Cha tôi đã đi lính, đi mãi từ khi tôi còn chưa biết nhớ mặt người. Mẹ không nói nhiều về ông. Bà chỉ lặng lẽ giữ lại một bức ảnh cũ, vài lá thư nhàu và một chiếc đồng hồ đeo tay đã ngừng chạy từ lâu.

Chiếc đồng hồ ấy được mẹ đặt trong một hộp gỗ, cẩn thận như giữ báu vật. Mỗi lần tôi hỏi, mẹ chỉ đáp: "Đó là lúc cha con rời đi".

Ngày 30-4-1975, Sài Gòn sáng bừng nắng như mọi ngày. Nhưng tôi cảm thấy có điều gì đó khác lạ. Hàng xóm rục rịch từ sớm. Có người dắt xe đi thật vội, có người đứng ở ngã ba mà ngóng, như chờ đợi một điều gì sẽ đến.

Buổi trưa, tôi thấy mẹ đứng lặng trước radio. Giọng người phát thanh run run nhưng rõ ràng: "Chính quyền Sài Gòn tuyên bố đầu hàng vô điều kiện. Chiến tranh đã kết thúc...". Mẹ ngồi thụp xuống, ôm mặt. Nhưng bà không khóc. Chỉ là tay run run, như vừa thả được một gánh nặng ngàn cân.

Tối hôm đó, khu xóm tôi không có pháo hoa, không có cờ bay. Nhưng có một sự yên lặng rất lạ. Không còn tiếng rít của máy bay, không còn những đợt gió mang theo âm vang đại bác từ xa. Lần đầu tiên trong đời tôi ngủ một giấc dài không mộng mị.

Sáng hôm sau, mẹ mở hộp gỗ. Bà lấy chiếc đồng hồ ra ngắm nghía hồi lâu. Rồi bà nói với tôi: "Hôm nay mẹ sẽ cho nó chạy lại".

Chúng tôi cùng đến hiệu sửa đồng hồ cũ ở chợ. Ông chủ già cười hiền khi nhận chiếc đồng hồ rồi cặm cụi mở nắp. Ông lắc đầu: "Bị nước vào lâu rồi, may là không gỉ hết. Sửa được".

Mẹ gật đầu, không nói gì. Khi chiếc kim giờ bắt đầu nhích nhẹ, tôi thấy mẹ mỉm cười, một nụ cười mà tôi chưa từng thấy - không buồn, không đau, chỉ như nhẹ nhõm sau một cơn mưa dài.

Tối hôm đó, mẹ kể tôi nghe một chuyện chưa từng kể.

"Ngày cha con lên đường, đồng hồ vẫn chạy. Cha bảo sẽ mang nó theo nhưng rồi lại quay lại đặt nó vào tay mẹ. Cha nói: "Nếu anh không về, em giữ nó, đợi đến khi nào đất nước yên bình thì hãy để nó chạy lại. Vì lúc đó dù anh còn hay mất thì gia đình mình mới thực sự được sống".

Tôi không hiểu hết, chỉ thấy nghèn nghẹn trong cổ họng.

Nhiều năm sau tôi lớn lên, trở thành thầy giáo làng. Mẹ đã già, tóc bạc nhiều nhưng vẫn luôn đeo chiếc đồng hồ ấy mỗi dịp 30-4. Bà gọi đó là "ngày chiếc kim quay trở lại".

Với mẹ, hòa bình không chỉ là một sự kiện lịch sử mà là thời khắc bà được sống lại, được bắt đầu lại và được phép hy vọng.

Và với tôi, một đứa trẻ lớn lên từ yên lặng sau chiến tranh, ngày 30-4 không chỉ là ngày đất nước thống nhất. Đó là ngày mẹ tôi bắt đầu cười trở lại, là ngày chiếc đồng hồ cha để lại bắt đầu nhích từng nhịp, như lời hẹn âm thầm cho một tương lai không còn tiếng súng.

