Số người đi xe buýt giảm do nhiều nguyên nhân như chất lượng kém, hạ tầng chưa phát triển... Trong ảnh: xe buýt bị bao vây bởi các phương tiện khác dưới chân cầu Kênh Tẻ (Q.4, TP.HCM) - Ảnh: TỰ TRUNG

“Chất lượng phục vụ, thái độ của nhân viên, tài xế, hiệu quả trợ giá xe buýt - những vấn đề này đại biểu HĐND TP đã chất vấn rất nhiều lần tại nhiều kỳ họp rồi mà vẫn không thấy chuyển biến. Tai sao lại như vậy?” - bà Nguyễn Thị Quyết Tâm, chủ tịch HĐND TP, đặt vấn đề và đề nghị lãnh đạo Sở Giao thông vận tải TP giải trình.

Trợ giá ngàn tỉ, hành khách vẫn giảm

Đại biểu Võ Thị Ngọc Thúy (Q.Thủ Đức) nhận định: “Trợ giá xe buýt tốn chi phí lớn nhưng không thu được hiệu quả, không tạo được động lực cho các đơn vị kinh doanh”.

Bà Thúy cho rằng TP đang trợ giá một số tuyến xe buýt, tức là hỗ trợ một số doanh nghiệp, tạo môi trường cạnh tranh không lành mạnh. Cụ thể là doanh nghiệp được trợ giá thì không cải tiến chất lượng dịch vụ, còn các doanh nghiệp khác thì không dám đầu tư vì không được trợ giá.

Cũng đề cập chất lượng phục vụ của xe buýt, trong phần thảo luận tổ trước đó, đại biểu Phan Thị Hồng Xuân (Q.Gò Vấp) dẫn chứng: cử tri là người khuyết tật phản ảnh với bà là tài xế xe buýt thường xuyên bỏ trạm, không dừng đón khách.

Học sinh, sinh viên là đối tượng sử dụng xe buýt nhiều cũng phàn nàn về chuyện này.

Có học sinh kể khi em thắc mắc với tài xế: “Sao chú không thực hiện đúng quy định, cam kết là dừng đón khách theo lộ trình?” thì nhận được câu trả lời: “Mày bỏ ra có 2.000 đồng tiền vé mà đòi hỏi nhiều quá. Còn nói nhiều nữa là cho xuống xe luôn bây giờ!”.

Bà Xuân bức xúc: “Thái độ ứng xử với hành khách như thế là không thể chấp nhận được!”.

Ông Bùi Xuân Cường, giám đốc Sở Giao thông vận tải TP, thừa nhận năm nay là năm thứ ba liên tiếp lượng hành khách đi xe buýt sụt giảm.

Ông Cường nêu ra hàng loạt nguyên nhân khách quan: ùn tắc giao thông tăng, không hạn chế được xe cá nhân, đầu tư cho xe buýt không tăng, hạ tầng phát triển chưa tương xứng, chưa có đường dành riêng cho xe buýt...

Nói về trợ giá cho xe buýt, ông Cường cho biết theo tính toán cho thấy tỉ lệ trợ giá cho xe buýt của TP.HCM khoảng 40%.

Trong khi đó ở nhiều nước phát triển, tỉ lệ trợ giá xe buýt còn cao hơn, ví dụ như ở Pháp tỉ lệ này là 67%. Còn trong nước thì TP Hà Nội trợ giá với tỉ lệ trên 55%. Do vậy, tỉ lệ trợ giá của TP.HCM không phải là cao.

“Tôi khẳng định mục tiêu trợ giá cho xe buýt là đúng đắn. Vấn đề là phương pháp kiểm soát trợ giá. Còn muốn trợ giá trực tiếp cho người sử dụng thì phải có vé xe thông minh. Chuyện này vẫn đang trong quá trình nghiên cứu, thực hiện” - ông Cường nói.

Bà Quyết Tâm chưa hài lòng: “Câu chuyện trợ giá trực tiếp cho người đi xe buýt, HĐND TP đã đặt ra ngay từ thời giám đốc sở trước. Lúc đó sở cũng đưa ra một số giải pháp thực hiện mà sao mãi đến nay vẫn không thấy triển khai?”.

Bà Tâm còn phân tích thêm: “Ở các nước, người ta trợ giá cao nhưng hiệu quả thu được cũng rất cao. Điều đại biểu HĐND TP không hài lòng là ở hiệu quả của việc trợ giá!”.

Bà Quyết Tâm đặt vấn đề là đến lúc nào đó TP phải tính xem có cần phải trợ giá xe buýt nữa không?

Theo bà Tâm, sau khi tính toán lại thật cụ thể, nếu thấy việc trợ giá thật sự không hiệu quả thì có thể xem xét đến khả năng cắt trợ giá, để xe buýt chạy bình thường xem có cải thiện được tình hình không.

Ông Bùi Xuân Cường cho biết về vấn đề trợ giá trực tiếp cho hành khách, trước đây Sở Giao thông vận tải TP đã trình một dự án, thực hiện thủ tục đấu thầu trong nước. Nhưng nay thì phải lập thủ tục đấu thầu quốc tế nên trình tự có kéo dài hơn.

Ông Cường hứa sẽ nỗ lực hoàn thành trong thời gian sớm nhất.

Mổ xẻ giải pháp tăng trưởng kinh tế

Đề cập những khó khăn trong thực hiện các mục tiêu tăng trưởng thời gian tới, đại biểu Lê Nguyễn Minh Quang (Q.Tân Bình) ví von: “Hiện tại con tàu TP phải ra khơi trong điều kiện sóng gió, thời tiết không ổn định, lượng dầu cấp phát lại ít, vậy phải tập trung vào ngư trường có trọng tâm trọng điểm để đánh bắt, không thể dàn trải”.

Ông Quang cho rằng các đại biểu rất muốn được nghe thêm giải pháp làm sao để đạt được mục tiêu tăng trưởng từ 8,4-8,7% trong năm 2017.

Theo đại biểu Phạm Quốc Bảo (H.Cần Giờ), qua thực hiện năm 2016 cho thấy khả năng thu lớn nhất cho ngân sách TP là phần thu nội địa, dầu thô và thuế xuất nhập khẩu. Như vậy, năm 2017 TP cần tập trung vào ba khối này để đẩy mạnh thu ngân sách.

Đề cập chỉ tiêu thành lập thêm 50.000 doanh nghiệp trong năm 2017 của TP.HCM, đại biểu Cao Thanh Bình (Q.9) cho biết qua khảo sát, riêng Q.1 có hơn 15.000 hộ kinh doanh cá thể nhưng chỉ có thể vận động 10 hộ lên công ty...

Đưa ra số liệu này, ông Bình cho rằng chỉ tiêu thành lập 50.000 doanh nghiệp có vận động hộ kinh doanh cá thể lên doanh nghiệp là rất khó thực hiện.

Các đại biểu cũng lưu ý nhu cầu vốn đầu tư phát triển của TP giai đoạn 2016-2020 lên đến 364.000 tỉ đồng, nhưng ngân sách chỉ cân đối được 135.000 tỉ đồng nên để chi đầu tư công hiệu quả, TP cần rà soát thật kỹ các dự án, ưu tiên những công trình cấp bách.

Ngoài ra, TP cần quản lý vốn phân cấp tốt hơn bởi hiện nay có những đơn vị sử dụng vốn phân cấp chưa hiệu quả, còn dàn trải.