Phóng to

Binh sĩ Mỹ tham gia công tác huấn luyện cho lực lượng tuần duyên Philippines - Ảnh: Navy.mil

Hôm qua 21-3, báo Daily Inquirer đưa tin các cuộc hội đàm cấp cao giữa Manila và Washington về việc tăng cường sự hiện diện của quân đội Mỹ tại Philippines sẽ được tổ chức vào ngày 30-4. Bộ trưởng ngoại giao Philippines Albert del Rosario, Bộ trưởng quốc phòng Voltaire Gazmin sẽ thảo luận với Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton và Bộ trưởng quốc phòng Leon Panetta ở Washington.

Daily Inquirer dẫn lời ông Del Rosario cho biết phía Chính phủ Mỹ vẫn đang gút lại chương trình nghị sự. Manila hi vọng đây sẽ là một cuộc thảo luận toàn diện về các lĩnh vực hợp tác song phương quan trọng. Đây là lần đầu tiên bộ ngoại giao và bộ quốc phòng hai nước Mỹ và Philippines có cuộc hội đàm quy mô như vậy.

Tăng năng lực quốc phòng

Quan điểm của Philippines là Mỹ vừa là một trong hai đối tác chiến lược (cùng Nhật) và là đồng minh duy nhất. “Chúng tôi đang điều chỉnh cam kết song phương trong bối cảnh có nhiều thay đổi trong khu vực và trên toàn cầu” - Daily Inquirer dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Raul Harnandez cho biết. Ông Harnandez nhấn mạnh: “Philippines và Mỹ sẽ nghiên cứu các hình thức hợp tác mới để Philippines đạt được năng lực quốc phòng tối thiểu”.

Theo AFP, hôm 20-3 Tổng thống Philippines Aquino cho biết Philippines đàm phán với Mỹ về việc tăng cường tổ chức các cuộc tập trận song phương. Manila muốn Washington tăng cường huấn luyện quân sự cho quân đội Philippines. Ông Aquino cũng muốn tăng số lần tàu hải quân Mỹ ghé thăm Philippines hằng năm.

“Tàu của Mỹ có thể đến và xin tiếp tế. Tuy nhiên Hiến pháp Philippines không cho phép hải quân Mỹ neo đậu lâu dài ở đây dưới bất kỳ hình thức nào” - ông Aquino cho biết. Ngoài ra, Mỹ có thể tăng số lượng quân nhân đến Philippines. Tổng thống Aquino cũng nói Philippines đang nhắm đến khả năng nhờ Mỹ trợ giúp xây dựng, củng cố năng lực quốc phòng.

Manila đề nghị Mỹ trang bị máy bay chiến đấu F-16, tàu tuần tra, máy bay vận tải và hệ thống rađa. Ông Aquino nói máy bay chiến đấu là thứ ưu tiên hàng đầu của Philippines, quốc gia có lực lượng quân đội được trang bị nghèo nàn nhất trong khu vực. Hiện Philippines không có máy bay chiến đấu. “Từ không có gì đến việc có một chiếc máy bay chiến đấu là một bước tiến trọng đại. Tôi được biết là chúng tôi có thể thành lập được hai phi đội máy bay chiến đấu (24 chiếc)” - ông nói.

Bảo vệ chủ quyền biển Đông

Tổng thống Philippines nhấn mạnh nước này có nhiều lý do để tăng cường năng lực quốc phòng, trong đó có việc chống khủng bố, khắc phục hậu quả thiên tai và cứu công dân bị nạn trên biển. Ông Aquino cũng nhấn mạnh Philippines cần phải bảo vệ quyền của mình trên một phần biển Đông trong phạm vi vùng đặc quyền kinh tế.

Daily Inquirer dẫn lời một số chuyên gia chính trị Philippines khẳng định chính quyền Manila rất quan ngại trước các hành động gây hấn ở biển Đông. Do đó Manila nhờ Mỹ giúp đỡ củng cố năng lực quốc phòng trên biển. Năm 2011 Mỹ đã điều một tàu tuần duyên đến cho hải quân Philippines và hứa hẹn sẽ hỗ trợ thêm.

Tổng thống Philippines nhấn mạnh Manila không nhờ cậy vào khả năng tấn công của Mỹ nhưng có quyền yêu cầu giúp đỡ để củng cố quốc phòng. Ông Aquino cũng tự tin rằng tranh chấp giữa Philippines và Trung Quốc sẽ được giải quyết một cách hòa bình. Ông nói Philippines sẵn sàng để các công ty Trung Quốc hợp tác thăm dò dầu khí theo quy định quốc tế.

Giới quan sát phương Tây nhận định các cuộc đàm phán là một phần trong nỗ lực của Mỹ nhằm mở rộng sự hiện diện quân sự của mình ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương nhằm đối trọng với sự trỗi dậy của Trung Quốc. Năm 2011, Mỹ đã đạt được một thỏa thuận với Úc về việc triển khai thêm quân đến đây. Mỹ cũng dự tính sẽ neo đậu nhiều tàu chiến ở Singapore và điều tàu tới Thái Lan.