Phóng to

Đua lạc đà ở trường đua Alashan - Ảnh: Nguyễn Tập

Mà họ đi hội thật, biết chúng tôi là khách lạ phương xa, anh tài xế quay lại nói: “Chiều nay có trận chung kết đua lạc đà vô cùng hấp dẫn. Sao không đi cùng chúng tôi đến đó, chưa xem đua lạc đà là chưa đến xứ sa mạc đấy…!”.

Lễ hội của “chiến thuyền trên sa mạc”

Nằm ở ngoại ô phía bắc, cách trung tâm thành phố khoảng 7km, trường đua Alashan là nơi duy nhất diễn ra các cuộc đua ngựa, lạc đà, lễ hội của địa phương - những lễ hội tập trung vào cuối thu và đầu xuân, lúc dân du mục và đàn lạc đà đã trở về sau cuộc viễn du hàng tháng trời tìm thức ăn sâu trong sa mạc, thảo nguyên.

Anh tài xế xe buýt hào hứng thuyết minh: “Một năm Alashan có sáu lễ hội lớn gồm nhiều tiết mục: múa, đấu vật, đua ngựa, bắn cung... trong đó đua lạc đà là phần hấp dẫn nhất. Đặc biệt, tất cả đều miễn phí. Tiền tổ chức, giải thưởng đều được địa phương đài thọ, thu hút sự tham gia đông đảo của dân du mục từ khắp mọi nơi đổ về”.

Gần một tiếng nữa mới bắt đầu cuộc đua mà người Mông Cổ đã đến khá đông. Ai cũng muốn đến sớm kiếm một chỗ đứng sát đường biên để xem cuộc đua của những “chiến thuyền trên sa mạc”, từ mà dân Mông Cổ ví von về con lạc đà. Kẻ xô người đẩy không khác gì người VN chen chân nhau vào sân Mỹ Đình hay Thống Nhất xem tuyển VN đá với tuyển Thái Lan.

Nếu như đua lạc đà ở các nước Trung Đông qui mô và chuyên nghiệp với tiền thưởng cao ngất trời, mặc đồng phục, đội mũ bảo hiểm, thậm chí sử dụng cả robot để làm nài..., thì đua lạc đà ở sa mạc Gobi lại rất hoang sơ và hồn nhiên. Trước ngực nài lạc đà chỉ đeo miếng vải có đánh số, người đội nón kẻ để đầu trần, người mang giày kẻ chỉ mang đôi dép lẹp kẹp dưới chân, người quần tây áo sơmi trịnh trọng kẻ quần soóc áo thun. Mà các “tuyển thủ” thì...

Một anh choai choai lén mẹ dắt lạc đà đến đua “biểu diễn” lấy lòng bạn gái, một ông già buồn đời tham gia đua để nhớ lại một “thời oanh liệt”, qui định ở đây là bất kỳ ai cũng có thể đăng ký tham gia cuộc đua với một điều kiện duy nhất là phải có... lạc đà để cưỡi!

Sau khi loại gần 30 tay đua, bốn con lạc đà xuất sắc nhất chuẩn bị bước vào vòng chung kết. Mọi hi vọng đều đổ dồn lên chú lạc đà do Mãn Đô Lạp,18 tuổi, người Mông Cổ chính gốc, cầm nài. Nổi máu nghề nghiệp, tôi xông vào phỏng vấn Mãn Đô Lạp, cậu chỉ mới tham gia đua lạc đà hai năm nhưng đã liên tiếp giành chức vô địch.

Lạp mặc áo sơmi bỏ ngoài quần, tóc khô vàng vì cháy nắng, đứng lọt thỏm bên con Thần Phong sừng sững, uy nghi như một chiến thuyền trước giờ xuất phát. Đối thủ của Lạp là hai trung niên người Hán đến từ một ngôi làng cách đó hơn 50 km và ông già Thường Sinh Bác, 60 tuổi, cũng là người Mông Cổ, cưỡi con Bão Cát. Ông già cao chỉ chừng 1,5m nhưng còn khá nhanh nhẹn. Bảy năm về trước, ông là người “bất khả chiến bại”, bẵng đi một thời gian dài không đua, bây giờ bất ngờ “tái xuất giang hồ”. Vòng chung kết chạy năm vòng đua dài khoảng 6km.

