Phóng to

Nhân bánh trung thu nhập lậu bị bắt giữ - Ảnh: C.T.V.

Tăng cường kiểm soát nguyên phụ liệu bánh trung thu

Từ nhân bánh thập cẩm đến nhân đậu xanh, đậu đỏ, vi cá, bào ngư, dưa hấu Tân Cương... tiểu thương Trung Quốc có cả trăm mẫu hàng. Hàng được sản xuất ngay tại Bằng Tường rồi đưa về Việt Nam qua mọi con đường, từ chính ngạch đến tiểu ngạch.

Dẫn chúng tôi lên Tân Thanh (Lạng Sơn) tìm mối mua nhân bánh trung thu, Dũng, một anh bạn tại Đồng Đăng, cho biết bây giờ đi mua thì quá muộn, khó còn người sản xuất, chưa kể giá sẽ cao vì chủ hàng biết cần hàng gấp.

Đến cửa khẩu, Dũng điện thoại cho A Mùi (sống tại Bằng Tường) đến gặp. Chưa nghe xong yêu cầu, A Mùi đã đon đả: “Đặt hàng làm gì, mua hàng sẵn đi, nhân bánh trung thu bọn em nhiều loại lắm, bao nhiêu cũng có”.

A Mùi rao vanh vách các loại nhân bánh, trứng muối phục vụ làm bánh trung thu với chúng tôi ngay tại cửa khẩu Tân Thanh. “Bán theo “sập” (mỗi sập là một thùng 20kg - PV) nhưng chất lượng thì tùy theo giá tiền” - A Mùi nói.

Giải thích về chất lượng, A Mùi cho biết hàng do công ty bên Bằng Tường sản xuất còn do nhà sản xuất ở sâu trong nội địa giá cao hơn, sản xuất bằng máy và qua kiểm tra chất lượng. Còn hàng bình thường thì các xưởng tự sản xuất lấy, chỉ cần vài bếp đun nấu bình thường, cho nguyên liệu vào chảo nấu theo quy trình là sẽ có sản phẩm.

Đương nhiên với những loại nhân này thì không có thương hiệu hay bất cứ chứng nhận gì vì toàn bộ nguyên liệu đều được thu mua trôi nổi trên thị trường.

Để chuẩn bị sản xuất nhân bánh, trứng muối, thương nhân Trung Quốc đã thu mua trứng ở Việt Nam từ lâu, thậm chí các loại mỡ, đậu, mạch nha... cũng được mua về tích ở các kho hàng.

Theo lời A Mùi, với hàng nhân bánh trung thu và trứng muối rộ lên từ cuối tháng 6 đầu tháng 7, các chủ hàng đã sang xem, đặt hàng để đưa về Việt Nam sản xuất cho kịp thời vụ. Thời điểm đó, hàng sản xuất không kịp nhu cầu nên nhiều chủ Việt Nam buộc phải mua hàng làm sẵn. “Hàng làm sẵn cũng tốt lắm, bảo quản được 3-4 tháng” - A Mùi nói.

Theo A Mùi, giá thành nhân bánh ở thời điểm hiện tại thấp nhất cũng 350 nhân dân tệ (NDT)/sập, hàng chất lượng cao hơn thì 400-600 NDT (60.000-100.000 đồng/kg) nếu giao tại chợ cửa khẩu. Còn đưa hàng vào đến thị trấn Đồng Đăng, mỗi sập phải cộng thêm 30 NDT. Với mặt hàng trứng muối, giá thành rao tại cửa khẩu thấp nhất cũng 1.200 đồng/quả, loại tốt lên đến 2.000 đồng nhưng tất cả đều không có gì đảm bảo về chất lượng.

Dễ dàng nhập lậu

Về đường vận chuyển vào Việt Nam, Dũng cho biết chỉ cần đặt cọc, hàng sẽ được cửu vạn vận chuyển về theo mọi con đường tiểu ngạch hoặc thẩm lậu vào thị trường nội địa. Cụ thể, sau khi có hàng sẽ được tập kết phía bên đường biên Trung Quốc. Các cửu vạn sẽ có trách nhiệm đưa về Việt Nam qua các đường mòn.

Con đường nhập lậu nhân bánh trung thu mà Dũng thông tin sau đó đã được ông Vy Công Tường, phó cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn, xác nhận với phóng viên. Theo ông Tường, địa bàn kiểm soát của hải quan có giới hạn nên không thể nắm hết được. Mặc dù chưa bắt được vụ nhập lậu nhân bánh trung thu nào tại đây nhưng qua nắm tình hình thì vẫn có tình trạng nhập lậu qua các đường tiểu ngạch.

Ông Tường cho biết theo thống kê của Cục Hải quan Lạng Sơn, có bốn doanh nghiệp trong nước nhập khẩu hơn 55 tấn bột và nhân bánh từ Trung Quốc về để sản xuất bánh trung thu. Trong đó số lượng nhân bánh lên đến gần 30 tấn, có những loại được bảo quản đến sáu tháng.

Còn theo đại tá Lương Minh Thảo - phó cục trưởng Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (Bộ Công an), số lượng nhân bánh trung thu, trứng muối nhập lậu vào Việt Nam không có nguồn gốc rõ ràng, không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm có thể lên đến hàng trăm tấn. Tất cả được một số cơ sở sản xuất để biến thành bánh trung thu thành phẩm đưa ra thị trường cho chính người tiêu dùng Việt Nam sử dụng.