- Khoản 1. 2, và khoản 2 Điều 6 Thông tư số 197/2012/TT-BTC, ngày 15-11-2012 của Bộ Tài chính hướng dẫn chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí sử dụng đường bộ theo đầu phương tiện quy định như sau:

1. Đối với xe ôtô của các tổ chức, cá nhân đăng ký tại Việt Nam (trừ xe của lực lượng công an, quốc phòng quy định tại điểm c khoản 1.1 Điều 6 Thông tư số 197/2012/TT-BTC): Người nộp phí phải khai theo mẫu số 01/TKNP tại Phụ lục số 03 ban hành kèm theo Thông tư số 197/2012/TT-BTC và nộp phí cho cơ quan đăng kiểm.

2. Đối với xe ôtô nước ngoài tạm nhập lưu hành tại Việt Nam: Người nộp phí phải khai theo mẫu số 01/TKNP tại Phụ lục số 03 ban hành kèm theo Thông tư số 197/2012/TT-BTC và nộp phí cho sở giao thông vận tải theo từng lần phát sinh.

3. Đối với ôtô của lực lượng công an, quốc phòng thực hiện nộp phí đường bộ theo quy định sau đây:

- Bộ Quốc phòng, Bộ Công an thực hiện mua vé “phí đường bộ toàn quốc” tại văn phòng quỹ theo thủ tục như sau:

- Đến kỳ mua vé, người mua vé mang giấy giới thiệu của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an đến văn phòng quỹ để mua vé.

- Văn phòng quỹ thực hiện cung cấp cho người mua vé số lượng, chủng loại vé “phí đường bộ toàn quốc” theo yêu cầu. Trên cơ sở số vé đã cấp, văn phòng quỹ có trách nhiệm tổ chức thu phí sử dụng đường bộ đối với xe ôtô quốc phòng, công an.

4. Đối với xe môtô:

- UBND xã, phường, thị trấn (sau đây gọi là UBND cấp xã) là cơ quan thu phí đối với xe môtô của tổ chức, hộ gia đình và cá nhân (chủ phương tiện) trên địa bàn.

- UBND cấp xã chỉ đạo tổ dân phố (hoặc thôn) hướng dẫn kê khai phí sử dụng đường bộ đối với xe môtô của chủ phương tiện trên địa bàn theo mẫu số 02/TKNP tại Phụ lục số 04 ban hành kèm theo Thông tư số 197/2012/TT-BTC và tổ chức thu phí.

Căn cứ theo quy định nêu trên, chủ phương tiện xe ôtô sẽ nộp phí sử dụng đường bộ tại cơ quan đăng kiểm, hoặc tại sở giao thông vận tải, hoặc tại văn phòng quỹ bảo trì đường bộ trung ương; còn chủ phương tiện xe môtô thì nộp tại UBND cấp xã.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 11 Thông tư số 197/2012/TT-BTC, thì Thông tư số 197/2012/TT-BTC có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1-1-2013. Vì vậy kể từ ngày 1-1-2013 chủ các loại phương tiện xe ôtô, xe môtô phải chịu trách nhiệm nộp phí sử dụng đường bộ.

Theo điểm a.4 khoản 1. 1 Điều 6 Thông tư số 197/2012/TT-BTC quy định về nộp phí sử dụng đường bộ đối với xe ôtô đăng kiểm trước ngày 1-1-2013 (ngày hiệu lực của Thông tư số 197/2012/TT-BTC) được thực hiện như sau:

- Trường hợp kỳ đăng kiểm tiếp theo phát sinh trong thời gian từ ngày 1-1-2013 đến 31-12-2013, chủ phương tiện phải đến đăng kiểm nộp phí cho thời gian tính từ ngày 1-1-2013 đến kỳ đăng kiểm tiếp theo.

Ví dụ: Ông D có xe đăng kiểm ngày 1-2-2012, chu kỳ đăng kiểm là 12 tháng thì đến ngày 1-2-2013, ông D đến đăng kiểm xe nộp phí đối với thời gian từ ngày 1-1-2013 đến ngày 31-1-2014 (13 tháng).

- Trường hợp kỳ đăng kiểm tiếp theo phát sinh sau ngày 31-12-2013 thì chậm nhất đến ngày 30-6-2013, chủ phương tiện phải đến cơ quan đăng kiểm nộp phí cho thời gian tính từ ngày 1-1-2013 đến ngày 31-12-2013 hoặc đến kỳ đăng kiểm tiếp theo.

Ví dụ: Ông M có xe đăng kiểm ngày 1-9-2012 chu kỳ đăng kiểm là 30 tháng, chậm nhất đến ngày 30-6-2013, ông M phải đến cơ quan đăng kiểm nộp phí. Ông M có thể lựa chọn nộp phí 12 tháng (từ ngày 1-1-2013 đến 31-12-2013) hoặc nộp phí cho thời gian còn lại của chu kỳ đăng kiểm (tính từ ngày 1-1-2013 cho đến ngày của kỳ đăng kiểm tiếp theo).

Như vậy theo các quy định trên, nếu đến ngày 1-1-2013 xe ôtô chưa đến kỳ đăng kiểm mà kỳ đăng kiểm tiếp theo phát sinh trong thời gian từ ngày 1-1-2013 đến 31-12-2013 thì khi đến ngày đăng kiểm của kỳ đăng kiểm tiếp theo (năm 2013), chủ phương tiện phải nộp phí sử dụng đường bộ. Còn trường hợp kỳ đăng kiểm tiếp theo phát sinh sau ngày 31-12-2013 thì chậm nhất đến ngày 30-6-2013, chủ phương tiện phải đến cơ quan đăng kiểm nộp phí sử dụng đường bộ.

Theo điểm g khoản 3, điểm d khoản 6 Điều 33 Nghị định số 34/2010/NĐ-CP ngày 2-4-2010 của Chính phủ đã được sửa đổi, bổ sung theo Nghị định số 71/2012/NĐ-CP, ngày 19-9-2012 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ quy định như sau:

1. Phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.200.000 đồng đối với chủ xe môtô, xe gắn máy; các loại xe tương tự môtô vi phạm hành vi không mua hoặc nộp phí cho phương tiện khi tham gia giao thông theo quy định.

2. Phạt tiền từ 6.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với chủ xe ôtô, máy kéo, xe máy chuyên dùng và các loại xe tương tự ôtô vi phạm hành vi không mua hoặc nộp phí cho phương tiện khi tham gia giao thông theo quy định.

Ngoài việc bị phạt tiền, người có hành vi vi phạm không nộp phí sử dụng đường bộ còn bị áp dụng các hình thức xử phạt bổ sung sau đây: bị buộc phải mua hoặc nộp phí theo quy định (theo khoản 7 Nghị định số 34/2010/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung theo Nghị định số 71/2012/NĐ-CP).