Các đại biểu bấm nút biểu quyết thông qua luật - Ảnh: Quochoi.vn

Sáng 13-6, Quốc hội đã thông qua Luật Đầu tư công sửa đổi với tỉ lệ 90,7% tán thành. 

Luật thống nhất định nghĩa về nguồn vốn đầu tư công với 2 loại: vốn ngân sách nhà nước; và vốn từ nguồn thu hợp pháp của các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập dành để đầu tư theo quy định của pháp luật.

Theo Bộ Kế hoạch và đầu tư, đây là một thay đổi rất quan trọng, dẫn tới thay đổi các quy trình, trình tự, thủ tục về dự án và kế hoạch đầu tư công, giúp đơn giản hóa quy trình, không còn phân biệt giữa các loại nguồn vốn của ngân sách nhà nước (trước đây có sự phân biệt giữa NSNN, trái phiếu Chính phủ, công trái quốc gia, tín dụng đầu tư...). 

Quy định này cũng giúp xây dựng được quy trình riêng cho các dự án sử dụng vốn từ nguồn thu hợp pháp của các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập dành để đầu tư theo quy định của pháp luật theo hướng tăng cường phân cấp, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị, cơ quan có nguồn vốn này nhưng vẫn đảm bảo được công tác theo dõi, giám sát và tổng hợp báo cáo.

Phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư

Dự thảo được thông qua cũng sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện trình tự, thủ tục, phân cấp thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án đầu tư công. Cụ thể, phân cấp triệt để quy trình thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn, báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, do các bộ, cơ quan trung ương và địa phương thẩm định, trừ chương trình, dự án thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, trên cơ sở tổng số vốn kế hoạch trung hạn của đơn vị mình được cấp có thẩm quyền phân bổ. 

Xác định một số nhiệm vụ và loại dự án không phải quyết định chủ trương đầu tư nhằm gỡ bỏ thủ tục mang tính hình thức, trùng lặp, tiết kiệm thời gian, chi phí cho công tác chuẩn bị dự án. 

Phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, vừa đảm bảo thẩm quyền của các cơ quan Quốc hội, HĐND, vừa tăng tính chủ động, phù hợp với điều kiện thực tế của mỗi địa phương, xử lý được những tình huống phức tạp như dự án sử dụng nhiều nguồn vốn thuộc các cấp ngân sách khác nhau. 

Điển hình là HĐND cấp tỉnh có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm A của địa phương sử dụng bất kỳ loại nguồn vốn nào (bao gồm cả hỗ trợ có mục tiêu từ ngân sách trung ương). 

Luật cũng phân định rõ được chức năng, thẩm quyền của các cơ quan liên quan đối với trình tự, thủ tục đề xuất chương trình, dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài, đảm bảo phù hợp với Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý nợ công, Luật Đầu tư công.

Tỉ lệ biểu quyết thông qua dự án Luật Đầu tư công sửa đổi - Ảnh: TBD

Phải có dự kiến nguồn vốn mới triển khai các thủ tục phê duyệt

Luật Đầu tư công sửa đổi vừa được thông qua cũng đổi mới phương thức kế hoạch hóa, đáp ứng tốt hơn đối với thực tiễn vận hành của nền kinh tế, khắc phục được vướng mắc lớn nhất về đầu tư công trước đây, đó là vấn đề “con gà, quả trứng” - nghĩa là vốn có trước hay dự án có trước. 

Theo đó, trước đây muốn quyết định chủ trương đầu tư của một dự án, cần phải xác định được nguồn vốn và khả năng cân đối vốn. Tuy nhiên, muốn xác định được nguồn vốn và khả năng cân đối vốn phải căn cứ vào dự án. Như vậy là đã tạo một vòng lặp luẩn quẩn và không có giải pháp “lối ra” để xử lý. 

Bởi vậy, luật vừa được thông qua đã đưa ra phương án phải có dự kiến kế hoạch nguồn vốn và khả năng cân đối vốn trước, để từ đó, có căn cứ pháp lý về nguồn vốn để các bộ, cơ quan, địa phương triển khai các thủ tục phê duyệt chủ trương đầu tư dự án. 

Chính phủ vẫn có quyền phê quyết định danh mục đầu tư công trung hạn 

Theo giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về Luật Đầu tư công sửa đổi, dựa trên kết quả lấy ý kiến đại biểu Quốc hội ngày 3-6 về thẩm quyền xem xét, quyết định danh mục đầu tư công trung hạn, do không có phương án nào được trên 50% đại biểu lựa chọn, cơ quan này xin Quốc hội cho giữ cơ bản như quy định của Luật Đầu tư công hiện hành. 

Cụ thể, thẩm quyền quyết định danh mục dự án đầu tư công vẫn giữ nguyên quy định hiện hành là Thủ tướng Chính phủ quyết định kế hoạch đầu tư trung hạn với tổng số vốn, cơ cấu vốn ngân sách, danh mục, mức vốn của các chương trình, dự án đầu tư công. 

Trong khi đó, Quốc hội chỉ quyết định danh mục và mức vốn của các dự án quan trọng quốc gia, chương trình mục tiêu quốc gia.

Chưa quyết Quốc hội hay Chính phủ phê duyệt danh mục đầu tư công trung hạn

TTO - Việc phê duyệt danh mục dự án đầu tư công trung hạn thuộc thẩm quyền của Quốc hội hay Chính phủ đều chưa được Quốc hội thông qua bởi theo kết quả biểu quyết sáng nay 3-6, cả hai phương án đều không quá bán.