Đó là chưa kể hầu hết các xe này chỉ có một tài, nên rất dễ dẫn đến tình trạng giao cho phụ xe cầm lái.

Kỳ 1: Đùa với tử thần

Phóng to

Tài xế Nguyễn Văn Thiệp (Hải Phòng) lái xe đầu kéo 57L-7834 chở container lưu thông từ TP.HCM đi Hà Nội vi phạm vượt quá tốc độ quy định. Kiểm tra giấy tờ, Thiệp không có giấy phép lái xe - Ảnh: H.K.

Thượng tá Phan Văn Cường, phó Phòng CSGT Công an tỉnh Khánh Hòa, cho biết nhiều phen phải hoảng hồn khi kiểm tra xe đầu kéo container thấy người điều khiển không có bằng lái. “Xe container là loại xe siêu trường siêu trọng, điều khiển rất khó, nhưng vẫn có không ít người liều lĩnh không có bằng hoặc bằng hạng thấp hơn ngồi sau tay lái loại xe này. Đó là điều quá nguy hiểm, các bác tài như thế có thể gây tai nạn giao thông thảm khốc bất cứ lúc nào” - thượng tá Cường nói.

Lách luật

Ông Lê Tánh - phó trưởng phòng vận tải, phó trưởng ban sát hạch cấp giấy phép lái xe Sở GTVT tỉnh Khánh Hòa - cho biết theo quy định của Bộ GTVT, người có giấy phép lái xe hạng C, D, E phải có thâm niên lái xe ba năm cùng 50.000km lái xe an toàn. Người liên tục lái xe đầu kéo xơmi rơmooc đủ hai năm trở lên được miễn học tại cơ sở đào tạo lái xe, miễn sát hạch lý thuyết và thực hành trên đường, chỉ cần đậu sát hạch lái xe trong hình là được cấp bằng FC.

Tuy nhiên, ông Tánh cho hay: “Thâm niên lái xe và số kilômet lái xe an toàn của tài xế do doanh nghiệp, đơn vị sử dụng chứng nhận và chịu trách nhiệm trước pháp luật. Chúng tôi phải tin như vậy vì không biết xác minh nguồn nào nữa”. Theo ông Tánh, hầu hết các chủ xe container ở Khánh Hòa đều tìm cách “lách” trong giới thiệu tài xế đủ tiêu chuẩn sát hạch lấy bằng lái FC.

Các chủ xe container kiểm tra kinh nghiệm, thời gian lái xe an toàn của một tài xế như thế nào? Ông Nguyễn Xuân Thao - phó giám đốc kinh doanh Công ty TNHH vận tải - thương mại Nguyên Hoàng (ở TP Nha Trang) - cho biết: “Công ty tuyển lái xe container chủ yếu là qua cảm nhận khi kiểm tra tài xế chạy thực tế. Qua quá trình tiếp xúc, mình sẽ cảm nhận được người nào điềm tĩnh, cẩn thận, người nào nóng vội, cẩu thả để chọn hoặc sa thải. Còn việc họ có kinh nghiệm lái xe ba năm và bao nhiêu kilômet an toàn rất khó kiểm chứng”.

Ông Thao kể đầu năm 2011, một tài xế đến xin việc không đưa hồ sơ gốc chứng minh có bằng lái FC. Anh ta năn nỉ ông cho lái xe container một tuần rồi về quê lấy hồ sơ vào sau. Chạy chưa hết tuần, tài xế này gây tai nạn và công an phát hiện sử dụng bằng giả, không có hồ sơ lưu. Về việc tài xế giao xe cho phụ xe lái, ông Thao nói: “Chúng tôi có các ràng buộc với tài xế là không được giao xe cho người khác lái, không vi phạm pháp luật, có trách nhiệm bảo quản xe..., thế nhưng tài xế làm thế nào trên đường mình không thể quản lý hết được” - ông Thao nói.

Mỗi xe chỉ một tài xế

Chiều tối 10-11, một tổ kiểm tra của đội tuần tra kiểm soát giao thông Trung Lương (Phòng CSGT đường bộ và đường sắt Công an tỉnh Tiền Giang) bắt đầu công việc kiểm tra các xe lưu thông trên đường. Ngay tại ngã ba quốc lộ 1A - tỉnh lộ 867, tổ kiểm tra dừng chiếc xe 65M-2784 kéo rơmooc. Tài xế Huỳnh Tiến Dũng (27 tuổi) trình bằng lái có dấu FC cho công an và cho biết lái từ TP.HCM về Cần Thơ.

Cũng trên quốc lộ 1A, khi bị CSGT thổi còi, tài xế Nguyễn Xuân Quý (25 tuổi, lái xe đầu kéo xơmi rơmooc biển số 65R-0018 chở hàng từ Cần Thơ về Cát Lái) trình bằng lái FC của mình. Ngoài tài xế, trên xe không có ai lái phụ có bằng FC. Tài xế cho biết phụ xe không có bằng FC, ngay cả lái ôtô loại bình thường cũng không có.

Xe container là loại xe hạng nặng, thường chạy đường dài, đặc biệt là luôn chạy liên tục để kịp giao hàng, nhưng mỗi xe chỉ có một tài xế thì rất dễ xảy ra tình trạng giao xe cho phụ xe cầm lái. Vụ tai nạn thảm khốc ở Bình Thuận là một trường hợp điển hình. Trong vụ này, tài xế Nguyễn Đào chạy đêm và buồn ngủ, giao xe cho phụ xe Trần Tử Thiên (không bằng lái). Thiên chạy xe và va quẹt với hai xe khách gây ra vụ tai nạn cực kỳ nghiêm trọng: 10 người chết, 20 người bị thương nặng, ngay cả Thiên cũng tử vong.

Phóng to

Các lỗi thường gặp

Theo CSGT, các lỗi phổ biến của các bác tài lái xe container là chạy lấn đường, vượt tốc độ cho phép, thậm chí có người còn lái xe trong tình trạng say xỉn. Chỉ riêng tại tỉnh Phú Yên, trong hơn mười tháng qua CSGT tỉnh đã phạt 217 xe container chạy quá tốc độ, 26 trường hợp chạy lấn tuyến và hai trường hợp tài xế sử dụng rượu bia.

Từ đầu năm đến nay, CSGT Phú Yên cũng phát hiện bốn bác tài không bằng vẫn lái xe container chạy trên quốc lộ. Theo đại tá Nguyễn Phi Lương - trưởng Phòng CSGT Công an Phú Yên, đây đều là những lỗi có thể dẫn đến tai nạn giao thông.

Theo CSGT Trung Lương, nhiều xe đầu kéo xơmi romooc và cả xe khách thường thiếu đèn tín hiệu, thậm chí cả đèn chiếu sáng. Nguy hiểm hơn nữa là các xe này rất hay chạy lấn tuyến, chạy quá tốc độ cho phép, khi gặp sự cố là bó tay.

Thượng tá Phan Văn Cường cho biết trong nhiều đợt kiểm tra, CSGT phát hiện không ít tài xế có thể hình thấp, ốm, khó đảm bảo khả năng lái xe container an toàn. “Tôi nghĩ nên có quy định về thể hình đối với người lái xe container, chiều cao ít nhất phải 1,65m, cân nặng từ 50kg trở lên. Người thấp bé, nhẹ cân lái xe siêu trường siêu trọng khó có thể quan sát, đạp thắng, côn khi có các tình huống bất ngờ xảy ra” - ông Cường nói.