Đây không phải là thời kỳ ôm dự án mà các doanh nghiệp cần phải xoay xở để tự cứu mình trước, chẳng hạn như bán bớt dự án, bởi đã qua thời kỳ "tiền dễ" - cứ mua dự án rồi phát hành trái phiếu huy động vốn...

Các chuyên gia đã khuyến cáo như vậy tại Hội nghị trực tuyến về bàn giải pháp tháo gỡ tín dụng đối với bất động sản (BĐS) và phát triển nhà ở xã hội do Ngân hàng (NH) Nhà nước và Bộ Xây dựng đồng chủ trì tổ chức vào ngày 13-11.

Dù khẳng định thị trường BĐS đã có dấu hiệu hồi phục, nhưng cả nước đang có 1.200 dự án BĐS trị giá đến 30 tỉ USD đang chờ gỡ vướng, trong đó vấn đề pháp lý chiếm đến 80% những khó khăn.

Vướng pháp lý, lãi suất cao, thủ tục kéo dài...

Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Văn Đính, phó chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam, cho biết từ đầu năm đến nay có gần 6.000 sản phẩm BĐS được giao dịch thành công, cho thấy thị trường có dấu hiệu hồi phục. Tuy nhiên, con số này mới chỉ chiếm 10% so với điều kiện bình thường.

Ông Dennis Ng Teck Yow, tổng giám đốc Tập đoàn Novaland, cũng cho rằng thị trường BĐS đã qua thời điểm khó khăn nhất. Riêng Novaland đã hoàn thành 80% việc tái cấu trúc hoạt động.

Tuy nhiên, các vướng mắc về pháp lý chiếm đến 80% khó khăn của doanh nghiệp BĐS và gây ra rất nhiều hệ lụy xấu. Do đó, doanh nghiệp này kiến nghị NH Nhà nước xem xét gia hạn thời gian thực hiện thông tư 02 về giãn nợ nhằm tạo cơ hội cho các doanh nghiệp hồi phục.

Trong khi đó, ông Nguyễn Quốc Hiệp, chủ tịch Tập đoàn Invest Group, đề nghị NH Nhà nước chỉ đạo các NH thương mại rút ngắn thời gian phê duyệt tín dụng xuống dưới một tháng thay vì 2 - 2,5 tháng, thậm chí là 3 tháng, mới xong thủ tục như hiện nay.

Song song đó cần ban hành danh mục hồ sơ cần cung cấp khi thẩm định khoản vay vì đề nghị doanh nghiệp cung cấp rất nhiều hồ sơ, giấy phép con...

Cũng theo ông Hiệp, lãi suất các khoản cho vay cũ đối với BĐS vẫn đang rất cao, như khoản vay của doanh nghiệp này mới chỉ được giảm từ mức 10,5%/năm xuống 9,5%/năm vào tháng 6-2023.

Do vậy, ông Hiệp kiến nghị NH Nhà nước chỉ đạo sát sao để các NH thương mại hạ lãi suất cho vay hỗ trợ thị trường BĐS khi mà lãi suất huy động đã giảm xuống mức khá thấp.

Theo ông Phạm Thiếu Hoa - chủ tịch HĐQT CTCP Vinhomes, do quy định hạn chế room tín dụng khiến NH cân nhắc lựa chọn khách hàng, ưu tiên cho vay khách hàng chấp nhận lãi suất cao làm cho mặt bằng chung lãi suất thực tế chưa được như kỳ vọng.

Chưa kể tài sản đảm bằng BĐS bị định giá thấp hơn khi thị trường đóng băng, trong khi các NH chỉ giải ngân cho khách hàng vay có tài sản đảm bảo bằng BĐS...

Ông Nguyễn Văn Cường, phó chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hưng Thịnh, cũng kiến nghị NH Nhà nước nới thêm room tín dụng cho các NH tham gia tái cơ cấu thị trường BĐS vì nhiều NH thương mại đã hết room tín dụng BĐS.

"Đề nghị các NH tối giản hóa các điều kiện cho vay các dự án BĐS, kéo dài thời gian cho vay hơn để doanh nghiệp có thêm thời gian xoay xở trong bối cảnh khó khăn hiện nay", ông Cường nói.

Doanh nghiệp phải tự cứu mình trước...

Phát biểu kết luận hội nghị, bà Nguyễn Thị Hồng, thống đốc NH Nhà nước, nhấn mạnh vấn đề lớn nhất của thị trường BĐS hiện nay là mất cân đối cung - cầu, trong đó nguồn cung chủ yếu là phân khúc cao cấp và trung cấp; phân khúc thấp cấp phục vụ cho nhu cầu của đa số người dân có thu nhập thấp còn rất hạn chế, không đủ điều kiện để vay vốn mua nhà. Như phía Bộ Xây dựng cho biết có tới 50% nhu cầu về nhà ở nhưng không thể đi vay.

Do đó, cần có cơ chế, chính sách để giải quyết vấn đề này. "Nếu phát triển thị trường BĐS an toàn, lành mạnh và bền vững, đòi hỏi chúng ta phải có giải pháp từ phía cung. Đó là có chính sách để tăng cung nhà ở xã hội", bà Hồng nói.

Ngoài ra, theo bà Hồng, muốn thị trường BĐS hồi phục phải lấy lại niềm tin của nhà đầu tư bằng cách giải quyết các yếu tố pháp lý của dự án. Dự án có pháp lý rõ ràng, nhà đầu tư mới yên tâm khi mua nhà.

Bà Hồng cũng yêu cầu các NH cân đối vốn, tiếp tục cung ứng tín dụng cho dự án BĐS, đặc biệt là với những doanh nghiệp kinh doanh hiệu quả, đồng thời rà soát để rút ngắn hồ sơ thủ tục, tiếp tục tiết giảm chi phí để giảm chi phí vốn, hỗ trợ cho doanh nghiệp.

"Các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp phải ngồi lại với nhau, cụ thể bàn bạc chi tiết để tháo gỡ. Sau hội nghị này, bên đi vay và cho vay phải ngồi lại với tinh thần sòng phẳng, rõ ràng", bà Hồng nhấn mạnh.

Trước đó, ông Đào Minh Tú, phó thống đốc NH Nhà nước, cho rằng nguồn cung BĐS đang rất lớn, vượt hơn cầu.

Trong khi đó, cung - cầu quyết định giá cả. Do vậy, nếu muốn tạo thị trường BĐS phát triển bền vững, giá BĐS phải giảm.

Cũng theo ông Tú, hạn mức tín dụng đối với từng NH thương mại đã được cấp đủ, không thiếu vốn cho thị trường BĐS. Tuy nhiên, từng NH thương mại có hạn mức phù hợp với lĩnh vực BĐS nhằm đảo bảo an toàn.

Ông Nguyễn Đức Vinh, tổng giám đốc VPBank, cho rằng: "Đây không phải là thời kỳ ôm dự án mà trước tiên doanh nghiệp cần phải xoay xở để tự cứu mình trước, chẳng hạn bán bớt dự án. NH đứng cạnh doanh nghiệp, nhưng doanh nghiệp cũng phải phối hợp mới giải quyết được khó khăn".

Doanh nghiệp bất động sản cần tháo gỡ gì?

Cả nước có 1.200 dự án bất động sản, trị giá đến 30 tỉ USD đang nằm chờ tháo gỡ. Một tín hiệu vui là thị trường có dấu hiệu hồi phục, nhưng mới chỉ chiếm 10% so với điều kiện bình thường.