Phóng to

Tàu hải giám 71 của Trung Quốc chạy ngang qua một giàn khoan dầu ở biển Đông hồi tháng 3-2012 - Ảnh: Chinanews.com

Giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc khẳng định các lô dầu khí do CNOOC mời thầu đều nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Việc mời thầu là cách phản ứng của Bắc Kinh đối với việc Quốc hội Việt Nam vừa thông qua Luật biển. Hành động này chỉ mang ý đồ chính trị chứ không có ý nghĩa thương mại. Theo giáo sư Thayer, việc Quốc hội Việt Nam thông qua Luật biển là một “bước đi rất tích cực” vì Việt Nam muốn và cần thiết phải khai thác nguồn tài nguyên biển của mình. Đến năm 2025, một nửa GDP của Việt Nam là từ biển.

"Nói một cách đơn giản là Trung Quốc đang theo đuổi chính sách sức mạnh là chân lý" Giáo sư Carl Thayer nhận định về việc Trung Quốc mời thầu. Theo ông, điều đáng lo ngại là Trung Quốc không chỉ đang đòi chủ quyền gần như toàn bộ biển Đông mà còn đang chủ động “hiện thực hóa” chủ quyền.

Tiến sĩ Bonnie Glasser, chuyên gia về châu Á của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế, cũng cảnh báo bất cứ công ty dầu khí nước ngoài nào có ý định tham gia thầu với Trung Quốc tại các lô nằm trong vùng thềm lục địa của Việt Nam đều phải thấy mức độ rủi ro rất cao. Do đó, các công ty nước ngoài (nếu có) sẽ “phải suy nghĩ thật kỹ” trước khi quyết định.

Trong khi đó, trên tạp chí The Diplomat, nhà phân tích M. Taylor Fravel khẳng định các lô mà CNOOC mời thầu hoàn toàn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, do đó các công ty nước ngoài sẽ không tham gia. Tuy nhiên, ông cảnh báo rõ ràng Trung Quốc đang có ý đồ tăng cường đòi chủ quyền trên biển Đông theo bản đồ “đường lưỡi bò” vốn hoàn toàn không có cơ sở pháp lý. Lời mời thầu của CNOOC sẽ khiến các nước trong khu vực và quốc tế nghi ngờ Bắc Kinh không thật tâm muốn giải quyết tranh chấp trên biển Đông một cách hòa bình và cải thiện quan hệ với các nước trong khu vực. “Hành vi này sẽ càng gây thêm căng thẳng trên biển Đông” - ông Fravel dự báo.

Giám đốc nghiên cứu Clive Schofield thuộc Trung tâm An ninh và tài nguyên hải dương Úc lưu ý việc Trung Quốc đòi chủ quyền theo bản đồ “đường lưỡi bò” sẽ càng khiến các quốc gia trong khu vực phải cẩn trọng với Bắc Kinh.

Nhà phân tích dầu khí Laban Yu thuộc Hãng tài chính Jefferies Hong Kong, trên báo Financial Times của Anh, nhận định có vẻ như Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã buộc CNOOC mời thầu “để diễn trò chính trị”. “Bắc Kinh lợi dụng CNOOC để đưa ra một tuyên bố chính trị - chuyên gia Yu nhận định - Sẽ không có công ty nước ngoài nào đến đó theo lời mời của CNOOC, đặc biệt sau khi Việt Nam lên tiếng phản đối”.

Chuyên gia Simon Powell thuộc Hãng nghiên cứu dầu khí CLSA cho rằng có vẻ như Bắc Kinh đang muốn thử xem có thể đi xa đến đâu trong việc đòi chủ quyền ở biển Đông. “CNOOC đang hỗ trợ Bắc Kinh mở rộng các giới hạn trong tranh chấp trên biển Đông - báo Wall Street Journal của Mỹ dẫn lời ông Powell - Rõ ràng đây là hành vi xuất phát từ ý đồ chính trị chứ không phải là kinh tế”.