Phóng to

Một bệnh nhân đang chờ giải phẫu tại Bệnh viện Nhi trung ương

TT - “Lạm dụng triamcinolone, đặc biệt dùng tiêm bắp trong điều trị bệnh cho trẻ em là nguyên nhân chính gây teo cơ Delta (chim sệ cánh) ở trẻ em”.

Triamcinolone là tên chung của một dược chất thuộc nhóm glucocorticoid tổng hợp có fluor có tác dụng chống viêm, chống dị ứng và ức chế miễn dịch rất mạnh. Đầu những năm 1990 mới xuất hiện trên thị trường thuốc VN dưới dạng thuốc viên nén, bình xịt để bơm họng, kem bôi dùng ngoài và các loại ống tiêm chứa dung dịch tan trong dầu, dùng tiêm bắp của nhiều hãng dược phẩm nước ngoài (Pháp, Mỹ, Đức, Thụy Sĩ, Hungary).

Khoảng 40-50 loại chế phẩm và tên thương mại (biệt dược khác nhau), thường được chỉ định điều trị các bệnh như: hen phế quản, thấp khớp, phế quản phế viêm, dị ứng. Do thuốc này có tác dụng ức chế miễn dịch và chống viêm mạnh nên một số y bác sĩ lấy làm “bí quyết riêng” trong điều trị các bệnh trên. Đặc biệt, dạng ống tiêm 2ml chứa 40-80mg triamcinolone, có tên biệt dược như K-cort (Mỹ), Kenacort (Mỹ, Pháp), Ledercort (Thụy Sĩ) rất được ưa chuộng.

Tôi biết rõ trường hợp hai trẻ em và một người lớn 40 tuổi, trong đó có đứa cháu gọi tôi là bác ruột, bị teo cơ Delta khi dùng K-cort tiêm bắp. Trường hợp của cháu tôi, sinh năm 1992 tại Tĩnh Gia - Thanh Hóa, khi được gần 1 tuổi cháu bị viêm phế quản, ho kéo dài, dùng thuốc theo chỉ dẫn không khỏi, mời thầy thuốc tới nhà tiêm một mũi K-cort. Bố mẹ cháu khen mãi vì bệnh khỏi rất nhanh. Nhưng thời gian sau đó tại chỗ tiêm, ngay vùng cơ Delta bị lõm xuống gần sát xương và mọc lông. Đến nay thì cháu đã hồi phục tương đối tốt nhưng hai vai của cháu còn hơi bị sệ hơn bình thường.

Đồng quan điểm với DS Lê Thế Trung, GS-TS Nguyễn Trọng Hiếu (nguyên vụ trưởng Vụ Sức khỏe bà mẹ - trẻ em, Bộ Y tế) khi trao đổi với Tuổi Trẻ sáng 11-5 đã cho rằng lạm dụng K-cort để điều trị các bệnh dị ứng, hen, hội chứng khớp là một nguyên nhân làm teo cơ Delta.

Sử dụng triamcinolone thì theo Dược thư quốc gia VN, phần tác dụng không mong muốn thường gặp ghi rõ là: teo cơ, yếu cơ, teo da 1%. Như vậy có nghĩa là ở liều điều trị bình thường, cứ 100 người sử dụng thì có hơn một người mắc phải teo cơ. Tỉ lệ này sẽ tăng lên gấp nhiều lần khi dùng tiêm bắp ở liều cao. Hiện nay, người ta đang lợi dụng tác dụng teo cơ của thuốc này để điều trị sẹo lồi, bằng cách tiêm trực tiếp K-cort vào chỗ sẹo.

Ý kiến của một số người cho rằng teo cơ Delta liên quan tới kỹ thuật tiêm, tiêm nhiều lần, tiêm kháng sinh. Nếu vậy thì những trẻ em bệnh nặng điều trị ở tuyến trên, người chích thường xuyên sẽ bị nhiều nhất? Trong khi đó, ở đây đa số các cháu điều trị tại nhà, thậm chí còn ít tới bệnh viện huyện lại bị nhiều.

Tôi loại trừ khả năng teo cơ Delta liên quan tới tiêm văcxin, kháng sinh và kỹ thuật tiêm. Tôi hi vọng rằng hội đồng khoa học sẽ đưa ra kết luận thực tế, khách quan, có cơ sở khoa học. Tôi chỉ là DS quèn nhưng sẵn sàng đặt cược bị đuổi khỏi ngành y tế nếu như nhận định của tôi không đúng, và sẵn sàng trả lời những vấn đề liên quan nếu quí vị quan tâm.