Ngày 12-5, Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh hành pháp nhằm giảm giá thuốc, với kỳ vọng mức giảm có thể từ 59 - 90%.

Theo Hãng tin Reuters, sắc lệnh đặt ra mục tiêu về giá cho các hãng dược trong vòng 30 ngày. Nếu trong 6 tháng không đạt được “tiến triển đáng kể”, Chính phủ Mỹ sẽ can thiệp thêm để kéo giá xuống.

Tổng thống Mỹ theo đuổi chính sách "tối huệ quốc", nhằm buộc giá thuốc tại Mỹ không cao hơn mức các quốc gia phát triển khác phải trả cho cùng loại thuốc.

Sắc lệnh hành pháp yêu cầu các hãng dược giảm giá bán ở Mỹ xuống mức tương đương giá tại các nước này.

Quy chế "tối huệ quốc" là một quy tắc của Tổ chức Thương mại thế giới nhằm ngăn chặn sự phân biệt đối xử giữa một quốc gia và các đối tác thương mại của quốc gia đó, tạo sự bình đẳng cho thương mại quốc tế.

Người Mỹ trả nhiều tiền nhất thế giới cho nhiều loại thuốc theo toa, thường gần gấp ba lần so với các quốc gia phát triển khác.

Trả lời họp báo ngày 12-5, ông Trump cho biết Chính phủ sẽ áp thuế đối với các công ty nếu giá ở Mỹ không khớp với giá ở các nước khác.

"Tất cả các quốc gia nên bình đẳng. Tất cả nên trả cùng một mức giá", ông Trump nhấn mạnh.

Ông Trump cho biết nỗ lực giảm giá thuốc của ông đến một phần từ cuộc trò chuyện với một người bạn giấu tên.

Người này chia sẻ với Tổng thống Mỹ rằng ông đã tiêm một mũi thuốc giảm cân với giá 88 USD (gần 2,3 triệu đồng) ở London (Anh), nhưng tiêm một mũi tương tự với giá lên đến 1.300 USD (hơn 33,7 triệu đồng) ở Mỹ.

Ông Trump nói thêm ông sẽ bổ sung thuế quan đối với các quốc gia từ chối thực hiện nỗ lực giảm giá thuốc của mình. Ngoài ra, ông sẽ mở cửa thị trường Mỹ cho việc nhập khẩu thuốc an toàn và cũng sẽ cắt giảm các bên trung gian trong việc buôn bán thuốc.

Tuy nhiên, kế hoạch này ngay lập tức vấp phải sự phản đối dữ dội từ ngành công nghiệp dược phẩm. Hiệp hội các nhà sản xuất dược phẩm Mỹ (PhRMA) gọi đây là một "thỏa thuận tồi" đối với bệnh nhân Mỹ, cho rằng việc áp dụng giá ngoại nhập sẽ làm giảm hàng tỉ USD từ ngân sách chương trình bảo hiểm y tế quốc gia Medicare mà không đảm bảo cải thiện khả năng tiếp cận thuốc.

Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành PhRMA, ông Stephen J. Ubl, cảnh báo rằng chính sách này có thể làm suy yếu đầu tư nghiên cứu và phát triển (R&D) trong nước, đồng thời khiến Mỹ phụ thuộc nhiều hơn vào nguồn cung từ Trung Quốc.

Theo giới quan sát, sắc lệnh mới dự kiến chủ yếu ảnh hưởng đến các loại thuốc đắt tiền được Medicare chi trả, chẳng hạn như thuốc truyền trị ung thư, trong khi phần lớn các loại thuốc theo toa được mua tại hiệu thuốc sẽ không nằm trong phạm vi điều chỉnh. 

Mặc dù vậy, chính quyền Tổng thống Trump kỳ vọng kế hoạch này sẽ giúp tiết kiệm hàng tỉ USD ngân sách và góp phần hạ nhiệt chi phí y tế vốn bị chỉ trích là cao bất hợp lý tại Mỹ.

Thị trường có phản ứng thận trọng. Dù cổ phiếu ngành dược giảm nhẹ trước khi mở cửa phiên giao dịch, nhiều mã cổ phiếu đã phục hồi sau đó. Merck tăng 4,3%, Pfizer tăng 2,7% và Gilead Sciences tăng 4,7%, trong khi Eli Lilly giảm nhẹ.

Ngoài ra, Tổng thống Trump cũng tiếp tục chỉ trích ngành dược phẩm, cáo buộc ngành này đổ toàn bộ chi phí R&D lên vai người dân Mỹ và có ảnh hưởng quá lớn thông qua vận động hành lang chính trị. Ông khẳng định các khoản đóng góp chiến dịch sẽ không thể tác động đến ông hay Đảng Cộng hòa, đồng thời cam kết sẽ luôn “làm điều đúng đắn” vì người dân.

Đây không phải là lần đầu tiên ông Trump nêu quyết tâm hạ giá thuốc. Trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên, ông từng đưa ra đề xuất tương tự, song kế hoạch này không đạt được kết quả do sự phản đối từ các công ty dược phẩm.

Trước đó, vào tháng 4, Tổng thống Mỹ đã ký một sắc lệnh hành pháp trao thêm quyền cho các bang trong việc nhập khẩu thuốc giá rẻ từ nước ngoài và thúc đẩy cải thiện cơ chế đàm phán giá, nhằm giải quyết tình trạng giá thuốc cao tại thị trường nội địa.

Chân dung nữ bác sĩ trẻ được ông Trump đề cử vị trí Tổng y sĩ Mỹ

Việc bác sĩ Casey Means, 38 tuổi, được Tổng thống Trump đề cử vị trí quyền lực nhất ngành y tế công cộng vấp phải làn sóng phản đối từ các tổ chức y tế và truyền thông Mỹ.