Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã nói như vậy tại hội nghị Shangri La (Singapore) cách đây đúng một năm (31-5-2013). Tại đây, Thủ tướng nước ta đã chân thành kêu gọi các bên cùng nỗ lực xây dựng, vun đắp “lòng tin chiến lược” vì hòa bình, thịnh vượng chung.

Với Trung Quốc, Việt Nam đã sớm thiết lập mối quan hệ hợp tác chiến lược toàn diện vì lợi ích của hai dân tộc, lãnh đạo hai nước đã đặt ra “mười sáu chữ vàng” và “bốn tốt” làm nền tảng cho mối quan hệ đó. Nhưng nay thì với “những gì Trung Quốc đang làm khác rất xa những gì mà Trung Quốc nói”, họ đã tự tay xé các khẩu hiệu tốt đẹp đó.

Câu hỏi được không ít người đặt ra là Việt Nam có bị bất ngờ trước cách hành xử của Trung Quốc, đặc biệt là với vụ việc họ hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam không? Chắc chắn là không. Các phát biểu và trả lời phỏng vấn của Thủ tướng tại Philippines đã thể hiện rõ điều này.

Lịch sử chống xâm lược hàng ngàn năm giúp chúng ta không mơ hồ trong mối quan hệ với người bạn phương Bắc. Việt Nam chân thành chứ không mù quáng.

Lại nhớ phát biểu của Thủ tướng ở Shangri La 2013: “Tranh chấp chủ quyền lãnh thổ từ biển Hoa Đông đến biển Đông đang diễn biến rất phức tạp, đe dọa hòa bình và an ninh khu vực, trước hết là an ninh, an toàn và tự do hàng hải đang gây quan ngại sâu sắc đối với cả cộng đồng quốc tế. Đâu đó đã có những biểu hiện đề cao sức mạnh đơn phương, những đòi hỏi phi lý, những hành động trái với luật pháp quốc tế, mang tính áp đặt và chính trị cường quyền”.

Nay thì đã rõ, không chỉ giẫm đạp lên chính những phương châm tốt đẹp mà lãnh đạo hai bên cùng tuyên bố, giẫm đạp lên những gì họ đã đặt bút ký với Asean về DOC, Trung Quốc còn ngang nhiên vi phạm luật pháp quốc tế (đặc biệt là Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật biển năm 1982), vi phạm Hiến chương Liên Hiệp Quốc.

Bộ mặt thật của Trung Quốc ngày càng lộ rõ, cuồng vọng bành trướng lãnh thổ và bá quyền muốn tự mình viết lại luật chơi đã bị thế giới đề phòng và lên án.

Trước âm mưu của Trung Quốc, phương châm của Việt Nam đã được Thủ tướng nêu rất rõ ràng: “Chúng ta mong muốn hòa bình, hữu nghị, hợp tác, nhưng chúng ta không đổi chủ quyền lấy thứ hòa bình, hữu nghị viển vông, lệ thuộc”.

Với mỗi người Việt Nam, chủ quyền Tổ quốc là thiêng liêng và bất khả xâm phạm. Vì điều thiêng liêng ấy, nên dân tộc Việt Nam chưa bao giờ chịu khuất phục trước một cuộc chiến tranh xâm lược nào.

Cũng vì điều thiêng liêng ấy, nên vừa qua khi Trung Quốc làm “tổn thương tình cảm của nhân dân Việt Nam” thì hầu hết người dân đều kịch liệt phản đối.

Đó là hình ảnh chị tiểu thương, anh xe ôm vất vả kiếm được trong cuộc mưu sinh những đồng tiền góp để cùng “Chung sức bảo vệ chủ quyền biển Đông”; là những bài thơ xúc động về lòng yêu nước của cô sinh viên, bác hưu trí; là hình ảnh các em học sinh xếp hình đất nước trong các lễ chào cờ...

Vì vậy không khó để nhận xét những phát biểu của Thủ tướng đã lay động trái tim mỗi người Việt Nam yêu nước.

(viện trưởng Viện Nghiên cứu chính sách, pháp luật và phát triển)

LÊ KIÊN ghi