Kỳ 1: Lên Facebook nói xấu thầy cô Kỳ 2: Tạo kênh để học trò phản biện

Phóng to

Đừng để những “cơn giận” trên Facebook (FB) là hệ lụy của một quá trình dồn nén cảm xúc.

* Thạc sĩ xã hội họcPHẠM THỊ THÚY (giảng viên Học viện Hành chính quốc gia TP.HCM):

Học trò cần được định hướng về văn hóa ứng xử khi phản biện

Có nhiều vấn đề phải phân tích. Về khía cạnh xã hội học, đó là tín hiệu của sự suy thoái về đạo đức, sự xuống cấp giữa quan hệ thầy - trò (trước đây quan hệ thầy - trò rất đặc biệt, gói gọn trong chữ “tôn sư trọng đạo”). Nhiều nguyên nhân xã hội đã tác động xấu lên quan hệ thầy - trò. Giáo viên áp lực, gây căng thẳng lên trò. Trò bồng bột, phản ứng lại sức ép đó một cách tiêu cực. FB trở thành một kênh để học trò xả cơn giận dữ, kênh này quá phổ biến và cũng đầy nguy hiểm. Thông tin ở đó ai cũng có thể đọc được, uy tín, danh dự của thầy cô giáo và nhà trường có thể đổ sụp vì những hành vi sỉ nhục, bêu xấu của trò. Học trò cần được định hướng về văn hóa ứng xử khi phản biện, cần được tạo cơ hội đối thoại với người thầy. Những điều này nhà trường phải chủ động tạo ra. Giao tiếp là một tấm gương phản chiếu hành vi của người này lên người khác. Mình chê bai họ, họ sẽ chê bai mình. Mình cười vui, quan tâm họ, họ sẽ ân cần với mình. Đó là một quy luật tâm lý quan trọng không chỉ của nghề giáo.

* PHẠM HẢI BÌNH (cán bộ Trung tâm Hỗ trợ các chương trình phát triển xã hội):

“Là hệ lụy của cả một quá trình dồn nén cảm xúc”

Hành vi nói xấu thầy cô có thể do học sinh a dua, suy nghĩ, việc làm của bạn này lây lan qua bạn kia và bộc lộ một cách cảm tính. Tuy nhiên, tôi cho rằng những biểu hiện hỗn láo với thầy cô, những phản ứng có thể khiến người lớn sốc lại thường là hệ lụy của một quá trình dồn nén cảm xúc của các em.

Tôi từng tổ chức một buổi chia sẻ về kỹ năng đối với các bạn học sinh từ lớp 5-9, có cả cha mẹ học sinh tham dự. Khi tôi hỏi các em “Phản ứng như thế nào khi bị thầy cô mắng?” và khuyến khích các em cứ nói thật suy nghĩ của mình, nhiều em đã nói “chửi thầm” hoặc “muốn đánh cô”. Trả lời thật của các em đã khiến một số phụ huynh chứng kiến sửng sốt, lo ngại vì không thể tin con mình có suy nghĩ như thế.

Ở lứa tuổi vị thành niên, có rất nhiều thay đổi phức tạp về tâm sinh lý. Nếu cha mẹ, thầy cô ít quan tâm, hiểu biết, chỉ quen cư xử theo kiểu áp đặt, coi mình là đúng là chuẩn để dạy con thì sẽ không thể đọc được suy nghĩ của con cái. Trong trường hợp này người lớn thường hay choáng, sốc khi nhiều suy nghĩ, hành động thật của các em bất ngờ lộ ra và vội vàng quy tội các em là hỗn láo, xuống cấp đạo đức mà chưa nhìn thấy phần trách nhiệm của mình trong đó. Những ấm ức do bị áp đặt, bị hiểu nhầm, bị mắng oan, những thất vọng từ hành động, thái độ thiếu công bằng và yêu thương từ cha mẹ, thầy cô tích tụ dần đến một ngày sẽ bột phát thành hành động, lời nói. Đôi khi những dồn nén quá mạnh khiến các em không kiểm soát, không lường hết hậu quả mình gây nên. Không tìm được nơi để giãi bày, đương nhiên các em sẽ tìm đến thế giới mạng, nơi mà các em nghĩ là an toàn nhất để xả.

Vì thế tôi cho rằng trong câu chuyện “học sinh nói xấu thầy cô” hay “con cái nói xấu cha mẹ”, người lớn cũng nên xem lại cách hành xử của mình. Trong gia đình, cha mẹ cũng cần tạo cơ hội để xích lại gần con, làm bạn với con. Việc cấm đoán là điều không nên và khó có thể giải quyết dứt điểm vấn đề này. Hãy làm sao để các em có thể hiểu được sai lầm, biết được hậu quả của việc mình đã làm, hãy để các em tin tưởng chia sẻ và sửa chữa sai lầm.