Đầu năm học thanh tra chuyên môn, phó phòng GD-ĐT, chuyên viên chuyên môn cùng hơn 10 cán bộ thanh tra là hội đồng bộ môn về trường.

Sau khi dựng xe, các cán bộ thanh tra không vào văn phòng mà đi thẳng vào các lớp để dự giờ. Thậm chí có cán bộ thanh tra vào lớp học đang có tiết... trả bài kiểm tra cũng dự. Rồi dự giờ xong là rút kinh nghiệm dài dằng dặc.

Chỉ chỗ này chưa được, chỗ khác còn chưa hợp lý. Không sử dụng đồ dùng dạy học thì bắt bẻ là dạy chay, dùng thì góp ý chưa khai thác hết hiệu quả của đồ dùng dạy học. Rồi nào là học sinh thụ động, giáo viên còn chưa linh hoạt trong những phương pháp giảng dạy, chưa thực hiện hết các bước lên lớp.

Có bao giờ cán bộ thanh tra nghĩ rằng đâu phải học sinh ở đâu cũng giỏi, đâu phải lớp nào cũng áp dụng máy móc tuần tự các bước lên lớp, đâu phải bài nào cũng cần sử dụng đồ dùng dạy học.

Đó là chưa kể giáo viên và học sinh đang dạy và học mà có một vài người lạ vào... giám sát thì làm sao tự nhiên được! Khi góp ý hồ sơ sổ sách thì bắt bẻ từng câu chữ, từng kế hoạch.

Đối với tổ trưởng, ngoài quy định hồ sơ sổ sách như bộ đã ban hành, thanh tra đòi thêm sổ theo dõi ngày công, sổ kế hoạch sử dụng đồ dùng dạy học, sổ theo dõi sử dụng đồ dùng dạy học, kế hoạch đổi mới, kế hoạch tích hợp và rất nhiều loại sổ... trời ơi khác.

Khi trường và các tổ trưởng thắc mắc những loại sổ này không nằm trong quy định, hoặc không cần thiết và chồng chéo với các loại sổ khác, các bộ phận khác đã có thì thanh tra nói rằng ban giám hiệu và tổ trưởng chuyên môn phải có để theo dõi giáo viên...

Ôi, ban giám hiệu và tổ trưởng chuyên môn người ta cũng phải dạy, phải làm các công việc hành chính khác quan trọng hơn chứ thời gian đâu theo dõi mấy cái việc vô lý như đoàn nêu.

Hết thanh tra đầu năm lại đến thanh tra toàn diện giáo viên, thanh tra kiểm tra học kỳ, cuối năm vẫn là điệp khúc cũ, bắt lỗi và chỉ lỗi. Nào là ma trận đề chưa đúng với tinh thần chỉ đạo, phần nhận biết và thông hiểu không giống với các đơn vị khác.

Làm sao mà giống được khi nếu đơn vị này học sinh khá hơn thì phần thông hiểu nhiều hơn, nhưng nếu yếu hơn thì phần nhận biết phải nhiều hơn. Bởi bao giờ ngành cũng chỉ đạo là “ra đề thi phù hợp với đối tượng học sinh”.

Ngoài thanh tra chuyên môn thì còn vô số cuộc thanh tra khác như thanh tra phổ cập, thanh tra tài chính, thanh tra về vệ sinh, thanh tra y tế, thanh tra Đoàn - Đội, thanh tra cảnh quan môi trường...

Nhưng, đợt thanh tra khiến ban giám hiệu và giáo viên ngán nhất là thanh tra đánh giá ngoài các đơn vị trường học. Bởi vì cái này mới triển khai vài năm gần đây nhưng khi đoàn về thì đòi rất nhiều nguồn minh chứng cho các tiêu chuẩn và tiêu chí đánh giá.

Làm sao mà giáo viên lưu giữ được giáo án giảng dạy năm năm, làm sao mà giáo viên chủ nhiệm lưu những loại văn bản như: biên bản họp lớp, biên bản bầu ban cán sự lớp, biên bản vi phạm học sinh...

Các loại kế hoạch hay sổ sách thì ban giám hiệu, các tổ trưởng chuyên môn, các giáo viên chủ nhiệm có thể giữ và lưu lại, chứ giáo án và các loại biên bản sinh hoạt lớp thì giáo viên giữ lại làm gì, nhất là những giáo viên chưa có nhà đang phải ở trọ nay chỗ này, mai chỗ khác thì những cái không quan trọng họ làm sao giữ được. Mà nếu giữ thì thanh tra có kiểm hết, có đọc hết không?

Xin thưa chỉ cần một giáo án ngữ văn 9 đã có 700-800 trang (175 tiết/năm học) và trong giáo án văn 9 này có 22 bài kiểm tra viết, nhân với số học sinh, số lớp.... 

Chỉ cần đọc giáo án và bài kiểm tra của một giáo viên dạy thì một cán bộ thanh tra phải mất gần một tuần. Trong đó cả trường có cả trăm giáo viên, trường loại 3 cũng vài chục giáo viên mà chỉ có mấy cán bộ thanh tra trong vòng... một buổi hoặc một ngày! Vậy thì bắt giáo viên chuẩn bị lưu giữ có chỉ là hình thức không?

Bộ vẫn nói một đằng và cơ sở vẫn làm một nẻo, vẫn hạch sách, vẫn bắt bẻ vô lý là chuyện hằng ngày của thanh tra giáo dục hiện nay.