Một bạn đọc xúc động chia sẻ: “Người Sài Gòn luôn mang đầy tính hào sảng, bao dung và tử tế”.

Và đâu chỉ có câu chuyện về bà bán bún tốt bụng Lê Thị Cúc (60 tuổi) giúp đỡ anh bán vé số Nguyễn Đức Thanh (32 tuổi, quê Bình Định) ở chợ Bàn Cờ, Q.3, TP.HCM, mới làm nhiều người rơi nước mắt...

Giúp được cái nào thì hay cái đấy

Còn nhớ trường hợp cụ bà 78 tuổi đã mang 5 lượng vàng tích góp từ lương hưu trong hơn 20 năm gửi Tuổi Trẻ để giúp đỡ tân sinh viên khó khăn mà nhất quyết không cho công bố danh tính.

Khi Tuổi Trẻ gặng hỏi hồi lâu thì cụ bà mới cho biết mình đang sống cùng với con cháu ở Q.3, TP.HCM. Cụ bà chia sẻ: “Cố gắng ăn uống đạm bạc một chút, tiêu xài ít đi một chút nhưng giúp thêm được cháu nào mừng cho cháu đó, để xã hội mình ngày càng tốt đẹp hơn”.

Đó là câu chuyện của vợ chồng ông Nguyễn Văn Chúc (sống bằng nghề chài lưới, neo ghe gần cầu Bình Lợi - chuyên vớt xác cứu người). Trong 40 năm sinh sống tại đây, vợ chồng ông Chúc đã cứu hàng trăm người, vớt và đưa vào bờ hàng trăm thi thể. Dù cuộc sống còn nhiều khó khăn, công việc chài lưới mang về nguồn thu nhập bấp bênh, tuổi cao, sức yếu nhưng vợ chồng ông đều cố hết sức để “giúp được ai, giúp được cái nào thì hay cái đấy”.

“Người ta nhảy cầu mà mình không vớt được thì cô chú thương tiếc lắm. Người ta nhảy cầu là đã nghĩ quẩn, cứu được họ thì họ mới biết quý mạng sống của mình. Người Sài Gòn sống tử tế xưa nay”, vợ chồng ông Chúc cho biết.

Hơn 10 năm nay, võ sư Nguyễn Thị Thanh Loan (70 tuổi) vẫn đứng lớp đều đặn để dạy võ Aikido cho trẻ em khuyết tật. Học trò của bà là các em khiếm thị, khiếm thính, chậm phát triển,… Trong ngần ấy năm, võ đường Aikido mang tên “Thế giới là yêu thương” của bà Loan đã hướng dẫn và đào tạo cho hàng trăm học viên.

Bà Loan cho hay: “Bây giờ tôi cũng lớn tuổi rồi, quỹ thời gian không còn bao nhiêu nữa. Tôi chỉ mong mình giúp được càng nhiều càng tốt cho các em học viên của tôi để các em hòa nhập vào cộng đồng, có một nghề nghiệp trong xã hội”. Không chỉ dạy võ, võ sư Thanh Loan còn mở lớp dạy chữ viết và tiếng Anh cho các em.

“Cái tình” từ những điều rất nhỏ

Tại hẻm 96 đường Phan Đình Phùng (Q. Phú Nhuận, TP.HCM), người khuyết tật, người nghèo, người gia đình có tang,…được cung cấp, hỗ trợ rất nhiều dịch vụ miễn phí từ trà đá, vá xe, thuốc chữa bệnh đến quan tài, mai táng.

Ông Đỗ Văn Út (thường gọi là Việt) - hơn 10 năm nay âm thầm vá xe miễn phí cho người khuyết tật rồi truyền tinh thần “lá lành đùm lá rách” cho rất nhiều hộ dân khác trong hẻm.

Ông Út cho biết: “Mình từng nghèo đến mức không có chỗ ngủ, phải ngủ ngoài đường nên mình biết thương người nghèo hơn. Tôi chỉ mong mình khỏe để còn giúp được mọi người”.

Nhiều bạn đọc cho rằng, tình người Sài Gòn còn thể hiện ở những việc nhỏ diễn ra hằng ngày. Chị Huỳnh Thị Thu Hương nhớ lại “Lúc tôi bị té xe gãy chân nằm giữa đường, có hai anh chị đang đẩy xe hàng đến dẫn xe và đỡ tôi vào lề. Anh còn cẩn thận lấy túi xách và chìa khóa trên xe đưa cho tôi. Chưa kịp cám ơn thì anh chị đã đi. Sau đó, tôi lại được hai em thanh niên ghé lại an ủi và giúp tôi gọi điện cho gia đình. Tôi chưa có dịp trả ơn họ nhưng ân tình đó sẽ theo tôi suốt đời”.

