Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm "rất đau xót" khi có những sinh viên nghèo, không đủ tiền đi học và gợi mở chính quyền TP.HCM tính toán về chính sách cho vay vốn hỗ trợ sinh viên đi học.

Mong mỏi của sinh viên khó khăn

Gợi mở của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm chính là mong mỏi của hàng ngàn sinh viên có hoàn cảnh khó khăn tại TP.HCM, trong đó có gia đình em Huỳnh Bảo Anh (quê An Giang).

Kỳ thi đại học vừa qua, Bảo Anh đạt 21 điểm khối D1, có nguyện vọng học ngành khoa học hàng hải, Trường ĐH Giao thông vận tải TP.HCM. Nhưng vì hoàn cảnh gia đình khó khăn, câu chuyện học phí cho bốn năm đại học trở thành nỗi trăn trở lớn của Bảo Anh.

Tranh thủ khoảng thời gian chưa nhập học, Bảo Anh xin làm thêm ở một cửa hàng tại quận Tân Phú (TP.HCM) nhưng số tiền lương theo giờ ít ỏi chắc chỉ đủ cho em trang trải tiền sinh hoạt.

Vừa rồi Bảo Anh cũng làm hồ sơ xin học bổng "Tiếp sức đến trường" của báo Tuổi Trẻ nhưng đây chỉ là giải pháp trước mắt, về lâu dài cha mẹ Bảo Anh phải tính đến chuyện vay vốn cho con đi học. Gia đình Bảo Anh vẫn đang chờ đợi các chính sách cho vay ưu đãi từ Nhà nước.

Hay câu chuyện của bạn Mẫn Nhi, sinh viên năm 2 của một trường cao đẳng y khoa tại quận Tân Bình (TP.HCM). Vì trường tự chủ tài chính nên học phí ba năm học khá cao so với kinh tế gia đình (9-10 triệu đồng/học kỳ) chưa kể các chi phí sách vở, giáo trình, những lần mua dụng cụ y khoa thực hành… Mẫn Nhi nhớ lại thời điểm nhập học, em phải chạy vạy khắp nơi để vay số tiền 15 triệu đồng đóng học phí và thuê trọ, mua sách vở ban đầu.

"Lúc đó học phí chính là rào cản lớn nhất của tôi trên con đường theo đuổi ước mơ. Những năm sau ở xã có chương trình vay vốn cho sinh viên nghèo, tôi mới có thể an tâm theo học đến hiện nay. Những chương trình cho vay học phí thật sự rất cần thiết, để sinh viên khó khăn như tôi có thêm niềm tin vào lựa chọn của mình, bởi khi sinh ra trong những gia đình chỉ có thể đủ ăn qua ngày, việc học đại học vẫn còn là ước mong xa xỉ ", Nhi tâm tình.

Động lực cho sinh viên học tập

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Trần Nam - trưởng phòng công tác sinh viên, Trường ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn, ĐH Quốc gia TP.HCM - cho biết lâu nay đều có chính sách hỗ trợ học phí cho sinh viên khó khăn nhưng chưa đáp ứng được nhu cầu. Thực tế có rất nhiều sinh viên không thể đi học vì lý do tài chính dù thành tích học tập rất tốt, có định hướng tương lai rất rõ ràng.

Trường ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia TP.HCM) hiện nay có một số ngành dù đã được ngân sách hỗ trợ học phí một phần nhưng nhiều sinh viên vẫn không thể thanh toán đúng hạn. Nhiều gia đình hiện nay không có tài sản để thế chấp vay ngân hàng cho con đi học.

Theo chị Trần Thu Hà - phó bí thư Thành Đoàn, Chủ tịch Hội Sinh viên Việt Nam TP.HCM - Chính phủ hiện nay cũng có những chính sách tín dụng, miễn giảm học phí cho sinh viên như quyết định 157 của Thủ tướng về tín dụng đối với học sinh, sinh viên và gần đây nhất là quyết định 05 về sửa đổi, bổ sung một số điều của quyết định 157 hay nghị định 81 của Thủ tướng quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập; giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo.

Tại TP.HCM, các trường cũng xây dựng chính sách tín dụng cho vay tín chấp với lãi suất 0%. Tuy nhiên, nhìn chung, đối tượng được tiếp cận các chính sách, chương trình hỗ trợ này có giới hạn và mức hỗ trợ còn khiêm tốn so với nhu cầu thực tế của sinh viên, thời gian vay, lãi suất hỗ trợ cũng như điều kiện, thủ tục cho vay còn khá phức tạp.

Thời gian qua, ĐH Quốc gia TP.HCM có chương trình cho sinh viên khó khăn các trường trong hệ thống vay tín chấp với lãi suất 0% đã tạo nguồn lực và động lực cho các em học tập. Tuy nhiên, đối tượng tiếp cận chương trình này có giới hạn, mức hỗ trợ còn thấp.

"Nếu TP.HCM xây dựng được chương trình cụ thể, có nguồn lực rõ ràng và có tính bền vững thì rất hay. TP cũng có thể tính đến việc huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân và các tổ chức xã hội để tăng nguồn lực cho chương trình" - ông Nam nói.

Hiện TP.HCM có khoảng 600.000 sinh viên đang học tại các trường đại học, học viện, cao đẳng. Trong đó, hơn 50% sinh viên đến từ các tỉnh thành khác. Các sinh viên này ngoài học phí còn phải chi trả chi phí ăn uống, đi lại, sinh hoạt… gây nhiều áp lực, nhất là sinh viên có hoàn cảnh khó khăn. Do đó, việc hỗ trợ sinh viên khó khăn tiếp cận các nguồn vốn vay, tín dụng luôn được lãnh đạo TP quan tâm.

Thời gian qua, TP đã giao nhiệm vụ cho Ngân hàng Nhà nước TP.HCM, Thành Đoàn và các sở ngành có liên quan tham mưu đề án hỗ trợ sinh viên tiếp cận nguồn vốn tín dụng phục vụ nhu cầu học tập tại TP.HCM giai đoạn 2024 - 2028.

Chị Trần Thu Hà, phó bí thư Thành Đoàn, chủ tịch Hội Sinh viên VN TP.HCM, cho biết mục tiêu của đề án này là tạo điều kiện cho sinh viên có nhu cầu được vay vốn ngân hàng và hỗ trợ cấp bù lãi suất trong thời gian sinh viên học tại TP.HCM.

TP cũng sẽ trang bị kiến thức, giới thiệu việc làm bán thời gian để hạn chế sinh viên vướng vào tín dụng đen. Bên cạnh đó là xây dựng tinh thần chủ động trong sinh viên đối với việc vay tín dụng phục vụ học tập và ý thức hoàn trả sau khi có việc làm, tiếp tục đồng hành cùng chương trình để hỗ trợ cho các sinh viên lớp theo sau.

Theo chị Trần Thu Hà, đề án này không chỉ hướng đến việc cụ thể là hỗ trợ cho sinh viên vay vốn phục vụ học tập mà còn hướng đến việc đảm bảo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tương lai của TP.HCM và cả nước.

Hàng chục ngàn sinh viên tại TP.HCM sẽ được vay vốn đi học, ra trường trả sau

UBND TP.HCM và Đại học Quốc gia TP.HCM thống nhất triển khai chính sách tín dụng dành cho sinh viên theo học tại TP.HCM.