* PGS.TS Hà Minh Hồng (trưởng khoa lịch sử Trường ĐH KHXH&NV - ĐHQG TP.HCM):

Không lẫn lộn giữa lịch sử và chính trị

Chương trình THPT có khá nhiều môn nên học sinh phải ngốn một lượng kiến thức khổng lồ, quá tải. Riêng đối với môn sử, chương trình ngày càng bổ sung, càng có vẻ đầy đủ hơn nhưng càng nặng nề thêm, thiên về sự kiện, ngày tháng làm sử mất đi sự huyền bí và hấp dẫn của nó. Điều đó khiến chương trình khô khan và học sinh không hứng thú, chỉ học đối phó.

Tất cả các quốc gia trên thế giới, dù thời kỳ nào họ vẫn cần những con người yêu đất nước mình, tự hào dân tộc mình. Do đó quốc văn, quốc sử, quốc đồ (địa lý) là những môn học được chú trọng. Trong đó, môn sử rất quan trọng. Phải dạy thế nào để học sinh hiểu lịch sử đúng là lịch sử chứ không lẫn lộn giữa lịch sử và chính trị.

Cần làm môn sử nhẹ nhàng và thu hút hơn. Theo đó, lịch sử nên được trình bày theo hướng có câu chuyện, có nhân vật chứ không chỉ là những sự kiện, những cột mốc, con số vừa khó nhớ vừa gây nhàm chán. Chúng ta có văn học, văn học sử thì môn lịch sử cũng nên như thế.

Chúng ta có thể xây dựng các hình tượng lịch sử gắn với mỗi sự kiện để học sinh dễ theo dõi và nhớ lâu hơn. Bên cạnh đó, cần thay đổi căn bản khung chương trình. Thực tế khung chương trình, thời lượng môn sử hiện nay ở bậc phổ thông bị khống chế bởi nội dung quá nặng.

*l PGS.TS Vũ Quang Hiển (khoa lịch sử Trường ĐH Khoa học xã hội & nhân văn - ĐHQG Hà Nội):

“Hãy cho cần câu, đừng cho cá”

Kết quả thi môn sử năm nay thấp hơn năm trước do hai nguyên nhân chính: do đề khó và do cách dạy học ở bậc phổ thông vẫn chưa có những chuyển biến tích cực.

Đề thi sử năm nay ở mỗi câu đều có phần yêu cầu học sinh vừa ghi nhớ kiến thức, vừa hiểu bản chất và biết cách phân tích, đánh giá, vận dụng kiến thức. Để thí sinh làm tốt đề thi như năm nay, đòi hỏi ở bậc THPT, thầy cô giáo phải rèn được cho học sinh cách học để hiểu bản chất sự kiện lịch sử chứ không chỉ cung cấp kiến thức. Giống như việc cho học sinh cần câu chứ không cho cá.

Bên cạnh đó là việc rèn luyện kỹ năng phân tích đề, hiểu chính xác yêu cầu của đề thi. Kết quả thi môn sử thấp là do phần đông thí sinh không hiểu yêu cầu của đề, ghi nhớ kiến thức máy móc và không nắm kỹ.

Dù đã có nhiều cố gắng để cải thiện nhưng kết quả thi môn sử vẫn cho thấy cách dạy học môn này chưa được thay đổi theo đúng hướng. Tình trạng học vẹt khiến học sinh thấy môn sử nặng nề, sợ học sử và cũng không thể giúp các em làm tốt những đề sử như trong kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ năm nay.

* Những nhà biên soạn môn sử nên khách quan, không nên thần tượng hóa nhân vật lịch sử. Sự thật vẫn là sự thật dù xấu hay tốt, đó cũng là lịch sử. Theo tôi, nếu lịch sử được biên soạn một cách đầy đủ chắc tình trạng sẽ khá hơn.

* Là một học sinh từng thi tốt nghiệp môn lịch sử, em nghĩ học lịch sử kiểu gì mà toàn số với số thì sao học sinh chịu học. Mặc dù biết chiến công ngày xưa của nhân dân ta là vô cùng quý giá, vô cùng đáng để học, nhưng cứ bắn bao nhiêu máy bay, giết bao nhiêu tên giặc rồi ngày này làm cái gì, ngày kia làm cái gì thì sao mà học sinh nhớ nổi. Đến nỗi một giáo viên từng nói: “Cô dạy nhiều năm, dạy đi dạy lại cô mới nhớ chớ tụi em làm sao nhớ được!”.