Sẽ cấm xe máy cũ?Kiểm định hay cấm xe máy cũ?

Phóng to

Một chiếc xe trơ khung vẫn được sử dụng chở bình gas - Ảnh: Sơn Bình

Tại các tuyến đường TP.HCM, không ít xe máy lưu thông trên đường đều là xe cũ, trong đó xe “mù” xuất hiện rất nhiều, có xe chỉ còn trơ khung sườn nhưng chở hàng cồng kềnh và phóng nhanh giữa dòng xe xuôi ngược với tiếng động cơ nổ “lẹt bẹt”, khói đen nhả mù mịt. Một đội trưởng CSGT quận trung tâm TP cho biết mỗi khi xử lý các vụ tai nạn do xe máy gây ra thì đến 50-60% là xe cũ, xe quá đát, xe được cải tạo lại.

Đầy đường, đầy tiệm

“Cứ chạy đi, không sao đâu” Tại một số cửa hàng, xe cũ được rao bán với giá dao động từ vài trăm ngàn đến vài triệu đồng/chiếc. Chiều 7-8, cửa hàng tân trang xe của ông Thắng trên đường Tân Hóa (Q.6) thỉnh thoảng lại có người ra vào hỏi mua hoặc gia cố khung sườn cho xe cũ. Ông Thắng lần lượt giới thiệu các loại xe cũ mà ông đang bán. Ông này nhắc đi nhắc lại chiếc MD90 giá chỉ 4,5 triệu đồng nhưng chạy rất khỏe, loại xe này đang hút hàng. Ông Thắng thành thật cho biết chiếc xe có số khung và số máy trùng khớp với giấy tờ của... một chiếc xe khác. Khi chúng tôi hỏi chạy xe này công an có phạt không, ông Thắng ậm ừ: “Cứ chạy đi, không sao đâu” (?).

Ngồi ở giao lộ Đinh Tiên Hoàng - Nguyễn Thị Minh Khai (Q.1) hơn một giờ, cứ vài phút lại thấy xuất hiện một xe cũ hoặc xe được cải tạo đủ dạng, đủ kiểu. Bám theo một người đàn ông chạy xe máy hiệu DH chỉ còn phần khung sườn, chở nhiều bao nước đá tấp vào giao hàng cho một quán ăn trên đường Đinh Tiên Hoàng, chúng tôi được biết do cuộc sống ở quê khó khăn nên ông vào TP làm thuê và mua xe cũ giá 1,5 triệu đồng của một người bạn để đi giao hàng kiếm sống gần ba năm qua. Một người khác chạy xe Dream II cũ trên đường Phan Đăng Lưu (Q.Bình Thạnh) nói: “Tui không biết xe mình ra đời khi nào, sang tay qua năm, sáu đời chủ. Bây giờ cà vẹt đang giữ là đời chủ thứ ba. Đi xe cũ chở hàng tiện lợi, nếu hư chỉ mất chút đỉnh tiền là chạy ngon ngay”.

Theo chị Nguyễn Thị Hòa (công nhân, ngụ đường Lê Văn Khương, P.Thới An, Q.12) cả nhà chị sáu người đều sử dụng toàn xe cũ mua lại. Xe nào cũng sử dụng ít nhất 15-20 năm. Chiếc Dream lùn chị đang chạy có tuổi thọ hơn 20 năm. “Thỉnh thoảng có hư hỏng nhưng ra tiệm sửa lại là được. Tui mới mua lại cho con tui chiếc xe Wave đã qua sử dụng giá chỉ 6 triệu đồng. Mình là giới lao động nghèo, đi xe cũ phù hợp túi tiền”, chị Hòa tâm sự.

Xe máy “cà tàng” được bày bán nhan nhản tại các cửa hàng kinh doanh xe máy trên đường Lũy Bán Bích, Âu Cơ... Tại cửa hàng Minh Trang (đường Lũy Bán Bích) trưng bày đủ các loại xe từ đời mới như Future, Wave đến các loại xe (Cub) đời 86, 89... Người trông coi cửa hàng tên Vững giới thiệu chiếc DH đời 88 không còn thắng trước, bọc sên xe, đèn hậu mất, nồi máy rỉ nhớt. “Coi vậy chứ máy còn mạnh lắm, dùng chở hàng số 1. Cà vẹt đăng ký năm 1989, giá 4,2 triệu không bớt”. Ông Vững còn cho biết xe này vừa được mua lại của một người cũng chuyên đi giao hàng. “Bằng chứng là yên xe sau vẫn còn hàn thêm khung sắt bự và rộng hơn bình thường để chở hàng” - chỉ tay về chiếc xe, ông Vững nói. Chạy xe thử một vòng, chúng tôi thấy dù tiếng máy xe còn nổ giòn, không có khói trắng nhưng xe có hiện tượng rung lắc. Chúng tôi thắc mắc sao không gắn thêm các thiết bị xe bị thiếu, ông Vững trấn an: “Chạy xe này không cảnh sát giao thông nào bắt, giữ xe chỉ thêm mệt”.

