Đi bộ là hoạt động thích hợp với người bệnh suy tim. Ảnh: senior-in-wien.at

Có 3 phương pháp điều trị suy tim cơ bản: Các biện pháp không dùng thuốc (thay đổi lối sống); dùng thuốc; phẫu thuật. Trong đó, điều trị bằng thuốc và không dùng thuốc vẫn là cơ bản nhất.

Điều trị bằng thay đổi lối sống là xây dựng lối sống đúng đắn, thực hiện một chế độ ăn hợp lý, có chương trình tập luyện thể dục và nghỉ ngơi phù hợp.

Thế nào là xây dựng một lối sống đúng đắn?

Đó là duy trì cân nặng lý tưởng; vứt bỏ mọi căng thẳng, lo âu (stress); nói "không" với thuốc lá; bỏ rượu; phòng ngừa và điều trị sớm các bệnh nhiễm trùng như cúm, viêm phổi,…; chú ý những thay đổi bất thường của cơ thể… trong đó, có cả việc tìm sự hỗ trợ tích cực từ cộng đồng.

Ở bệnh nhân suy tim, việc theo dõi cân nặng mỗi ngày rất quan trọng. Thời điểm cân thích hợp: Buổi sáng trước khi ăn, sau khi đã đi vệ sinh. Nếu thấy tăng cân trên 1- 1,5kg/ ngày hoặc trên 2,5kg/ tuần thì cần báo với bác sĩ.

Ngoài việc tăng cân đột ngột, bệnh nhân cần lưu ý những triệu chứng:

- Khó thở cả khi nghỉ, không liên quan với vận động hoặc gắng sức nhiều;

- Phù chân nặng lên;

- Bụng to hơn, hoặc đau;

- Ngủ không ngon giấc (bị khó thở gây mất ngủ, phải dùng nhiều thuốc ngủ hơn);

- Ho khan thường xuyên;

- Chán ăn;

- Mệt mỏi tăng dần hoặc thường xuyên.

Khi có những triệu chứng này, bệnh nhân phải trao đổi với bác sĩ điều trị hoặc tái khám lại.

Đối với người suy tim nặng: Phải hạn chế nước như là 1 biện pháp điều trị song song với thuốc lợi tiểu! Nước nhập vào cơ thể đến từ nhiều nguồn: Nước uống, nước giải khát, trái cây, thức ăn và cả dịch truyền,… Lượng nước nhập không nên quá 8 tách nước/ngày.

Bệnh nhân suy tim cũng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để có chế độ ăn đúng, giúp bổ sung được những chất còn thiếu, giảm cân một cách khoa học và phù hợp với tình trạng bệnh tật nhưng vẫn ngon miệng.

Về lượng muối: Nếu ăn quá nhiều muối (ăn mặn) sẽ gây ứ dịch và phù, gây co mạch làm tăng huyết áp, dẫn đến làm nặng thêm tình trạng suy tim. Bệnh nhân suy tim không được dùng quá 2 gam muối/ ngày (chưa đến 1 muỗng café). Và lượng muối ăn vào mỗi ngày được tính từ tất cả các nguồn thức ăn, nước uống.

Cholesterol và chất béo: Nếu cholesterol máu cao có thể gây bệnh lý mạch vành, gây suy tim. Do đó, bệnh nhân suy tim phải hạn chế mỡ hòa tan (là loại mỡ gây tăng cholesterol), thường có trong các loại thực phẩm:

- Các loại thịt có màu đỏ;

- Các sản phẩm từ sữa (trừ các sữa không chứa cholesterol);

- Lòng đỏ trứng gà;

- Các thức ăn có nguồn gốc từ động vật.

Do đó, nên thay thế các loại mỡ động vật bằng các loại dầu thực vật.

Bệnh nhân suy tim nên ăn nhiều thực phẩm có kali và magnesium, vì chúng rất cần cho hoạt động của tế bào cơ tim và vì bệnh nhân thường bị giảm kali do dùng thuốc lợi tiểu.

Người bệnh suy tim nên bỏ rượu hoặc phải hết sức hạn chế: Uống không quá 1 ly bia hoặc 1 ly rượu vang mỗi ngày. Nên hạn chế tối đa cà phê và các thức uống giải khát có chứa chất caffein như nước tăng lực. Còn khi đã suy tim nặng thì nhất thiết phải bỏ rượu bia.

Các hoạt động thích hợp với người bệnh suy tim:

- Đi bộ;

- Đạp xe và bơi lội: Có thể được nếu bệnh nhân từng tập luyện trước đây và suy tim không quá nặng.

Lưu ý: Trước khi bắt đầu việc tập luyện thể dục, phải hỏi ý kiến bác sĩ để làm trắc nghiệm khả năng gắng sức hoặc cho ý kiến về môn tập phù hợp.

Những điều nên làm khi tập luyện thể lực

- Nên bắt đầu thật chậm và tăng dần thời gian và cường độ vận động nếu thấy đủ sức;

- Mức vận động cần đạt: Ít nhất 30 phút/ngày (có thể chia thành nhiều lần), trên 5 lần/ tuần;

- Tập vào thời điểm nhất định trong ngày để tạo thói quen;

- Uống 1 tách nước trước, trong và sau khi tập;

- Mặc quần áo thoáng mát, mang giày nhẹ có dây buộc hoặc giày vải;

- Làm ấm cơ thể bằng các bài tập co duỗi cơ trước khi vận động;

- Chọn những bài tập ưa thích, có thể thay đổi bài tập trong tuần để đỡ nhàm chán;

- Theo dõi nhịp mạch và mức gắng sức đang thực hiện;

- Nên tập luyện cùng với một người bạn thân khỏe mạnh;

- Phải nghỉ ngơi đầy đủ để hồi phục sau vận động;

- Nên tham gia vào một nhóm, hội, câu lạc bộ sức khỏe.

Những điều cần tránh khi luyện tập

- Tránh những hoạt động gây các triệu chứng sau: Khó thở; choáng váng, chóng mặt; đau ngực; buồn nôn; vã mồ hôi lạnh. Nếu xảy ra những dấu hiệu này, phải dừng tập ngay;

- Tránh những bài tập đòi hỏi nhu cầu giải phóng năng lượng nhanh, cao;

- Tránh những bài tập mang tính đối kháng, cạnh tranh cao, khiêng vác nặng, có va chạm;

- Không tập luyện khi đói hoặc ngay sau bữa ăn;

- Tránh tập luyện trong môi trường quá nóng hoặc quá lạnh hoặc khi cảm thấy không được khỏe

Có thể điều trị được suy tim nhưng thường không thể khỏi bệnh hoàn toàn. Bệnh nhân phải điều trị suốt đời. Một số trường hợp có thể điều trị triệt để bằng phương pháp mổ thay van tim.