Bắt nghi can buôn ma túy gây trọng thương 3 cảnh sátBắt hai đối tượng đánh công anSay xỉn, đập bể máy đo nồng độ cồn

Phóng to

Bị cáo Đinh Văn Chính (áo hồng) và các bị cáo khác tại tòa - Ảnh: Lan Hương

Theo cáo trạng của Viện KSND huyện Mỹ Đức, biết công trình thi công tuyến đường nối khu du lịch Hương Sơn (Hà Nội) với khu du lịch Tam Trúc - Khả Phong (Hà Nam) được tiến hành, ngày 12-7-2013, Đinh Văn Chính, Lê Thị Thu và các bị cáo đã dùng quan tài và các chướng ngại vật ngăn cản, chống đối không cho người và các phương tiện vào thi công dự án.

Hình sự hóa quan hệ hành chính

Phiên tòa nóng ở những phút đầu tiên vì tiếng la hét của người dân ngoài cổng tòa vọng vào phòng xử.

Bên trong tòa, trả lời tòa, bị cáo Chính khai mình không đi mua quan tài mà do vợ bị cáo mua.

“Ở cơ quan điều tra, bị cáo nghe nói vợ mình bị dùng nhục hình đến mức uất ức quá phải tự cắt vào tay, điều tra viên nói nếu bị cáo nhận việc mua quan tài thì sẽ cho vợ về để chăm sóc con nên bị cáo đã nhận. Sáng 12-7 bị cáo chở vợ và bố ra nơi thi công rồi về chứ không có mặt tại hiện trường”.

Phiên tòa hình sự nhưng những từ “mất đất”, “thu hồi đất” được nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần. Trả lời tòa, 10 bị cáo đều cho biết chỉ cần có quyết định thu hồi đất thì người dân sẽ tự hiến đất cho Nhà nước, nhưng nếu chính quyền làm sai thì người dân sẽ giữ đất đến cùng.

Đại diện Viện kiểm sát giữ quyền công tố tại tòa cho rằng bị cáo Chính bị truy tố ở điểm C, khoản 2 điều 257 BLHS, hành vi lôi kéo, kích động người khác vì đã có câu nói “đất chưa có quyết định thu hồi bà con kiên quyết giữ đất đến cùng, không sợ chết, nếu tôi có chết đừng chôn vội mà hãy cho tôi vào quan tài chở ra Văn phòng Chính phủ để Chính phủ biết sự việc”.

Theo đại diện Viện kiểm sát, câu nói này là điểm tựa tinh thần cho các bị cáo khác.

Tranh luận lại, các luật sư cho rằng quan tài không bị cấm mua bán, cũng không phải vật nguy hiểm. Khởi nguồn là việc UBND huyện Mỹ Đức không tuân thủ các quy định của pháp luật đã gây bức xúc cho người dân.

Tuy nhiên đại diện Viện kiểm sát lại cho rằng những nội dung này không liên quan đến vụ án hình sự nên Viện kiểm sát không tranh luận nhiều (?!).

Phóng to

Người dân Mỹ Đức xin vào dự tòa nhưng không được - Ảnh: T.Lụa

Công nhân thi công cũng được coi là người thi hành công vụ?

Sau khi luật sư Hoàng Ngọc Biên (bào chữa cho vợ chồng bị cáo Chính) yêu cầu cho biết rõ trong vụ này ai là người thi hành công vụ, đại diện Viện kiểm sát trả lời là hai tài xế của Công ty Xuân Trường (đơn vị thi công dự án).

Luật sư Biên phản bác rằng theo Luật cán bộ công chức, Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước thì người thi hành công vụ phải là những người được bổ nhiệm, tuyển dụng vào cơ quan nhà nước khi thực hiện nhiệm vụ công, đúng pháp luật.

Các luật sư yêu cầu đại diện Viện kiểm sát cung cấp văn bản luật nào nói công nhân hợp đồng của công ty là người thi hành công vụ. Viện kiểm sát không cung cấp được, nhưng nói hai tài xế này được giao thực hiện nhiệm vụ nhà nước.