Cảm ơn bạn đọc gửi bài dự thi Kể chuyện hòa bình

Nhân kỷ niệm 50 năm hòa bình, cuộc thi viết Kể chuyện hòa bình (báo Tuổi Trẻ tổ chức, Tập đoàn Cao su Việt Nam đồng hành, diễn ra từ 10-3 đến 15-4) để bạn đọc gửi đến những câu chuyện xúc động, khó phai của từng gia đình, từng con người cũng như tâm tư về ngày thống nhất 30-4-1975, về 50 năm hòa bình.

Cuộc thi dành cho tất cả người Việt Nam trong và ngoài nước, không giới hạn độ tuổi, nghề nghiệp.

Kể chuyện hòa bình nhận bài viết tối đa 1.200 chữ bằng tiếng Việt, khuyến khích kèm theo ảnh, video minh họa gửi đến email hoabinh@tuoitre.com.vn. Chỉ nhận bài qua email, không nhận qua đường bưu điện để tránh thất lạc.

Bài dự thi chất lượng sẽ được lựa chọn đăng trên các sản phẩm của Tuổi Trẻ, được nhận nhuận bút và các bài qua vòng sơ khảo sẽ được in thành sách (sách không trả nhuận bút - không bán). Bài dự thi phải chưa từng tham gia bất kỳ cuộc thi viết nào khác và chưa từng được đăng trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội.

Tác giả gửi bài chịu trách nhiệm về bản quyền của bài viết, ảnh và video dự thi, không nhận ảnh video minh họa lấy từ trên mạng xã hội không có bản quyền. Tác giả phải ghi địa chỉ, điện thoại, email, số tài khoản, số căn cước công dân để ban tổ chức liên lạc, gửi nhuận bút hoặc giải thưởng.

Tính đến hết ngày 9-4, cuộc thi viết Kể chuyện hòa bình đã nhận được 452 bài dự thi của bạn đọc.

Lễ trao giải và ra mắt sách Kể chuyện hòa bình

Ban giám khảo gồm các nhà báo, nhà văn hóa tên tuổi cùng đại diện báo Tuổi Trẻ sẽ xét duyệt chấm giải từ các bài đã qua sơ khảo và chọn trao thưởng cho những bài dự thi chất lượng.

Lễ trao giải, ra mắt sách Kể chuyện hòa bình và đặc san báo Tuổi Trẻ 30-4 dự kiến tổ chức tại Đường sách TP.HCM vào cuối tháng 4-2025. Quyết định của ban tổ chức là quyết định cuối cùng.

Giải thưởng Kể chuyện hòa bình

- 1 giải nhất: 15 triệu đồng + giấy chứng nhận, sách, đặc san Tuổi Trẻ.

- 2 giải nhì: 7 triệu đồng mỗi giải + giấy chứng nhận, sách, đặc san Tuổi Trẻ.

- 3 giải ba: 5 triệu đồng mỗi giải + giấy chứng nhận, sách, đặc san Tuổi Trẻ.

- 10 giải khuyến khích: 2 triệu đồng mỗi giải + giấy chứng nhận, sách, đặc san Tuổi Trẻ.

- 10 giải bạn đọc bình chọn: 1 triệu đồng mỗi giải + giấy chứng nhận, sách, đặc san Tuổi Trẻ.

Số điểm bình chọn được tính dựa trên tương tác với bài viết, trong đó 1 sao = 15 điểm, 1 tim = 3 điểm, 1 like = 2 điểm.

Các giải thưởng còn được kèm giấy chứng nhận, sách, đặc san Tuổi Trẻ 30-4.

Ban tổ chức

Con đường chạy loạn của ông bà tôi và ngày hòa bình hôm nay

Tháng tư năm nay, đất nước kỷ niệm tròn 50 năm hòa bình thống nhất. Khắp nơi, cờ đỏ sao vàng tung bay trong gió, những con đường rợp bóng cây xanh, người dân sống trong những ngày tháng thanh bình.