Mô hình mặt cắt ngang cao tốc Bắc - Nam, đoạn Cao Bồ - La Sơn; Quảng Ngãi – Phan Thiết quy mô 4 làn xe

Là người chủ trì đoàn khảo sát dự án cao tốc Bắc - Nam, vừa được Chính phủ trình Quốc hội, ông Nguyễn Đức Kiên, phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội, cho rằng dự án vẫn có thể thực hiện được dù vẫn còn một số vấn đề cần phải làm rõ.

Quốc hội chỉ thông qua chủ trương, còn những phương án cụ thể của từng giai đoạn sẽ phải trình Quốc hội xem xét.

Có cơ sở huy động vốn

* Ủy ban Kinh tế Quốc hội đánh giá thế nào về tính khả thi trong việc huy động vốn xây dựng cao tốc Bắc - Nam, thưa ông?

- Tờ trình của Chính phủ giai đoạn 1 của dự án là 130.000 tỉ đồng, trong đó nguồn vốn đầu tư trung hạn của Nhà nước đã bố trí 55.000 tỉ, chiếm khoảng 40%.

Theo tôi, dù khó khăn nhưng khả năng tài chính cho dự án này là có cơ sở, bởi có nhiều nguồn có thể huy động được.

Quốc hội đang thảo luận về nghị quyết xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng. Với tổng số nợ xấu hơn 600.000 tỉ đồng, dự kiến sẽ xử lý trong vòng 5 năm, bình quân mỗi năm xử lý được 120.000 tỉ đồng để đưa vào lưu thông trên thị trường.

Ngoài ra, trong tuyên bố chung tại cuộc làm việc giữa Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe ngày 6-6 vừa qua, các nhà đầu tư Nhật rất quan tâm và cam kết sẽ tham gia đầu tư vào dự án đường cao tốc Bắc - Nam của Việt Nam. Khả năng tài chính của dự án như vậy là có cơ sở, tất nhiên là có khó khăn.

* Việc thu hồi nợ xấu vẫn đang gặp nhiều khó khăn, chưa kể vẫn còn nguy cơ phát sinh tiếp nợ xấu, việc tính toán nguồn vốn huy động từ thu hồi nợ xấu có quá lạc quan?

- Chúng ta cẩn trọng nhưng không nên bi quan. Phải thấy rằng nợ xấu thời gian qua hình thành ở một giai đoạn đặc biệt, đó là khủng hoảng của các tổ chức tài chính thế giới, thị trường khu vực biến động... Chúng ta đang xử lý bằng nghị quyết và phải làm được.

Ông Nguyễn Đức Kiên - Ảnh: V. Sự

Nếu nhìn lại quyết định 254 của Chính phủ về việc cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng giai đoạn 2011-2015, có thể thấy lúc đó còn khó khăn hơn bây giờ nhiều, nhưng cuối cùng vẫn làm được. Khi làm chính sách vĩ mô phải đặt ra nhiều tình huống nhưng cũng phải tin vào những điều kiện nội tại.

* Cùng với cao tốc Bắc - Nam còn có dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành, việc thu xếp vốn có bị ảnh hưởng?

- Với dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành, từ nay đến năm 2019 sẽ cần khoảng 23.000 tỉ để đền bù, tái định cư cho dân, không ảnh hưởng nhiều đến dự án cao tốc Bắc - Nam.

Đến hết năm 2019, về lý thuyết sẽ có 240.000 tỉ từ xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng. Nếu chúng ta thực hiện được chỉ 50% cũng có thể có 120.000 tỉ để bơm vào nền kinh tế, và phải có dự án hấp thụ thì kinh tế mới phát triển được.

Dự án sẽ còn được điều chỉnh

* Đây là dự án có quy mô lớn cả về vốn lẫn kỹ thuật, năng lực của ngành giao thông VN có đủ để đáp ứng?

- Những năm 2000, khi thi công đường hầm Hải Vân, lần đầu tiên chúng ta làm đường hầm dài như thế. Nhưng cuối cùng chúng ta làm rất tốt, nhờ đó chúng ta tiếp tục làm hầm đèo Ngang, hầm đèo Cả.

Những vấn đề mà ngày xưa tưởng chừng không làm được thì bây giờ đã làm được.

Trong quá trình khảo sát trực tiếp, lập thiết kế kỹ thuật của dự án sẽ có những vấn đề nảy sinh, nhưng chúng ta có quỹ thời gian dự phòng, với trình độ khoa học công nghệ của các đơn vị hiện nay sẽ đáp ứng được.

* Nhiều ý kiến lo lắng về sự đội vốn của dự án do thi công kéo dài cả chục năm, thưa ông?

- Đội vốn là điều tất yếu vì dự án thực hiện trong gần 10 năm, mỗi năm chỉ số CPI đều tăng, năm nay dự báo khoảng 4%, nếu cộng cơ học cũng đã hơn 40%. Lần này Quốc hội sẽ thảo luận phân kỳ đầu tư để khai thác hiệu quả nhất tuyến đường. Trong quá trình khảo sát, chúng tôi thấy vẫn còn một số vấn đề cần phải làm rõ.

Chẳng hạn ở phía Bắc, Chính phủ đề xuất giai đoạn 1 sẽ dừng lại ở Bãi Vọt (Hà Tĩnh), nhưng chúng tôi thấy rằng tại sao không kéo vào đến Bùng (Quảng Bình)? Từ Bãi Vọt đến Bùng là 147km nữa, ở đó đường Hồ Chí Minh và đường cao tốc sẽ đi trùng với nhau đến tận Quảng Ngãi.

Ngoài ra, có một số phần đã được địa phương thực hiện bởi vì trùng vào kế hoạch kinh tế - xã hội của địa phương.

Kỳ họp này Quốc hội chỉ xem xét thông qua về mặt chủ trương, còn các báo cáo khả thi và bản vẽ kỹ thuật từng tuyến của cao tốc sẽ được đưa ra trình Quốc hội theo đúng luật ở các giai đoạn sau.