Nhiều luật sư cho rằng vụ án đã bị hình sự hóa, hành vi của các bị cáo chỉ cần xử phạt hành chính, vụ án không có thiệt hại, bị cáo Chính không có mặt tại hiện trường, không mua quan tài, chỉ một câu nói mà bị cho là lôi kéo, kích động, các luật sư đề nghị tòa tuyên các bị cáo bị oan và trả tự do.

Đối đáp lại, đại diện Viện kiểm sát cho biết đây không phải là quan hệ hành chính. Hành vi của các bị cáo diễn ra từ lâu, các cơ quan đã vận động rất nhiều nhưng các bị cáo vẫn thực hiện, phía đơn vị thi công thất thoát 10 tỉ đồng nhưng họ không yêu cầu bồi thường. Nếu không bắt các đối tượng thì việc chống đối vẫn tiếp tục...

Ngoài ra, đại diện Viện kiểm sát cho rằng quản lý đất đai có nhiều hành lang pháp lý, nếu quyền lợi bị ảnh hưởng thì nên có đơn khiếu nại, đề nghị, tố cáo chứ không được phép chống đối.

Ý kiến này của đại diện Viện kiểm sát bị tất cả bị cáo phản đối làm phiên tòa náo động.

Bị cáo Đinh Văn Chính bức xúc nói giữa tòa: “Tôi chỉ đề nghị UBND huyện bồi thường tại thời điểm có quyết định thu hồi đất vì tỉ giá đất hằng năm của UBND TP Hà Nội đều thay đổi. Tôi có đòi hỏi gì quá đáng đâu? Nhân quả gây hậu quả. Nếu chính quyền thực hiện dự án không sai thì chúng tôi đâu phải khổ sở đi kiện từ năm này qua năm khác, thì vợ chồng tôi không bị bắt, con tôi không bị bỏ rơi, 200 con lợn nhà tôi không chết, nhà tôi không bị người ta đốt, tôi không bị đe dọa tiêm HIV...”.

Nỗi niềm dân mất đất

Sau khi tòa tuyên án, hàng trăm người dân xã Hương Sơn lại tiếp tục đứng, nằm, lăn trước cổng tòa gào thét, khóc lóc, phản đối. Hai ngày xét xử, họ mang nhiều tấm bìa cactông viết chữ bày tỏ tình cảm với các bị cáo đứng trước cổng tòa.

Vụ kiện của người dân Mỹ Đức đã kéo dài nhiều năm. Xuất phát từ những sai phạm của UBND huyện Mỹ Đức mà Tuổi Trẻ đã nhiều lần phản ánh (“Chiếc áo trái”, “Khi dân kêu cứu”).

Năm 2008, chính quyền huyện Mỹ Đức và xã Hương Sơn thu hồi đất nông nghiệp của dân để thực hiện sáu dự án. Việc thu hồi đất này không đúng trình tự, không họp dân, không kê khai kiểm đếm diện tích đất bị thu hồi...

Hàng trăm người dân đã làm đơn khiếu nại, tố cáo gửi lên cấp trên. Năm 2011, chủ tịch UBND TP Hà Nội đã có kết luận, theo đó trong sáu dự án thì chỉ một dự án là có quyết định phê duyệt của UBND tỉnh Hà Tây năm 2008, năm dự án còn lại mới chỉ có văn bản giao nhiệm vụ chủ đầu tư.

Ngay cả trong dự án đã được phê duyệt cũng có hàng loạt sai phạm như chủ đầu tư không làm thủ tục thu hồi đất, không lập phương án bồi thường giải phóng mặt bằng đã tổ chức thi công.

Năm 2012, 127 hộ dân đã nộp đơn khởi kiện ra TAND huyện Mỹ Đức yêu cầu UBND huyện Mỹ Đức lập phương án bồi thường tại thời điểm có quyết định thu hồi đất để áp giá bồi thường đúng pháp luật.

Năm 2013, khi xét xử sơ thẩm và phúc thẩm, TAND huyện Mỹ Đức và TAND TP Hà Nội đã bác yêu cầu khởi kiện của người dân.

Theo tòa, dù chính quyền có một số sai phạm trong thủ tục, trình tự thu hồi đất nhưng không ảnh hưởng đến giá bồi thường, yêu cầu của dân là không có cơ sở. Các dự án vẫn được tiếp tục.