Phát súng hiệu vừa cất lên, bốn “chiến thuyền sa mạc” lao đi như tên bắn trong tiếng reo hò cuồng nhiệt của những người du mục. Những con vật khổng lồ này bình thường chậm chạp, lững thững thế mà bây giờ lướt gió không kém gì ngựa đua. Đủ loại âm thanh dâng trào theo guồng vó... lạc đà: tiếng la hét của khán giả, tiếng kèn trống, tiếng loa phóng thanh rè rè của ban tổ chức đang tường thuật trận đua... tạo nên không khí cực kỳ phấn khích.

Tôi nhìn quanh, cố tình tìm xem dân Mông Cổ có cá cược không - điều vẫn thường xảy ra ở mọi trường đua trên thế giới - song chỉ thấy những nụ cười, những lời cổ vũ trong sáng trên môi những con người mà y phục cũng đủ nói lên cuộc sống quá khó khăn của họ.

Qua ba vòng, con Thần Phong đang dẫn đầu, bám sát theo là con Bão Cát, một tay đua đã bỏ cuộc khi tự nhiên con lạc đà bỗng đứng lại “đình công” không thèm đua nữa! Vòng cuối cùng “cơn gió thần” vẫn dẫn đầu. Ông già Thường Sinh Bác bỗng đứng hẳn người dậy, hét lên một tràng tiếng Mông Cổ, rồi dùng tay vỗ liên hồi vào mông lạc đà, con Bão Cát của ông bật lên, sải từng bước dài dũng mãnh vượt qua con Thần Phong chỉ đúng nửa thân mình...

Tạm biệt Gobi!

Phóng to

Trường đua lạc đà tại Alashan

Cứ nghĩ nhiều ngày sống trong sa mạc, cưỡi được lạc đà băng qua sa mạc là ngon lành, nên ngay khi cuộc đua kết thúc, tôi chạy theo làm quen với ban tổ chức và xin... đua thử! Hơi bất ngờ trước lời đề nghị “ngây ngô” của một người nước ngoài như tôi, mà điều kiện phải “có lạc đà mang tới” tôi cũng không đáp ứng được, nhưng cuối cùng họ cũng vui vẻ cho mượn một con lạc đà cao to và mời tôi lên yên.

Mọi việc diễn ra khá suôn sẻ cho đến khi chuẩn bị đua, dù cũng cầm roi, cũng hét lên, dùng chân thúc vào bụng lạc đà liên tục, nhưng khi tất cả những con lạc đà khác đều đã lao về phía trước thì con lạc đà của tôi vẫn ngọ nguậy đứng yên một chỗ! Đến lúc tôi vừa nới lỏng chân thì con lạc đà bỗng vùng chạy làm tôi suýt té ngửa. Cũng may anh nài Mãn Đô Lạp kịp chạy đến nắm lấy dây giữ lạc đà lại rồi lôi tôi xuống...

Tôi hỏi Mãn Đô Lạp: “Ở đây mỗi năm có bao nhiêu người chết và bị thương bởi đua lạc đà?”. Anh cười: “Chưa thấy. Nhưng khó xảy ra lắm vì chúng tôi đều sinh ra và lớn lên trên lưng lạc đà cơ mà”. Lạp chỉ mới 18 tuổi nhưng đã nghỉ học từ lâu. Anh kể: “Đúng ra bây giờ tôi đang ở sâu trong thảo nguyên với mẹ để chăn dê, chăn ngựa rồi nhưng có giải đua ngựa lớn quá nên ở nhà tham gia. Giải thưởng của tôi năm nay được 5.000 tệ (khoảng 10 triệu VND) cơ đấy. Số tiền này đủ cho hai mẹ con sống đến mùa xuân năm sau”.

