1. Không phủ nhận công nghệ tạo ra sự thay đổi tích cực cho đời sống, mạng xã hội cũng đem đến cơ hội cho nhiều người, nhất là người trẻ biết tận dụng công nghệ để phát triển công việc, năng lực đặc biệt của bản thân. Nhưng phải nói ngay, có rất nhiều suy nghĩ hời hợt của các bạn đang được "bồi dưỡng" từ thế giới mạng. Chẳng hạn như cách nghĩ chỉ cần nổi tiếng trên TikTok là có thể hái ra tiền, hay đẹp là một loại "vốn tự có" giúp ai đó có thể đổi đời...

Đúng rằng ngoại hình bắt mắt sẽ là một lợi thế đem đến thiện cảm cho người khác, giúp bản thân tự tin và có thể "ghi điểm" từ lần tiếp xúc đầu tiên. Nhưng đó không phải là tất cả, bởi đã có nhiều người thành công vượt bậc dù không nổi tiếng trên mạng, ngoại hình cũng không hẳn dễ thương lắm nhưng lại tạo được cảm tình sâu lắng cho người khác khiến ai biết đến cũng thấy bình an, ngưỡng mộ.

Vì họ không phát triển phần bề nổi của bản thân mà để mình giỏi chuyên môn, trau dồi các kỹ năng mềm, trong đó có sự chân thành và khiêm nhường trong ứng xử. Có thể học cách của người Nhật để thấy giá trị bền vững, thay vì chỉ lo tập trung vào những giá trị tức thời bởi "bông lúa chín là bông lúa cúi đầu". 

Không có nghĩa chúng ta sợ hãi, thua thiệt mà cúi đầu để mở lòng học hỏi, đón nhận những cái hay khác. Vốn dĩ trong cuộc sống núi này cao vẫn luôn có núi khác cao hơn, cũng như cổ nhân có dạy "thiên ngoại hữu thiên" (ngoài trời còn có trời).

2. Khiêm hạ là đức tính của người điềm tĩnh và thành công trong cuộc sống. Ấy cũng là đức tính thành công trong các giao tiếp xã hội. Vì khi ấy bạn không tỏ ra nguy hiểm hoặc trở nên nguy hiểm trong mắt người khác, để họ có thể vui vẻ mở cửa đón bạn và sẵn sàng mở lòng trao cho bạn những điều hay ho khác.

Trong truyền thụ kiến thức và kinh nghiệm cũng vậy, người thầy dù muốn cũng thật khó lòng trao "bí kíp" cho học trò nào tự tin đến mức tự cao. Điều này, tiếc thay lại đang có khá nhiều bạn trẻ gen Z mắc phải. 

Tự tin là tốt, nhưng quá tự tin thành tự cao, dẫn tới không coi ai ra gì là một điểm yếu, một dấu trừ khiến người khác không muốn cộng tác. Mà ngay bản thân bạn cũng không thể cộng tác được với ai, kể cả người thân. Vì bạn sẽ luôn tự cảm thấy mình giỏi, thấy không ai hiểu mình, thậm chí coi thường người khác và cho rằng họ không xứng đáng để mình cộng tác.

3. Thêm nữa, chiếc nôi gia đình bảo bọc các bạn gen Z quá kỹ khiến nhiều bạn nghĩ không cần thiết phải cố gắng thêm nữa, cũng chẳng thèm chịu khó, nhẫn nhịn để có thể vượt qua thử thách đôi khi khá nhẹ nhàng. Bỏ việc hay đổ xô muốn làm chủ ngay cả khi không có năng lực, chưa đủ kiến thức và kinh nghiệm, dễ bỏ việc và coi thường thầy cô, nói xấu sếp... là cách ứng xử và sự ngộ nhận chết người mà chắc chắn sẽ phải trả giá.

Phương pháp xem người học là trung tâm không sai nhưng không thể máy móc đến mức thỏa hiệp, sợ hãi trước mọi phản ứng của học sinh sinh viên. Giáo dục càng không thể cung cấp cho xã hội những sản phẩm có hình thức đẹp với sự lạm phát danh hiệu khá giỏi cùng điểm số cao ngất nhưng nội dung lại chẳng có gì vì chỉ khiến các bạn trẻ lầm tưởng rằng họ tài năng lắm. Đây là vấn đề vĩ mô, có lẽ cần được bàn thảo sâu hơn để định vị lại quy trình đào tạo.

Giúp gen Z hoàn thiện bản thân

Những 'điểm trừ' về kỹ năng ở người trẻ hiện nay công bằng mà nói có trách nhiệm đáng kể của người lớn và xã hội.