Xe buýt số 03 đón trả khách tại trạm xe buýt Bến Thành, Q.1, TP.HCM - Ảnh: XUÂN HƯNG

Tuổi Trẻ giới thiệu ý kiến bạn đọc về vấn đề này.

Ông Lê Trung Tính (nguyên trưởng phòng quản lý vận tải Sở GTVT TP.HCM):

Chưa tính được bài toán kinh tế

Theo tôi, đề án đưa xe buýt nhỏ 12-16 chỗ chạy vào các con hẻm nhỏ để kết nối với các tuyến trục xe buýt chính, về mặt lý thuyết là hay. Điều này sẽ tạo thuận lợi hơn cho người dân từ hẻm ra tuyến buýt trục chính. Nhưng khi triển khai dự án này sẽ rất khó thành công, với các lý do sau đây.

Thứ nhất, trên thực tế ý tưởng này được thực hiện. Cụ thể: tuyến buýt số 35 đi về giữa Q.1 và Q.2 đưa người dân từ con đường nhỏ vào các tuyến trục chính xe buýt thành phố. Làm được một thời gian, tuyến này bị "khai tử" do hoạt động không hiệu quả. 

TP.HCM cũng đã từng triển khai khoảng 1.000 chiếc xe lam 3 bánh, sau đó đổi thành khoảng 1.000 xe buýt 4 bánh loại 12 chỗ, cuối cùng đều thất bại và thay thế bằng xe buýt lớn hơn.

Thứ hai, về hiệu quả kinh tế, đề án buýt mini nhìn qua đã thấy thất bại trước mắt. Bởi vì xe buýt từ 12-16 chỗ có sức chứa nhỏ, khó có thể đảm bảo doanh thu để hòa vốn chứ chưa nói đến chuyện có lãi. Như vậy, loại hình buýt mini phải cần được trợ giá mới "sống" được, làm tăng gánh nặng cho ngân sách thành phố.

Cuối cùng, tôi thấy đề án này còn quá sơ sài, cần phải làm rõ nhiều vấn đề. Cụ thể, đề án mới chỉ nói chung chung thực hiện buýt mini ở ba quận: 1, 10 và Tân Bình, chưa cụ thể luồng tuyến từng quận, cự li chạy, số chuyến, điểm đầu và điểm cuối tuyến, ước lượng hành khách, từ đó tính toán chi phí, giá thành và doanh thu hoạt động. 

Đề án cần phải nêu rõ loại xe buýt, xe mua ở đâu, tải trọng, giá thành... Khi các vấn đề nêu trên được làm rõ, nếu thành phố quyết tâm thực hiện, nên làm thí điểm ở một tuyến có đông dân cư, từ đó mới tính đến các bước tiếp theo.

Bạn Nguyễn Thị Mai (sinh viên ĐH KHXH&NV - ĐHQG TP.HCM):

Thà đi bộ còn hơn đi nhiều chặng

Theo tôi, xe buýt mini chỉ chạy được ở những hẻm rộng và khoảng cách ra đường lớn phải xa, trong khi thành phố này quá nhiều hẻm nhỏ, quanh co. 

Thêm xe buýt mini có khi còn gây cản trở giao thông, đặc biệt vào các giờ cao điểm phương tiện cá nhân đi lại nhiều, không khéo gây ra cảnh ùn tắc từ đường lớn đến các tuyến hẻm. 

Khi đó, người dân đi bộ còn không được nói gì đến việc đón buýt. Chưa kể, khi xe buýt lưu thông hai chiều trong hẻm rất dễ xảy ra va quẹt, tai nạn do không gian chật hẹp.

Chỗ tôi ở, trong hẻm để ra được trạm xe buýt mất khoảng 15 phút đi bộ. Nếu xe buýt vào tận hẻm thì quãng đường đi bộ ngắn hơn, cũng thích. 

Tuy nhiên, nếu chọn giữa việc đi bộ như hiện nay và việc phải đi qua nhiều tuyến xe buýt, tốn thêm tiền, phải chờ đợi... tôi chọn đi bộ như hiện tại hoặc nhờ người thân đưa ra đường lớn đón xe buýt.

KTS Ngô Viết Nam Sơn:

Khoảng cách 500m tiếp cận xe buýt là hợp lý

Đề án này đưa ra khoảng cách 500m để người dân tiếp cận xe buýt là hợp lý. Tuy nhiên vấn đề đặt ra ở đây là tính phủ sóng, kết nối của xe buýt. Tức là người dân đi từ trong hẻm ra tới đường lớn sau đó thế nào, có nhanh chóng có tuyến xe buýt khác để đi hay không, có đến được điểm mình cần đến hay không, hay lại tiếp tục đi thêm nhiều tuyến nữa?...

Một vấn đề nữa là trong các con hẻm người dân trước giờ có thói quen đi xe cá nhân. Muốn phát triển xe buýt mini, cần tham khảo nhu cầu người dân, tuyên truyền cho người dân bỏ dần thói quen đi xe cá nhân chuyển sang phương tiện công cộng. Tất nhiên muốn người dân từ bỏ thói quen này thì hệ thống giao thông công cộng phải thuận tiện và "phủ sóng" rộng.

Phát triển buýt mini là một bài toán khoa học, trước khi thực hiện cần có nghiên cứu đầy đủ nhiều góc cạnh, đặc biệt là tính đồng bộ và "phủ sóng" của xe buýt. Nên chọn một địa phương để triển khai thí điểm trước, đúc kết kinh nghiệm trước khi triển khai đại trà.

Ông Tô Xuân Thái (một tài xế ở Q.Tân Phú, TP.HCM):

Luẩn quẩn không lối ra

TP.HCM từng triển khai các tuyến xe buýt nhỏ 3-4 bánh. Nhưng sau đó cơ quan quản lý nhà nước đã "dẹp bỏ" xe buýt nhỏ, yêu cầu các xã viên thuộc các hợp tác xã thay thế các loại xe buýt lớn. Bây giờ, Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP lại có ý tưởng quay trở lại đầu tư xe buýt mini! Tôi thấy việc đầu tư cho vận tải hành khách công cộng đang đi vào... vòng luẩn quẩn.

Tôi cho rằng đầu tư xe buýt nhỏ có thể gây lãng phí. Hiện nay, ở các hẻm, taxi vào còn gây kẹt xe huống gì xe buýt nhỏ! Nếu đầu tư như đề án nêu, Nhà nước sẽ chi hơn 77 tỉ đồng mua xe trong khi ngân sách đang hạn hẹp. Cần tính toán kỹ để tránh lãng phí.