynh.

Tại Việt Nam, có rất ít bằng chứng cho thấy tài liệu học, phương pháp giảng dạy và giáo viên của trường tư tốt hơn so với các trường công lập. Tôi cũng không thấy nhiều bằng chứng về các lớp học quy mô nhỏ, sự chú ý hoặc giúp đỡ các học sinh gặp khó khăn với các môn học khó như toán, khoa học và vật lý ở các trường tư.

Để đảm bảo chất lượng giáo dục tư, các trường tư nhân cần được Bộ GD-ĐT kiểm tra thường xuyên. Hoạt động giảng dạy cần được quan sát và ghi nhận, học sinh nên được tạo điều kiện để có thể phản hồi với thanh tra giáo dục. 

Ngoài ra tài liệu học cần được kiểm tra để đảm bảo nội dung được cập nhật mới và phù hợp với chương trình giảng dạy quốc gia. Tất cả các trường phải có bản sao chương trình giảng dạy của mình để có thể kiểm tra những gì họ đang làm thực sự.