Nộp phí để đi lại thuận lợi hơn?

Bên cạnh những lo lắng về mức thu phí liệu đã phù hợp với thu nhập và những bài toán đau đầu về giá cả, bạn đọc cũng đề xuất việc kịp thời thỏa mãn các nhu cầu đi lại bằng phương tiện công cộng, đẩy mạnh quy hoạch đô thị và cơ sở hạ tầng.

Một số bạn đọc cho biết sẵn sàng đóng phí nếu thực tế bức tranh giao thông sẽ tươi sáng đúng như cam kết của bộ trưởng.

Tuổi Trẻ Online mời bạn đọc trao đổi về những vấn đề trên và theo dõi các ý kiến bên dưới.

Phóng to

Kẹt xe là một trong những nỗi ám ảnh của người dân TP.HCM trong giờ cao điểm - Ảnh: T.T.D.

Cam kết thì dễ, thực hiện lại khó

Tôi rất thích cách trả lời khẳng khái, thẳng thắn của Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng. Tuy nhiên, với việc thu phí giao thông và hạn chế phương tiện cá nhân, qua bài phỏng vấn trên đây, tôi có suy nghĩ đôi điều:

1. Ông cho rằng sau khi bộ đề xuất mức phí, lắng nghe sự phản hồi từ dư luận người dân và báo chí... bộ đã có sự điều chỉnh mức phí. Ông cũng cho rằng việc điều chỉnh ấy là tiếp thu ý kiến chứ không có lúng túng lăn tăn gì cả!

Tuy nhiên, qua đó cho thấy bên cạnh sự quyết đoán còn là sự bảo lưu đến "cứng rắn" quan điểm của bộ trong vấn đề này. Nói khác hơn, tiếng là "lắng nghe dân", tiếng là điều chỉnh mức phí song suy cho cùng, sự điều chỉnh ấy đã nằm trong kế hoạch của bộ vốn không thay đổi.

Đóng phí rồi, liệu có giao thông như ý? Là một người dân lao động, tôi thấy những khoản thu này là chưa hợp lý. Tại sao lại chỉ thu ở 5 thành phố lớn? Tại sao người dân ở 5 thành phố lớn lúc nào cũng bị "thí điểm"? Và liệu nếu việc thu phí này không có khả thi và không giải quyết được vấn đề giao thông như hiện nay thì Nhà nước có cam kết trả lại tiền cho dân? Với người làm công ăn lương như chúng tôi, hiện nay dành tiền mua được một phương tiện đi lại đã rất khó. Và khi mua chúng tôi đã đóng quá nhiều loại phí rồi. Vậy nên chúng tôi không hồ hởi gì khi lại nộp thêm phí. Liệu việc thu phí này có bảo đảm rằng chúng tôi sẽ có một hạ tầng giao thông tốt? Và nếu chúng tôi gặp tai nạn vì lỗi do đường sá thì Nhà Nước có đền bù hay không?

Cụ thể, ban đầu bộ đề xuất mức thu 20-50 triệu đồng/năm với ôtô dưới 9 chỗ: 20 triệu với xe dung tích từ 2.000cm³ trở xuống, 30 triệu với xe dung tích từ 2.000-3.000cm³, trên mức đó thu 50 triệu. Sau khi "tiếp thu ý kiến từ dư luận, báo chí", bộ đã "điều chỉnh" bằng cách... chia nhỏ mức thu: các loại xe từ dung tích dưới 1.000cm³ là 10 triệu, từ 1.000-1.500cm³ là 15 triệu, từ 1.500-2.000cm³ là 20 triệu.

Tương tự với xe máy, lúc đầu bộ đề xuất mức 500.000-1 triệu đồng/năm; sau khi "tiếp thu ý kiến từ dư luận, báo chí", điều chỉnh lại là... chia nhỏ mức thu: đối với xe 100cm³ trở xuống là 300.000 đồng/năm, mức 100-175cm³ là 500.000 đồng và trên 175cm³ là 1 triệu đồng.

Có thể thấy việc điều chỉnh của bộ thật ra chỉ là liệt kê chi tiết loại xe tương ứng với mức phí mà người dân phải đóng và các mức này vẫn nằm trong "gói phí" theo kế hoạch thu đầu tiên của bộ.

