Đại biểu  Quốc hội Trương Trọng Nghĩa - Ảnh: TTO

Công ước quốc tế chống tham nhũng của Liên Hiệp Quốc và kinh nghiệm của nhiều nước đã chỉ ra vấn đề tham nhũng thông qua các mối quan hệ. 

Hiện nay, VN đang bổ sung, sửa chữa Bộ luật hình sự và một trong những điểm cần bổ sung, sửa chữa là tội danh hối lộ.

VN tham gia Công ước quốc tế chống tham nhũng của Liên Hiệp Quốc và cũng được khuyến cáo là cần sửa chữa, bổ sung luật pháp để đáp ứng yêu cầu của công ước này.

Có những khuyến cáo của các chuyên gia quốc tế và các tổ chức của Liên Hiệp Quốc như UNDP là VN phải mở rộng khái niệm hối lộ. Thứ nhất là mở rộng đối tượng tham nhũng. Cho đến nay, luật quy định chỉ truy cứu tham nhũng từ những quan chức trong khu vực công, chưa truy cứu những quan chức trong khu vực tư.

Thứ hai là luật hiện hành không truy cứu trách nhiệm hình sự của cá nhân, trong khi nhiều nước đã truy cứu trách nhiệm hình sự pháp nhân.

Điểm thứ ba mà các chuyên gia khuyến cáo VN là nên lưu ý cả những của hối lộ hữu hình và vô hình. Của vô hình có thể là:

a. Quyền (chẳng hạn quyền được mua căn hộ, khu đất nào đó với giá rẻ, trong lúc giá thị trường đang lên cao).

b.  Cơ hội (quyền được nhập học trường tốt, quyền được gia nhập câu lạc bộ cao cấp...).

c. Các mối quan hệ như phe phái, thân tộc và quan hệ nam nữ (ví dụ những cô nhân tình của quan chức sẽ được chỉ vẽ, gợi ý, tạo điều kiện để có được cơ hội, quyền lợi...).

Có những ý kiến cho rằng ngay cả hiện vật còn tìm không ra thì những điều vô hình, quan hệ làm sao truy?

Giữa khả năng và yêu cầu luôn luôn có khoảng cách. Nhưng nếu muốn tiến kịp với thế giới, muốn đất nước phát triển thì phải đề ra những yêu cầu phù hợp với xu thế quốc tế và yêu cầu của đất nước.

Hiện nay, ở VN những dạng tham nhũng thông qua quan hệ đã có, nếu không nêu ra trong luật thì rõ ràng là tạo điều kiện cho nó phát triển mà không bị trừng trị.

Về vấn đề năng lực điều tra hạn chế, những quy định chưa hoàn chỉnh thì cứ tiếp tục hoàn thiện những vấn đề đó. Khi bổ sung, sửa đổi luật pháp thì phải nghĩ đến tương lai. Thiết kế luật cho tương lai thì sẽ có những yêu cầu cao hơn để định hướng xã hội và buộc mọi người phải phấn đấu, nỗ lực. Có như vậy mới thúc đẩy đất nước phát triển.