Ngồi chờ bà bên cửa lớp và những đề văn gây lo lắng

“Ngày còn bé, lớp học của tôi có một cái cửa duy nhất - Nga kể - Khi tan học, cô giáo thường ngồi ở bên cửa ấy. Bạn nào có bố, mẹ đến đón thì cô cho các bạn ra về với bố mẹ. Còn tôi hôm nào cũng ngồi bên cạnh cửa đến cuối cùng. Tôi cũng ước được như các bạn có bố mẹ đón về. Bà tôi còn đi làm thuê, chiều muộn mới đón được tôi”.

Nga kể, hai hàng nước mắt lăn dài.

Cứ nhắc đến hai chữ “bố - mẹ”, hai mắt kính cận của cô bé Nguyễn Thị Quỳnh Nga lại nhòe vì nước mắt. Nga có 12 năm là học sinh giỏi. Cô cũng là thành viên đội tuyển thi học sinh giỏi môn văn học của Trường trung học phổ thông Quốc Oai.

Nga nhớ như in đề văn khó nhất thời đi học của mình đó chính là đề văn tả về bố mẹ.

Khó quá vì Nga chưa bao giờ được thấy bố. Hình ảnh duy nhất Nga có thể mường tượng ra là một bức ảnh nhỏ bằng lòng bàn tay, nhòe nhoẹt vì năm tháng chụp chung với gia đình. Lúc đó bố cô còn niên thiếu.

Ước mơ có một lần được đến trường trong cái dắt tay ấm áp, an toàn như bố mẹ chúng bạn Nga không bao giờ có được. Nga còn ước được một lần bố mắng, được mẹ dạy dỗ, chỉ bảo nhưng ngay cả một câu nói cũng chỉ có trong tưởng tượng của cô.

“Vì nghĩa vụ là học sinh, tôi vẫn hoàn thành bài tập - Nga sụt sùi khóc - Nhưng mỗi lần nộp bài, tôi cảm thấy tự ti với bài viết của mình. Tôi không biết là các thầy cô khi đọc thì các thầy cô sẽ nghĩ gì. Tôi không có bố mà phải tả bố. Tôi không biết các thầy cô có nghĩ là mình nói dối không. Tôi chỉ tưởng tượng ra rồi tả thôi”.

Bà làm... mẹ của đứa cháu không còn cha mẹ 

Nga mất bố từ khi mẹ cô mới mang thai được hơn 1 tuần. Con 1 tuổi, chưa cai sữa, mẹ cô giao cô lại cho bà nội nuôi. Từ ngày ấy, bà nội trở thành mẹ, một mình nuôi cháu. Người bà đã hơn 60 tuổi sống nhờ vào ba sào ruộng và nghề cấy mướn, dọn cỏ thuê.

Nhà bà Xạ là một căn nhà cấp bốn nằm sâu trong một con ngõ cuối làng Yên Nội, xã Đồng Quang (Quốc Oai, Hà Nội). Căn nhà được xây từ chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát cho gia đình chính sách. Bà nội của chồng bà Xạ là Mẹ Việt Nam anh hùng. Bố chồng là liệt sĩ, hai vợ chồng bà đều là dân công hỏa tuyến.

Bà Xạ mất chồng lúc 24 tuổi, bà ở vậy một nách hai con. Người con gái lớn đã lấy chồng xa, còn anh con trai đột tử khi vừa cưới vợ được hơn một tháng. Con dâu bà Xạ sinh cháu, nuôi được một năm thì để lại đứa bé cho bà rồi bỏ ra đi. 

Đứa cháu gái chưa cai sữa nửa đêm khóc oe oe rúc vào nách bà tìm sữa. Bà Xạ pha sữa hộp luồn dây vào ngực cho cháu bú. Đứa bé cùi cũi lớn lên từng ngày. Cháu vừa đủ 18 tháng tuổi, bà đã gửi Nga vào mẫu giáo để đi làm mướn.

Rao bán mảnh ruộng từng nuôi 5 thế hệ 

Thấm thoắt đã 18 năm, đứa cháu gái năm nào cũng được học sinh giỏi. Năm nay Nga đỗ đại học, ngành tiếng Đức. Các khoản phải nộp khi nhập học lên tới hơn 18 triệu đồng, số tiền có nằm mơ bà Xạ cũng chưa mơ thấy bao giờ. Tài sản trong nhà chẳng có gì đáng giá hơn cái quạt điện, bà Xạ rao bán ruộng để có tiền cho cháu ăn học.

Nữ tân sinh viên Nguyễn Thị Quỳnh Nga (khoa tiếng Đức - Đại học Hà Nội) tiếc đứt ruột khi bà nội phải rao bán mảnh ruộng của gia đình. Tính đến đời Nga, mảnh ruộng ấy đã nuôi sống 5 thế hệ. Bà Nguyễn Thị Xạ, bà nội Nga, cũng chẳng còn cách nào khác.

Nhà bà Xạ có ba mảnh ruộng, mỗi mảnh được một sào (360m²). Vụ nào chăm tốt, được mùa, nhà bà Xạ thu được hơn ba tạ thóc. Trừ chi phí thuê cày ruộng, gặt hái, thuốc sâu, bắt chuột, số thóc bà thu được đủ cho hai bà cháu và hơn chục con gà ăn quanh năm.

Vụ vừa rồi lũ về đúng thời điểm lúa đang trổ đòng, lúa gặt về tuốt ra toàn vỏ trấu lép kẹp. Ba sào ruộng, hai bà cháu đóng vừa hai cái tải dứa nhỏ, tính ra được dăm chục cân. “Năm nay nhà thiếu gạo - bà Xạ thở dài - Một bên mắt của tôi bị viêm giác mạc, đã thành sẹo rồi. Bác sĩ bảo phải mổ nhưng tôi chưa mổ, để dành tiền cho cháu đi học đã”.

Đậu vào Đại học Hà Nội: học để không thành gánh nặng cho người khác 

Ngày bé, cũng có lần Nga hỏi bà: “Mẹ con đâu?”. Bà Xạ ngập ngừng rồi suýt bật khóc trước mặt cháu. Bà không trách gì con dâu, cuộc sống trong ngôi nhà nhỏ của bà đã quá khổ. Bà không muốn có thêm một người phụ nữ khổ như bà.

Họa hoằn lắm Nga mới gặp mẹ một lần, thường vào dịp gần Tết. Mẹ cô đã có gia đình mới ở Hải Dương, có bốn người con và vẫn nghèo. “Tôi không muốn trở thành gánh nặng của mẹ - Nga tâm sự - Tôi thương bà và phải quyết tâm học sau này mới phụng dưỡng được bà”.

Nga cũng từng đắn đo cho việc chọn đi làm công nhân để đỡ đần bà, học nghề hay tiếp tục học đại học. Mỗi lần nhìn dáng lưng còng của bà trước sân, Nga lại quyết tâm học đại học.

“Với kết quả thi của mình, tôi thấy có nhiều lựa chọn tốt hơn. Nếu tôi đi làm, hay đi học nghề thì chỉ giải quyết được khó khăn trước mắt, còn lâu dài tôi phải học tiếp để con đường tương lai rộng mở hơn. Lúc đó tôi mới lo được cho cuộc sống của mình và của bà”, Nga khẳng định.

Tiếp sức đến trường tân SV Tây Bắc: Khoản vay trả bằng tri thức cho xã hội

95 tân sinh viên sáu tỉnh khu vực Tây Bắc (Điện Biên, Lai Châu, Sơn La, Lào Cai, Yên Bái, Hòa Bình) đã được nhận học bổng Tiếp sức đến trường 2024 chiều 14-10.