Bạn Chiêu Hoa chia sẻ: “Có lần sáng ra bưu điện góc Ngô Quyền - Bà Hạt gửi bưu phẩm, chiều lại ra lần nữa. Lúc gửi tiền xe, anh coi xe đen nhẻm, ốm nhách nhất định không lấy nữa, bảo là: "”Sáng lấy một lần đủ rồi”, nói sao cũng không chịu cầm”.

Một bạn đọc kể: “Mình nhớ hôm đó buổi trưa đi làm về đói bụng nên ghé tiệm bánh canh cua trên đường. Vô quán mình mạnh dạn gọi to: “Cô ơi, cho con một tô bánh canh đặc biệt, lấy cục giò heo bự bự nha”. Nào ngờ ăn xong mới biết là quên đem theo bóp tiền, xấu hổ chết đi được. Ấy vậy mà cô chủ quán sau khi biết chuyện lại không ngần ngại nói: “Thôi, con cứ đi về nhà nghỉ ngơi đi, khi nào có ghé quán cô ăn nữa thì trả luôn cũng được”. Sống ở Sài Gòn 10 mấy năm nay, bây giờ dù có đi đâu cũng mong quay trở lại Sài Gòn”

Người Sài Gòn đùm bọc nhau mà sống

Nhà văn hóa, lịch sử TS Nguyễn Nhã cho rằng: “Sài Gòn - Gia Định - TP.HCM là nơi giao lưu văn hóa từ mọi vùng miền trong cả nước nước, là nơi giao lưu quốc tế. Người Sài Gòn có văn hóa “mở” - dễ chịu, dễ chấp nhận và tiếp thu cái mới, cái khác biệt”.

Ông Nhã cho rằng, xét về địa lý, nơi nào con người làm ăn dễ thì nơi ấy người dân sẽ sống phóng khoáng và hảo sảng.

Ở góc độ lịch sử, TS Lý Tùng Hiếu - giảng viên khoa Văn hóa học (Trường ĐH KHXH&NV - ĐHQG TP.HCM) cho rằng: “Thời khai hoang mở cõi, lưu dân từ miền Trung đi vào Nam chủ yếu là người nghèo. Họ vào đây để tồn tại, họ nương tựa vào nhau. Do vậy, sự “nhường cơm sẻ áo” đã có ngay từ buổi đầu, tạo nên đặc trưng rất riêng của Sài Gòn”.

Bên cạnh yếu tố lịch sử, ông Hiếu lưu ý các tôn giáo cũng khuyến khích người ta sống nhường nhịn, sẻ chia, giúp đỡ lẫn nhau. Hiện tượng xấu và tốt luôn đan xen và song tồn ở môi trường đô thị. Những biểu hiện san sẻ cho đồng bào trong cuộc mưu sinh nơi đô thi không chỉ xuất hiện tại riêng Sài Gòn.

TSKH Trịnh Thị Kim Ngọc - Viên Nghiên cứu con người, Viện Hàn lâm khoa học xã hội VN - cho biết: “Đứng ở góc độ tâm lý học xã hội, người nghèo hằng ngày hằng giờ phải vật lộn trong đời sống nên họ biết trân trọng những gì mình làm ra và họ hiểu rằng sự sẻ chia dù là rất khiêm nhường sẽ rất có ích với những người nghèo khổ khác”.

Theo bà Ngọc, những câu chuyện tình người Sài Gòn như “ngọn lửa ấm áp” cần được nhân rộng, lan tỏa ra cộng đồng. Khi đó, các vấn đề tiêu cực khác xuất phát từ sự ích kỷ, vô cảm sẽ không có chỗ đứng.

Mời bạn đọc nghe các phát biểu:

>> TS Nguyễn Nhã

>> TSKH Trịnh Thị Kim Ngọc

>> TS Lý Tùng Hiếu

>> Võ sư Nguyễn Thị Thanh Loan

>> Ông Đỗ Văn Út (thường gọi là Việt)

>> Ông Nguyễn Văn Chúc và vợ Nguyễn Thị Hinh