Thơ thiền thậm chí ngày nay đã lan tỏa ra toàn thế giới qua những đóng góp đáng ghi nhận của thiền sư Thích Nhất Hạnh.

Đó là nhận định được các đại biểu đưa ra tại tọa đàm "Thơ thiền Việt Nam" vào sáng 26-3 tại TP Huế. 

Chương trình nằm trong chuỗi các sự kiện của Tuần lễ Thơ thiền Việt Nam do Trung tâm Văn hóa Phật giáo Liễu Quán, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế và Nhóm nghiên cứu văn hóa Tâm Việt tổ chức.

Từ Pháp, GS Cao Huy Thuần có thư gửi đến tọa đàm chia sẻ đôi dòng về thơ thiền, rằng đạo Phật huy hoàng dưới thời Lý - Trần vì thế thiền tông hưng thịnh, bài thơ nào về đạo cũng đều là thơ thiền.

Ông mong thơ thiền vẫn còn sống trong thời đại này với tâm niệm "càng nhiễu nhương, thiền càng mạnh". "Chất thiền càng mạnh trong chất đạo thì đạo càng vững, mà đạo càng vững thì phong hóa đạo đức trong xã hội càng vững, an ninh mới bảo đảm". 

Cũng theo GS Cao Huy Thuần, không nhất thiết phải có tiếng chuông, ngôi chùa hay những từ ngữ có liên quan đến Phật giáo trong thơ thì mới là thơ thiền. Ông vạch ra ranh giới cho thơ thiền và thơ đạo - vốn "bây giờ khá nhiều và nhiều bài rất hay". 

Và với ông, bài thơ thiền làm ông rung động nhất là Hoa thược dược của thi sĩ Quách Thoại (1930 - 1957): Đứng yên ngoài hàng giậu/ Em mỉm nụ nhiệm mầu/ Lặng nhìn em kinh ngạc/ Vừa thoáng nghe em hát/ Lời ca em thiên thâu/ Ta sụp lạy cúi đầu.

Còn với dịch giả - nhà thơ Nguyễn Bá Chung, ông cũng gửi đến tọa đàm câu chuyện mê thơ thiền từ lúc còn nhỏ dù lúc đó kiến thức không có nhiều. 

Một trong những câu thơ ông nhớ mãi như Đôi khi thượng đỉnh núi hoang/ Buông dài một tiếng hú vang lạnh trời (Ngôn hoài - Không Lộ thiền sư) hay như Tàn xuân đâu phải trơ cành/ Đêm qua sân trước một nhành hoa mai (Có bệnh báo mọi người - Mãn Giác thiền sư).

Nhà thơ Nguyễn Bá Chung cho rằng thiền là một tinh túy của văn hóa Việt Nam, đã song hành với lịch sử dân tộc trên 1.000 năm, góp phần làm giàu nền văn hóa đó, trở thành mạch sống của dân tộc. 

Theo ông, đặt trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, khi văn hóa nước ta lan tỏa ra thế giới và ngược lại, thiền đã được thế giới chấp nhận và có mặt trong mọi lĩnh vực như khoa học, tâm lý, y tế, thể dục, âm nhạc, thi ca... 

Vì thế, thơ thiền có thể trở thành gạch nối văn hóa giữa Việt Nam và toàn cầu.

Tuần lễ dành riêng cho thơ thiền

Thơ thiền - dòng chảy thi ca mạnh mẽ và lâu đời của văn học, văn hóa Việt Nam - sẽ được tôn vinh tại sự kiện Tuần lễ Thơ thiền Việt Nam, diễn ra tại TP Huế từ ngày 25 đến 31-3.