Tôi bắt chuỵện với người thắng cuộc, ông già Thường Sinh Bác. Ông nói chuyện bằng thứ tiếng phổ thông pha Mông Cổ nên anh bạn đồng hành của tôi dù nói tiếng Hoa rất giỏi vẫn chật vật mới hiểu được. Tôi đi bộ theo ông về nhà. Vừa đi ông vừa hát ư ử một bài dân ca Mông Cổ với giai điệu khá lạ tai:

Chú lạc đà con mất mẹCứ mãi khóc than vì đóiNó đã mất mẹ rồiNên phải cô đơn trong gió cát...

Vừa hát ông vừa nhìn con lạc đà rất trìu mến, miệng nói với chúng tôi: “Tôi nuôi nó từ lúc mới đẻ. Mẹ nó chết rồi, tội nghiệp lắm”.

Trong cái lều khoảng 9m2 chất ngổn ngang yên ngựa, cờ xí, ông Bác chậm rãi tiết lộ vài “chiêu” huấn luyện lạc đà đua: khi lạc đà hai tuổi, phải dạy cho nó biết khi nào phải đi, phải chạy, quì xuống, đứng lên theo lệnh của chủ. Khi được bốn tuổi, người chủ chọn ra những con lạc đà khôn ngoan nhất và ít bệnh rồi huấn luyện cho cả bầy chạy đua khoảng 1km, con nào nhanh nhất sẽ được chọn làm lạc đà đua.

Đối với con Bão Cát, ngoài bữa ăn hằng ngày còn được bồi bổ thêm bắp, sữa, cỏ linh lăng và 50 gam muối hột mỗi ngày. Đặc biệt, có một điều ít ai biết: trước cuộc đua một ngày con Bão Cát không được cho uống nước và không cho ăn 12 tiếng. Đang cười nói huyên thuyên, giọng ông Bác chùng xuống: “Chẳng ai sống được nhờ đua lạc đà cả. Đấy chỉ là trò vui trong giây lát để mọi người tạm quên đi nỗi khó nhọc vì chuyện áo cơm trong sa mạc...”.

Tôi đứng thẫn thờ thật lâu trên đồi cát mênh mông. Đã hơn 8 giờ tối mà trời vẫn nắng chang chang, cái nóng vẫn hực lên từ mặt trời, từ cát, từ những bụi cỏ khô cháy... Cái nóng điên người những ngày đầu làm tôi thật sự bị sốc, giờ đây cũng dần trở nên quen thuộc. 16 ngày băng ngang qua sa mạc Gobi sao ngắn ngủi quá.

Lời người bạn Mông Cổ mới quen hồi chiều nhưng tha thiết lắm: “Chỉ hơn 10 ngày nữa thôi lễ hội truyền thống lớn nhất của người Mông Cổ sẽ diễn ra, anh nên ở lại với chúng tôi, anh sẽ hiểu người Mông Cổ chúng tôi hơn, hiểu cư dân sa mạc Gobi hơn...”.

Chỉ hơn mười ngày nữa thôi, tôi sẽ có dịp được rong ruổi khắp sa mạc, thảo nguyên, cùng ăn, cùng thở với dân sa mạc…Thế nhưng điều kiện đã không cho phép tôi ở lại Gobi lâu hơn, phải về thôi, dù về trong nuối tiếc.

Tôi lần trong túi lấy ra đồng tiền 5.000 đồng - những đồng tiền leng keng tôi mang theo để làm kỷ niệm với những người bạn du mục xa xôi, tôi vùi sâu đồng tiền xuống lớp cát nóng bỏng. Thầm mong rồi một ngày nào đó sẽ có một người dân du mục - đứa con của hoang mạc Gobi - nhặt được nó và thốt lên: “À! Có một người VN đã từng đi qua sa mạc Gobi!”...

----------------------

Tin, bài liên quan:

- Kỳ 3: Lời nguyền của vị tiên đế- Kỳ 2: Đêm sa mạc- Kỳ 1: Đường đến “thế giới cát”…