Sau đại dịch COVID-19, truyền thông quốc tế thường đề cập tới trào lưu "revenge shopping" (mua sắm phục thù) hay "revenge spending" (chi tiêu phục thù), để chỉ hành vi mua sắm thoải mái như một cách giải tỏa tinh thần, "phục thù" cho khoảng thời gian dài không chi tiêu trước đó.

Nhưng trái ngược với trào lưu trên, hiện nay trên các trang mạng xã hội Trung Quốc nổi lên xu hướng "tiết kiệm phục thù" (revenge saving).

Có người chi chỉ 1 triệu đồng/tháng

Theo kênh CNBC ngày 1-7, thay vì phung phí, nhiều người trẻ Trung Quốc đang tiết kiệm một cách quyết liệt, khi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vẫn đang trong tình trạng trì trệ.

Như trường hợp người dùng "Little Zhai Zhai" (26 tuổi) trên mạng xã hội Xiaohongshu nỗ lực hạn chế chi tiêu hằng tháng của mình ở mức chỉ 300 nhân dân tệ (41,28 USD, tương đương khoảng 1 triệu đồng). Trong một video gần đây, cô chia sẻ về việc giảm chi phí ăn uống một ngày xuống chỉ còn 10 nhân dân tệ (1,38 USD, tương đương 35.000 đồng).

Có những người còn tìm kiếm "đối tác tiết kiệm" trên mạng xã hội. Nhóm đối tác này sẽ đảm bảo các thành viên bám sát mục tiêu tiết kiệm. Ăn uống tại căng tin cộng đồng thường dành cho người già, nơi các bữa ăn được bán với giá tương đối rẻ... nằm trong số các cách tiết kiệm.

Ông Shaun Rein, giám đốc điều hành Tập đoàn Nghiên cứu thị trường Trung Quốc (CMR), nhận định với kênh CNBC: "Giới trẻ Trung Quốc có tâm lý tiết kiệm phục thù. Không giống như giới trẻ trong những năm 2010 thường chi tiêu nhiều hơn số tiền họ kiếm được và vay mượn tiền để mua những món đồ yêu thích như túi xách Gucci và điện thoại iPhone, hiện nay người trẻ Trung Quốc đã bắt đầu tiết kiệm nhiều hơn".

Điều này hoàn toàn trái ngược với xu hướng rộng rãi hơn trong giới trẻ, đặc biệt là Thế hệ Z (hay Gen Z, chỉ những người sinh từ năm 1997 đến 2012). 

Theo báo cáo Chỉ số thịnh vượng của Công ty Intuit, thay vì cắt giảm chi phí để tăng tiền tiết kiệm, 73% những người thuộc Gen Z ở Mỹ cho biết họ thà có chất lượng cuộc sống tốt, hơn là có thêm tiền tiết kiệm trong ngân hàng.

Vì sao giới trẻ Trung Quốc chi tiêu thận trọng hơn?

Ông Christopher Beddor, phó giám đốc phụ trách nghiên cứu Trung Quốc tại Công ty Gavekal Dragonomics, giải thích: "Những người trẻ tuổi có lẽ cảm nhận được điều tương tự như những người khác: Nền kinh tế đang hoạt động không tốt".

Theo báo cáo gần đây của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, tổng tiền gửi bằng nhân dân tệ của các hộ gia đình ở nước này trong quý 1-2024 đã tăng 11,8% so với cùng kỳ năm ngoái.

Mặc dù GDP quý 1 của Trung Quốc vượt qua kỳ vọng, đạt mức tăng trưởng 5,3% so với cùng kỳ năm trước, nhưng các dự báo vẫn chỉ ra sẽ tiếp tục có sự suy giảm. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo mức tăng trưởng là 4,5% vào năm 2025.

Các chuyên gia nói thêm một yếu tố khác là thị trường lao động bị thắt chặt, đặc biệt bất lợi cho giới trẻ. Trong tháng 5, tỉ lệ thất nghiệp ở người trẻ nước này từ 16 đến 24 tuổi ở mức 14,2%, cao hơn nhiều so với mức bình quân toàn quốc là 5%.

Sống ở nơi đắt đỏ, có cách tiết kiệm được không?

Đọc bài viết 'Tiết kiệm vô cùng ở nơi đắt đỏ nhất nước, giấc mơ an cư vẫn xa vời', tôi hoàn toàn thấu hiểu hoàn cảnh những nhân vật trong bài viết, dù thực tế là thu nhập của họ vẫn khá cao so với rất nhiều người đang chật vật khác.