Đá Ga-ven tháng 3-2014 (trái) và tháng 8-2014, ảnh chụp qua vệ tinh - Ảnh: Janes.com

Họ cho rằng Mỹ cần có một chiến lược chính thức ngăn chặn hoặc làm chậm lại tiến trình này.

Trong một lá thư gửi cho Bộ trưởng ngoại giao John Kerry và Bộ trưởng quốc phòng Ash Carter, các thượng nghị sĩ Cộng hòa John McCain và Bob Corker cũng như thượng nghị sĩ Dân chủ Jack Reed và Bob Menendez đều nói nếu không có một chiến dịch toàn diện, “những lợi ích lâu dài của Mỹ, cũng như của các đồng minh và đối tác (ở khu vực biển Đông) đứng trước rủi ro rất lớn”.

Lá thư nói việc Trung Quốc đổ đất lấp biển và xây dựng ồ ạt ở quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam sẽ tạo điều kiện cho nước này mở rộng tầm với của lực lượng quân đội và “là một thách thức trực tiếp, không chỉ với lợi ích của Mỹ trong khu vực, mà với toàn bộ cộng đồng quốc tế”.

Lá thư nói khu đảo san hô Gaven (Đá Ga-ven hay Đá Lạc) đã tăng thêm khoảng 114.000m² trong năm qua, trong khi đảo san hô Johnson (Đá Gạc Ma) đã trở thành một hòn đảo nhỏ rộng 100.000m².

Đảo san hô Fiery Cross (Đá Chữ Thập) cũng đã tăng diện tích hơn 11 lần kể từ tháng 8-2014 do các hoạt động bồi đắp bất hợp pháp của Trung Quốc.

“Trong khi các quốc gia khác chỉ xây dựng dựa trên những vùng đảo đã định hình với diện tích lớn, thì Trung Quốc thay đổi quy mô, cấu trúc và địa mạo của cả vùng đất - lá thư viết - Đây là sự thay đổi quá lớn, một sự thay đổi về lượng được tiến hành có chủ đích nhằm phá vỡ nguyên trạng ở biển Đông”.

Lá thư nói những nỗ lực quân sự hóa các đảo nhân tạo này có thể “gây ra những hậu quả nghiêm trọng” và có thể khiến Bắc Kinh thêm tham vọng cũng như đủ năng lực hậu cần để tuyên bố một khu vực nhận dạng phòng không (ADIZ) mới ở biển Đông như nước này từng làm năm 2013 trong các tranh chấp lãnh thổ và lãnh hải với Nhật Bản.

Các nghị sĩ nói trên, đứng đầu các Ủy ban quân sự và Ủy ban đối ngoại ở Thượng viện Mỹ, nói chiến lược của Mỹ cần nhắm tới việc “triển khai những hành động cụ thể để ngăn chặn hoặc làm chậm lại những hoạt động lấp biển của Trung Quốc…”

Hiện Trung Quốc đang ráo riết lấn biển ở sáu đảo đá san hô tại quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam mà nước này chiếm đóng bất hợp pháp. Hình ảnh chụp qua vệ tinh cho thấy nhiều công nhân Trung Quốc đang xây dựng các cảng biển và nhà kho chứa dầu cũng như hai đường băng sân bay.

Các chuyên gia nhận định với Hãng tin Reuters rằng các hoạt động đó không thể làm ảnh hưởng tới ưu thế quân sự của Mỹ ở khu vực, nhưng sẽ cho phép Bắc Kinh có thể diễu võ dương oai ở vùng biển là trung tâm của cả khu vực Đông Nam Á.