Đảo nhân tạo của Trung Quốc đang đe dọa tự do hàng hải và ổn định trên biển Đông - Ảnh: CSIS

Trong bài xã luận mới đây, Tân Hoa xã chỉ trích kế hoạch tuần tra biển Đông của lực lượng Mỹ là “sai lầm nghiêm trọng”, có thể “khiến căng thẳng leo thang” và “dẫn tới những hiểu lầm nguy hiểm giữa quân đội hai nước”.

“Trung Quốc sẽ không dung thứ khi tàu chiến Mỹ xâm phạm lãnh thổ Trung Quốc trên biển Đông” - Tân Hoa xã hùng hổ.

Hãng thông tấn Trung Quốc ngụy biện rằng chủ quyền của Trung Quốc đối với các đảo trên biển Đông “đã được hình thành từ thời cổ đại, có bằng chứng lịch sử và pháp lý đầy đủ”, rằng Trung Quốc “luôn bảo vệ tự do hàng hải, hòa bình và ổn định” trên biển Đông.

Tân Hoa xã đe dọa Mỹ rằng bất kỳ hành động tuần tra nào buộc Trung Quốc phải “đối phó một cách thích hợp và dứt khoát" vì “đó là những hành vi khiêu khích”.

Theo giới chuyên gia, phản ứng gay gắt của Tân Hoa Xã cho thấy sự lo ngại của chính quyền Trung Quốc với quyết tâm tuần tra của Mỹ trên biển Đông.

Trong thời gian qua, rất nhiều quốc gia trong và ngoài khu vực đã lên tiếng bày tỏ sự lo ngại đối với các đảo nhân tạo Trung Quốc xây trái phép trên biển Đông.

Sau khi Mỹ công bố kế hoạch tuần tra trong vùng 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo, các quan chức Úc cũng kêu gọi nước này tham gia tuần tra.

Theo báo Japan Times, nhiều chuyên gia cũng kêu gọi Nhật tuần tra trên biển Đông để bác bỏ đòi hỏi chủ quyền vô lý của Trung Quốc. Chuyên gia Zack Cooper của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế cho rằng Nhật cần chung sức bảo vệ ổn định khu vực.

Hơn nữa, nếu Nhật cho phép Trung Quốc bắt nạt các quốc gia Đông Nam Á ở biển Đông thì Bắc Kinh hoàn toàn có thể hành xử gây hấn ở biển Hoa Đông. Trung Quốc cũng đang đòi chủ quyền quần đảo Senkaku Nhật quản lý ở vùng biển này.

Hồi năm 2013, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Itsunori Onodera từng cho biết Nhât rất lo ngại tình hình biển Đông có thể ảnh hưởng đến biển Hoa Đông. Bản thân Thủ tướng Nhật Shinzo Abe cũng cảnh báo nguy cơ này. Thậm chí nhiều học giả cho rằng biển Đông còn quan trọng hơn biển Hoa Đông đối với Nhật.

“Biển Đông quan trọng hơn nhiều đối với Nhật, không chỉ ở lĩnh vực kinh tế mà cả quân sự và chiến lược. Trong khi đó biển Hoa Đông là vấn đề chiến thuật và có thể quản lý được”, Japan Times dẫn lời chuyên gia Tetsuo Kotani thuộc Viện Quan hệ quốc tế Nhật cho biết.

Chuyên gia biển Đông Ian Storey dự báo hải quân Mỹ sẽ thường xuyên tổ chức các cuộc tuần tra bảo vệ tự do hàng hải trên biển Đông trong thời gian tới. Và Nhật cùng Úc là hai đối tác lý tưởng có thể tham gia chiến dịch này của Mỹ. Chuyên gia Cooper cũng cho rằng Nhật hoàn toàn có quyền tuần tra trên vùng biển quốc tế.