Số lượng doanh nghiệp sản xuất trong lĩnh vực này cả nước hiện cũng đạt xấp xỉ 500 doanh nghiệp và khoảng 13.000 cơ sở kinh doanh hoạt động thường xuyên, nhằm đưa phân bón đến tay nông dân. Mặc dù xét cả về năng lực lẫn quy mô ngành phân bón lớn như vậy, song một điều đáng buồn là thời gian gần đây tại các địa phương như Đồng Tháp, An Giang, Tiền Giang... tình trạng người dân mua phải phân bón giả, kém chất lượng vẫn diễn ra phổ biến.

Tại hội nghị “Cục diện thị trường và định hướng quản lý nhà nước về phân bón”, do Bộ Công thương vừa tổ chức ngày 10-9 tại TP Cần Thơ, ông Võ Văn Quyền - vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương), thừa nhận phân bón giả, kém chất lượng đang là vấn đề nhức nhối, trong đó phổ biến là phân NPK. Theo cơ quan đại diện phía Nam Cục Quản lý thị trường, phân bón kém chất lượng chủ yếu là thiếu hàm lượng các chất dinh dưỡng như công bố, pha trộn thêm đá, đất sét, phẩm màu... Cá biệt có trường hợp phát hiện phân kali giả, khi phân tích chỉ có muối và phẩm màu.

Đại diện các cơ quan quản lý đã chỉ ra rằng một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do khâu quản lý có vấn đề. Theo bà Nguyễn Kim Liên - phó cục trưởng Cục Hóa chất (Bộ Công thương), để có tên trong danh mục phân bón phải qua 13 thủ tục hành chính gây khó cho doanh nghiệp và cơ quan quản lý. Song việc quản lý theo danh mục lại rất tốn kém và khó khăn trong tra cứu, không thực hiện được việc truy xuất nguồn gốc... Còn ông Nguyễn Văn Tuynh - Cục Quản lý thị trường (Bộ Công thương) - cho rằng mức xử phạt hành vi sản xuất, kinh doanh phân bón giả, kém chất lượng hiện nay còn quá nhẹ nên dễ dàng tái phạm.

Trong khi đó ông Dương Trí Hội - phó tổng giám đốc Tổng công ty Phân bón và hóa chất dầu khí - cho rằng một chuyên gia về đất hay phân bón cũng phải hoa mắt trước một “rừng các loại phân bón” như hiện nay chứ nói chi đến nông dân. Ông Hội dẫn chứng có loại phân bón sản xuất ở Trung Quốc nhưng in to chữ công nghệ Mỹ hay châu Âu dễ gây nhầm lẫn xuất xứ, hay cùng một loại phân bón nhưng chỉ khác biệt nhau vài phần trăm hàm lượng NPK...

Trước thực trạng trên ông Quyền đề xuất: Chính phủ cần sớm ban hành nghị định đưa phân bón vào mặt hàng sản xuất, kinh doanh có điều kiện, tiếp tục bình ổn giá đối với mặt hàng phân bón. Đồng thời có cơ chế điều tiết xuất nhập khẩu phù hợp, vừa đáp ứng nhu cầu đầu tư sản xuất của doanh nghiệp, vừa đảm bảo cung cầu.