Phóng to

Ngành xuất khẩu chuối của Philippines đang bị Trung Quốc gây khó - Ảnh: Inquirer.net

Ngày 14-5, Nhật Báo Trung Quốc đăng xã luận “Cảnh báo thương mại đối với Philippines”. Tờ báo dẫn lời một số chuyên gia Trung Quốc khẳng định thương mại song phương Trung Quốc - Philippines “sẽ bị ảnh hưởng”, Bắc Kinh sẽ cấm vận thương mại Manila nếu căng thẳng ở đảo Hoàng Nham (tên Bắc Kinh đặt cho bãi cạn Scarborough) không dịu đi.

Ở mặt trận này, Bắc Kinh xem ra nói đã đi sau làm. Theo giới quan sát quốc tế, thực tế Trung Quốc đã áp dụng các hình thức trừng phạt thương mại đối với Philippines.

Thương mại song phương Philippines - Trung Quốc đạt mức kỷ lục 30 tỉ USD năm 2011. Bắc Kinh hiện là đối tác thương mại lớn thứ ba của Manila. Do đó, bất cứ đòn trừng phạt kinh tế nào của Trung Quốc cũng gây ảnh hưởng lớn đối với Philippines.

Hai ngành công nghiệp chủ chốt

Báo Daily Inquirer đưa tin đến nay Trung Quốc đã từ chối thông quan 1.500 container chuối của Philippines với lý do nhiễm khuẩn. Chủ tịch Hiệp hội Trồng và xuất khẩu chuối Philippines Stephen Antig cho biết số chuối này đang thối rữa ở các cảng Đại Liên, Thượng Hải và Tân Cảng. Đến nay, ngành xuất khẩu chuối Philippines đã thua lỗ 33,8 triệu USD. Bắc Kinh phớt lờ khẳng định từ người phát ngôn của Tổng thống Philippines Benigno Aquino: “Chất lượng chuối xuất khẩu của chúng tôi vượt qua các tiêu chuẩn nghiêm ngặt tại Nhật Bản”.

Trung Quốc hiện là thị trường xuất khẩu trái cây lớn thứ hai của Philippines, chỉ sau Nhật. Theo số liệu của Bộ Thương mại Philippines, xuất khẩu chuối nước này đạt 470,96 triệu USD năm 2011. Trong đó, xuất khẩu sang Trung Quốc tăng 127,4% lên 75,3 triệu USD.

Ngoài chuối, Trung Quốc còn hạn chế hàng loạt mặt hàng trái cây của Philippines như dứa, xoài, đu đủ...

Ông Antig cho biết các nhà xuất khẩu của Manila rất bức xúc vì bị Bắc Kinh “quấy nhiễu”, dù chính quyền Bắc Kinh khẳng định chỉ siết chặt giám sát chất lượng an toàn thực phẩm.

Trước đó, hàng loạt công ty du lịch Trung Quốc đã hủy tour du lịch đến Philippines. Trang ABS-CBN đưa tin rất nhiều khách sạn, khu nghỉ dưỡng ở Boracay, Cebu và Bohol đang than thở về tình trạng khách Trung Quốc hủy đặt phòng không có lý do. Công suất phòng trên đảo Boracay giảm khoảng 60%. Các hãng hàng không Cebu Pacific, Zest Airways và Airphil Express buộc phải hủy nhiều chuyến bay sang Trung Quốc từ ngày 12-5 do tình trạng hủy tour.

Hậu quả đã diễn ra tức thời. Theo báo Manila Standard Today, cổ phiếu của các công ty du lịch Philippines giảm giá liên tục trong phiên giao dịch cuối tuần qua. Tuy nhiên, như báo Inquirer Daily cho biết, các quan chức Bộ Du lịch Philippines khẳng định thiệt hại này sẽ “không đáng là bao”, bởi du khách Trung Quốc năm 2012 chỉ chiếm 9% tổng số khách nước ngoài đến Philippines. Dù vậy, theo tờ Philippines Star, lượng du khách Trung Quốc đến Philippines đã tăng tới 77,5% trong quý 1-2012. Do đó, ảnh hưởng về lâu dài là nghiêm trọng.

Báo này bình luận Trung Quốc đang đánh mạnh vào hai nền công nghiệp chủ chốt của Philippines.

Dùng sức mạnh mềm

Báo mạng Asia Times bình luận sức mạnh kinh tế chứ không phải là quân sự mới thật sự là nền tảng của chính sách ngoại giao Trung Quốc. “Chính quyền Bắc Kinh hiểu rõ xung đột quân sự với Manila sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hình ảnh Trung Quốc trên trường quốc tế. Việc sử dụng sức mạnh mềm kinh tế làm công cụ mặc cả với các nước khác có thể có hiệu quả hơn hẳn so với đe dọa vũ lực” - Asia Times nhấn mạnh.

Nhật Báo Trung Quốc dẫn lời phó chủ tịch Viện Quan hệ quốc tế đương đại Trung Quốc Vương Tại Bang tiết lộ chính Tổng cục Du lịch Trung Quốc đã kêu gọi người dân không du lịch Philippines. Bắc Kinh có thể còn hạn chế nhập khẩu từ Philippines và giảm đầu tư vào quốc gia Đông Nam Á này. Bằng chứng là mới đây Tập đoàn Trung Quốc Wahaha Group đã tuyên bố sẽ xem xét lại các dự án sản xuất đường và khai thác mỏ tại Philippines, như báo Manila Bulletin cho biết.

Trong khi đó, Philippines lại không có nhiều cơ hội đáp trả trong cuộc chiến thương mại với gã khổng lồ kinh tế này. Báo chí Philippines mới đây đưa tin các nghị sĩ quốc hội đang đề xuất “trừng phạt thương mại” Trung Quốc bằng cách xem xét lại toàn bộ các loại hàng hóa, dịch vụ nhập khẩu từ Trung Quốc, áp thuế trừng phạt đối với hàng hóa Trung Quốc. Nhưng đến nay chính quyền Manila vẫn chưa có động thái cụ thể nào. Xem ra trong cuộc chiến thương mại không cân xứng này, Philippines đang có phần thua thiệt.