Tại chợ Tân Thành (Q.5), khi nghe chúng tôi hỏi cần mua xe cũ để chở hàng, một người đàn ông tên Thái cho hay hiện đang có vài người quen muốn bán xe Cub cánh én. Ông Thái nói: “Muốn mua thì tui giới thiệu cho, có mấy thằng không chở hàng thuê đang nhờ tui bán giúp. Loại xe này coi bộ không mất giá, anh mua rồi năm sau bán lại cũng giá đó thôi”. Nói xong ông này điện thoại cho một người mang xe tới. Người này rú ga trả số và khoe: “Xe tui vừa làm máy lại, khung sườn hàn kiên cố, chở 200kg khỏe re”.

Bối rối với xe cũ

Theo một giảng viên khoa giao thông Trường đại học Bách khoa TP.HCM, một người bình thường cũng thấy xe cũ, quá đát là không đảm bảo an toàn về mặt kỹ thuật. Thông thường, khi xe máy lưu thông sau một thời gian thì các chi tiết bên trong máy bị mòn. Dù những thiết bị này vẫn có thể thay thế được nhưng thực tế cho thấy ít có xe cũ nào đảm bảo chất lượng kỹ thuật.

Theo một CSGT Q.Gò Vấp, trong quá trình xử lý thực tế hằng ngày, có rất nhiều xe lưu thông trên đường là xe cũ, thậm chí xe quá cũ, quá đát, cải tạo tùy tiện... chiếm số lượng không nhỏ. Hầu hết các vụ tai nạn giao thông xảy ra đối với xe máy đều do các xe này gây ra. Tuy nhiên việc xử lý, quản lý các loại xe cũ là rất khó. Dù phát hiện xe cũ và không đảm bảo an toàn nhưng do chủ xe giấy tờ đầy đủ nên CSGT không thể tịch thu được, chỉ đến khi tai nạn xảy ra thì... giải quyết. Nhiều chủ xe cũ sẵn sàng bỏ xe vi phạm khiến CSGT rất khó truy tìm.

Trung tá Phạm Văn Tuyến, phó đội trưởng Đội CSGT Rạch Chiếc, cho biết quy trình xử lý cơ bản những loại xe máy cũ là sau khi kiểm tra nếu xác định xe không đảm bảo thông số kỹ thuật (số khung, số máy, giấy tờ xe...) sẽ có quyết định tịch thu bàn giao lại cho phòng tài chính của UBND quận huyện đấu thầu sung vào công quỹ. Những ai trúng thầu phải đảm bảo cắt rã bán phế liệu hoặc tháo bán phụ tùng, không tái sử dụng xe. Do một số nơi quản lý lỏng lẻo, người trúng thầu bán xe trở lại thị trường, rốt cuộc đâu lại vào đấy.

Theo một cán bộ Phòng PC67, trong quá trình xây dựng quy chế quản lý niên hạn xe máy sắp tới, do xe cũ chiếm số lớn và đa số người sử dụng là người nghèo nên phải rất cân nhắc. Hiện có ý kiến không nên căn cứ vào số năm mà căn cứ vào chỉ số kilômet để xây dựng quy chế về việc cho lưu hành xe máy, nhưng cần nhấn mạnh là số kilômet thể hiện trên xe rất dễ thay đổi, không thể tin cậy được. Ngoài ra, đối với một số xe cổ, có giá trị về kỷ niệm, về văn hóa và có thông số kỹ thuật đảm bảo an toàn thì chưa biết phải xử lý ra sao... “Với thực trạng xe máy cũ hiện diện khắp nơi trên TP như hiện nay, chúng tôi đang tính toán có một quy chế sao cho hợp tình, hợp lý” - vị này nói.