Hỏi riêng, một trò thật thà trả lời rằng các bạn gọi cậu như vậy ngầm ý cho cậu là dân đồng tính, là gay, là pêđê... Vì “Bạn không thích chơi với bạn gái mà cứ thích kè kè với bạn trai thôi như kiểu những đôi yêu nhau thường quấn quýt bên nhau tình tứ ấy. Dáng bạn ẻo lả nhìn thấy ớn cô ạ”. Tôi lặng người, câu chuyện về cậu học trò khiến tôi nhớ lại cách ứng xử của cô giáo cũ của mình ngày xưa.

Mười năm về trước, khi còn là một nữ sinh trung học, tôi không rõ lắm về chuyện đồng tính, cứ nghe gay, pêđê là sợ, thấy biểu hiện bất thường là sợ, là tránh xa, là cùng mọi người dè bỉu, lên án. Trong lớp có cô bạn chẳng hiểu sao sau ba tháng nghỉ hè không gặp, vào lớp 12 bạn như trở thành một người khác hẳn. Bạn không mặc áo dài nữa. Bạn ăn mặc như con trai, cắt tóc ngắn, thích những trò chơi của con trai. Bạn đòi mẹ đi đổi tên sao cho giống con trai. Sự khác biệt đó của bạn làm cả lớp e dè tránh xa. Cánh con trai có thêm một cầu thủ để cùng chơi bóng đá, còn lũ con gái cứ rờn rợn khi bạn nhìn mình.

Một lần, khi cô giáo dạy văn hỏi lớp mình có bao nhiêu học sinh nữ, thì nhanh chóng có tiếng trả lời: “Thưa cô, có mười chín đứa rưỡi ạ!”. Tiếng nói dù nhỏ nhưng như có một ma lực rất lớn. Lớn đến mức đủ kéo ánh nhìn của ba mươi chín cặp mắt còn lại về phía bạn ấy. Tôi thấy một điều gì đó xót xa chạy dọc tâm can mình khi thấy bạn cúi đầu như muốn khóc. Nhìn cô bạn vừa giống nữ nhưng mặc trang phục như nam nên cũng có nét giống nam cố thu mình trong tiếng xầm xì của cả lớp, cô ra ý im lặng.

Tiết văn hôm ấy, cô không dạy bài học bình thường. Cô chỉ nói chuyện, cô bảo: “Mỗi người có một sở thích riêng, mỗi người cũng có những nỗi khổ riêng, ai không muốn mình hoàn mỹ trong mắt mọi người. Nhưng có những điều sinh ra ta đã phải như vậy, ta không thể tự lựa chọn. Miễn các em là người tốt, sống chân thành với bạn bè, không làm hại ai thì đều đáng được trân trọng, quý mến và chia sẻ. Đừng vì một chút khác biệt nhỏ của bạn mà đánh mất tình cảm bạn bè vốn rất đẹp ở tuổi các em”. Trưa, cả lớp ra về, bạn ấy được cô giáo gọi ở lại nói chuyện với cô. Không biết cô đã nói gì với bạn, chỉ thấy từ đó cho đến khi ra trường bạn đã hòa đồng hơn, dù vẫn giống con trai. Cả lớp cũng quên để ý đến tính cách của bạn từ lúc nào chẳng rõ.

Mười năm trôi qua, mười năm quả có nhiều thay đổi về nhận thức của xã hội, tôi đã thấy nhiều phương tiện truyền thông nói nhiều đến thế giới thứ ba - người đồng tính. Họ đã nói từ lâu, đã nói nhiều đến độ bây giờ với nhiều nước họ coi đấy là chuyện bình thường, chẳng buồn nói đến nữa. Thậm chí có quốc gia có luật hôn nhân công nhận những cuộc hôn nhân đồng tính. Thế nhưng, với nước ta, một nước có nền văn hóa đậm chất Á Đông thì những hình ảnh về cặp đôi đồng giới còn khó có thể được mọi người chấp nhận.

Gần đây, tôi được xem một chương trình truyền hình trực tiếp về vấn đề này, cuối chương trình khi được hỏi ai ủng hộ tình yêu và hôn nhân đồng tính thì số người ủng hộ cũng còn ít lắm. Đó là ở những đô thị lớn, còn ở những phố huyện tỉnh lẻ, liệu có mấy ai đồng tính được chia sẻ cảm thông?

Nên giờ đây, là một cô giáo, tôi cũng chưa được tiếp cận một văn bản nào định hướng để giáo dục cho các học trò đang tuổi sắp trưởng thành của mình về chuyện đồng tính là như thế nào, nên ứng xử như thế nào với người đồng tính, và nếu là người đồng tính thì các em phải ứng xử với bạn bè xung quanh ra sao? Sau phút lúng túng trước tình huống của cậu học trò dù chưa biết chắc chắn cậu có đúng như những gì bạn nói hay không, tôi đã quyết định làm theo cô giáo ngày xưa. Tôi nói cho học trò biết là có một tình cảm lớn hơn cả sự khác biệt nhỏ mà các em thấy ở bạn đó là tình người, tình bạn. Hãy đặt mình vào vị trí của bạn, khi đó các em sẽ thấy trò đùa ban nãy của mình là những thứ vũ khí có thể đả thương bạn mình. Hãy nhìn vào mặt tốt của bạn, đồng cảm cùng bạn để thông cảm và sẻ chia. Các em sẽ thấy bạn cũng bình thường như tất cả chúng ta.

Tôi gặp riêng em, cậu trò nhỏ cúi đầu khóc, chẳng chịu nói gì. Tôi đã nói với em thật nhiều, rằng tôi xem em bình thường như bao trò khác, và em hãy cứ sống bình thường, hãy vui vẻ hòa đồng với bạn bè. Hãy dành thời gian tập trung cho kỳ thi tốt nghiệp sắp tới, như vậy em sẽ bớt lo lắng về bản thân hơn. Hãy nhớ là bên em luôn có cha mẹ, thầy cô và bạn bè nữa. Hứa với cô là khi nào cảm thấy không vui, cần nơi chia sẻ thì em sẽ tìm cô. Cô sẽ lắng nghe. Tôi cho em địa chỉ mail. Cậu học trò lí nhí nói cảm ơn rồi ra về.

Tôi thấy nhẹ lòng hẳn.

Ngày xưa, tôi không nghe được cô giáo cũ đã nói gì với cô bạn được cho là đồng tính cùng lớp, nhưng bây giờ tôi biết tôi đã làm giống cô. Dạy học trò bài học cảm thông, chia sẻ và đối xử bình đẳng với người đồng tính.