Nói khác hơn "điều chỉnh" của bộ sau khi "lắng nghe dân" thật ra là... điều chỉnh mà không điều chỉnh!

2. Thừa nhận pháp lệnh phí và lệ phí định nghĩa phí là tiền mà cá nhân, tổ chức phải trả khi sử dụng dịch vụ của tổ chức, cá nhân khác, tức với việc đóng phí người dân sẽ được nhận về một dịch vụ tương xứng, cụ thể. Song ông Thăng vẫn chưa chỉ rõ với việc phải nộp phí giao thông với các mức tiền cụ thể tương ứng với loại xe cụ thể, người dân sẽ nhận được về mình dịch vụ cụ thể nào.

Ngược lại, bộ trưởng cho rằng với việc đóng phí người dân sẽ được tham gia giao thông an toàn hơn, dễ dàng hơn. Rất tiếc, với việc trả lời như vậy ông Thăng sẽ giải thích ra sao về những phí khác mà người dân đã đóng, trong đó có phí thu qua xăng dầu? Rất tiếc đấy cũng chỉ là "dịch vụ" mang tính rất chung! Ngoài ra, người dân trả tiền đóng phí, điều họ cần là nhận được một dịch vụ cụ thể chứ không phải là... lời hứa chung chung!

3. Cuối cùng, tôi rất đồng tình với cách đặt vấn đề của Tuổi Trẻ khi cho rằng theo bộ trưởng, với việc đóng phí người dân sẽ đi lại thuận lợi hơn, an toàn hơn, đỡ ngửi khói xe hơn; và có thể đấy nên và cần xem như một lời cam kết của bộ trưởng Bộ GTVT!

Phương tiện công cộng sẽ đủ sức đáp ứng?

Nên xem xét lại lý do kẹt xe, đường hỏng, tại sao phải hạn chế phương tiện cá nhân bằng "phí lưu hành phương tiện cá nhân"? Khi thực hiện nộp "phí lưu hành phương tiện cá nhân" thì các phí cầu đường của các đơn vị đầu tư đường có bỏ hay không?

Việc đi lại bằng phương tiện công cộng là rất văn minh, nhưng hiện tại phương tiện công cộng trong nước không đáp ứng được nhu cầu đi lại (không đủ tuyến đi, không đúng thời gian, mất an ninh...).

Khi thu "phí lưu hành phương tiện cá nhân" người dân sẽ chuyển sang sử dụng phương tiện công cộng, như vậy theo bộ trưởng phương tiện công cộng có đáp ứng được không?

Nói cách khác, nếu việc thu "phí lưu hành phương tiện cá nhân" ban hành, các nhu cầu đi lại bằng phương tiện công cộng không đáp ứng sẽ gây ra tác động rất lớn đến xã hội.

Nếu làm được, chúng tôi sẵn sàng đóng phí

Bộ Giao thông vận tải nên phân tích kỹ trước khi đưa ra quyết định vì đây không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là vấn đề an sinh xã hội. Bộ trưởng cho rằng việc người dân miền núi phải bỏ tiền ra làm đường, trong khi người đi xe hơi chưa đóng góp xứng đáng bằng người dân miền núi là cách nhìn chưa thật sự sâu sắc. Ngân sách các thành phố lớn đương nhiên là cao hơn các tỉnh miền núi và chắc chắn còn phải bù đắp cho các tỉnh miền núi, nguồn đấy thu từ đâu?

Còn về việc đóng phí, người dân mong muốn biết phí chúng tôi đóng chi cho những việc gì, chi như thế nào, hiệu quả hay không, ai kiểm soát, cơ chế kiểm soát như thế nào, ai là người chịu trách nhiệm về việc này? Nếu bộ trưởng làm được, chúng tôi sẵn sàng đóng phí.

* Quan điểm của bạn ra sao? Hãy gửi ý kiến của bạn về cho chúng tôi trong phần Ý kiến bạn đọc dưới đây hoặc qua email tto@tuoitre.com.vn. Cám ơn.